درباره محمود حسينيزاد، مترجم برجسته ادبيات آلماني
باني دورنماتخواني به فارسي سليس
گروه هنر و ادبيات | محمود حسينيزاد، نمايشنامهنويس، داستاننويس، منتقد ادبي و مترجم آثار آلماني است. او كه حالا 76 سال سن دارد 10 سال پيش به همراه پترس ماركاريس (نويسنده يوناني) و نوين كيشور (موسس انتشاراتي سيگال در كلكته) مدال گوته را دريافت كرده است. از ويژگيهاي ترجمه حسينيزاد ميتوان به سلاست نثر فارسي او اشاره كرد.
انستيتو گوته درباره دليل انتخاب حسينيزاد كه از مهمترين مترجمان ادبيات آلمانيزبان معاصر به فارسي است، گفته: «محمود حسينيزاد با دقت و حساسيت راه را براي واژه هموار ميسازد و امكان ارتباطهاي شخصي و فرهنگي را فراهم ميآورد، اين مهم موجب ميشود تا در هر دو كشور تفاهم دوجانبه بين انسانها برپا مانده و تقويت شود. امسال انستيتو گوته مدال گوته را به شخصيتهاي برجستهاي اعطا ميكند كه فصل مشتركشان علاقه و توجه آنها به زبان آلماني و نقش آنها در برقراري ارتباط بين كشورشان و ادبيات و فرهنگ آلمانيزبان است.»
حسينيزاد به تازگي «بازنشسته» آخرين كتاب پليسي دورنمات را كه نتوانست تمام كند و اورس ويدمر آن را به پايان رسانده، ترجمه كرده است. ترجمهاي سليس و روان.
هر 5 كتاب پليسي فريدريش دورنمات را او به زبان فارسي برگردانده است. يكي داستان «بازنشسته» كه پنجمين و آخرين داستان پليسي دورنمات است و چهار اثر ديگر عبارتند از: «سوءظن»؛ داستان بازرسي كه در بيمارستان با مرگ دست و پنجه نرم ميكند و متوجه ميشود پزشكي صاحبنام، از بازماندگان نازيها، قصد دارد جنايات و شكنجههاي خود در دوران جنگ را در بيمارستاني مدرن و در قلب سوييس ادامه دهد. «قول»: ماجراي بازرسي موفق و سرشناس در سوييس؛ او به مادري كه دختر 9 سالهاش توسط يك قاتل زنجيرهاي ربوده و به او تعرض شده قولي ميدهد كه اين قول زندگياش را زير و رو ميكند. « قاضي و جلادش»: داستان بازرسي كه در استانبول با يك تبهكار شرط ميبندد. از قول اين بازرس ديالوگي معروف وجود دارد كه بارها نقل شده و در اين داستان نيز روند داستان را تغيير ميدهد: «انسان مهره شطرنج نيست كه جنايتكارها به دلخواه حركتش دهند. هر جنايتكاري روزي دستش رو ميشود.» و رمان «جستوجو»: اين رمان جنايي درباره چالشها و گمراهيهاي كارآگاهي است كه درصدد دستگيري يك قاتل رواني است و جستوجو را براي يافتن حقيقت ادامه ميدهد. حسينيزاد دانشآموخته علوم سياسي در مقطع فوقليسانس از دانشگاه مونيخ (LMU) است. او همچنين ديپلم زبان آلماني دارد. زماني در چند دانشگاه از جمله دانشگاه تهران، زبان آلماني تدريس ميكرده.
در آوريل ۲۰۱۵ كانون دورنمات نوشاتل در چارچوب برنامه بهار فرهنگي يك گردهمايي بازخواني و گفتوگو با محمود حسينيزاد برگزار كرد. حسينيزاد درباره استقبال ايرانيان از آثار فريدريش دورنمات و فعاليت خود به عنوان مترجم سخن راند و بخشهايي از روي ترجمههاي خود خواند. او در گفتوگو با راديو تلويزيون سوييس گفت: «دورنمات نزد ما به عنوان يك فيلسوف بدبين كه نگاهي كنايهآميز و تلخ به زندگي دارد بسيار معروف و محبوب است...»
از دورنمات آثار مختلفي در قالب تاليف و ترجمه منتشر شده است. از مجموعه داستانهاي او ميتوان به «سياهي چسبناك شب»، «اين برف كي آمده» و «آسمان، كيپ ابر» اشاره كرد. او همچنين نمايشنامههاي «نهاده سر غريبانه به ديوار» و «تگرگ آمد امسال بر سان مرگ» را نيز در كارنامه دارد.
رمان «بيست زخم كاري» هم كه سريالي با اقتباس از آن ساخته شده از آثار اوست.
از ترجمههاي متعدد حسينيزاد نيز ميتوان كتابهاي زير را نام برد:
«درباره ادبيات كودكان» از ماكسيم گوركي، «سياهان» ژان ژنه، «تك پردهايها»ي برتولت برشت، «بعل»، «در جنگل شهر»، «صداي طبل در شب» از برتولت برشت، «حمايت از هيچ» هارتموت لانگه، «گذران روز» داستانهاي يوديت هرمان، اينگو شولتسه، يوليا فرانك و زيبيله برگ، «مقبرهدار و مرگ» داستانهاي كافكا، مان، توما، بول و برشت، «اين سوي رودخانه ادر»، «آسمان خيس»، «لتيپارك» و «آليس» يوديت هرمان، «مثلا برادرم» اووه تيم، «آگنس» پتر اشتام، «ويروس» آلبرت اوستر ماير، «آقاي آدامسون» اورس ويدمر، «فقط يك تكه نان» راينر ورنر فاسبيندر، «بازگشت به وطن» هانس ورنر كروزينگر، «سيابرزنگيها» ژان ژنه، «توراندخت» برتولت برشت و...