بهروز كمالوندي، سخنگوي سازمان انرژي اتمي:
آينده را فعلا خاكستري مي‌بينم، نه خوشبين هستم نه بدبين
گروه ديپلماسي
بهروز كمالوندي، سخنگوي سازمان انرژي اتمي در نشست راه گفت‌وگو؛ واكاوي آخرين توافق ايران و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي، گفت: صنعت هستهاي قدرت‌افزاست و در صحنه بين‌الملل سهم كشورها به ميزان قدرت‌شان تعيين مي‌شود، نه حقي كه دارند. صحبت‌هايي مي‌شود درباره برابري كشورها و آراي آنها در سازمان ملل و ساير نهادهاي بين‌المللي اما در همين سازمان‌هاي بين‌المللي هم مي‌بينيم كه مثلا در شوراي امنيت اين قدرت تعداد معدودي كشور است كه سرنوشت‌ساز است. پنج كشور حق برخورداري از سلاح هستهاي را دارند و همزمان حق وتو هم دارند. اين مسائل واقعيت‌هاي امروز دنيا است و ما نمي‌خواهيم خلاف اين واقعيت‌ها حركت كنيم يا خلاف واقع‌گرايي حركت كنيم. در اين فضا كشورها سعي دارند قدرت خود را در ابعاد مختلف سخت و نرم از ديپلماسي تا نظامي و سياسي و اقتصادي افزايش دهند. صنعت هستهاي به دلايل مختلف از جمله اقتصادي، صنعتي و تكنولوژيكي براي كشورها قدرت‌زا است، لذا قدرت‌هايي كه به هر دليلي نمي‌خواهند ايران قدرت داشته باشد به دنبال سدسازي مقابل توسعه ايران در اين صنعت هستند. سخنگوي سازمان انرژي اتمي در ادامه با اشاره به محتواي قطعنامه‌هاي شوراي امنيت عليه برنامه هستهاي ايران گفت: آنها مدت زيادي به دنبال اين بودند كه مانع توسعه هستهاي ايران شوند و در اين قطعنامه‌ها به دنبال متوقف كردن غني‌سازي در ايران بودند. زماني كه ديدند نمي‌توانند اين كار را انجام دهند به اجبار در مسير ديگري قرار گرفتند. آنها هر زماني كه بتوانند در مسير متوقف كردن برنامه هستهاي ايران قرار خواهند گرفت و دليل آن‌هم اين است كه ايران يك كشور متوسط با سايز متوسط است و جايگاه خوبي از نظر استراتژيك دارا است. من معتقدم اگر هر نظام ديگري هم در ايران بود باز هم غربي‌ها اجازه نمي‌دادند كه صنعت هستهاي در ايران تا اين اندازه رشد كرده و توسعه پيدا كند.
غني‌سازي براي بسياري از كشورها حكم درخت ممنوعه را دارد
سخنگوي سازمان انرژي اتمي در ادامه با اشاره به رشد روزافزون ايران در صنعت هستهاي گفت: الان در حوزه مشتقات آب سنگين در برخي حوزه‌ها
نه تنها جزو چند كشور نخست هستيم بلكه در برخي موارد نخستين كشور هستيم. در حوزه ليزر و آب سنگين هم وضع ما همين اندازه خوب است. من در اسپانيا مدتي ماموريت بوده‌ام و ديدم كه اين كشور نمي‌تواند وارد حوزه غني‌سازي شود. غني‌سازي براي اين كشورها در حكم درخت ممنوعه است كه نمي‌توانند به آن دست بزنند. همين ورود به صنعت غني‌سازي است كه به شما اجازه مي‌دهد درصدهاي مختلف مواد را توليد كنيد.
مساله هستهاي در موضوعات داخلي مظلوم واقع شد
كمالوندي با اشاره به اينكه موضوع هستهاي در ابعاد داخلي و خارجي سياسي شده، گفت: مساله هستهاي ما در سياست خارجي به ابزار فشار عليه ايران تبديل شده چه از خارج به ايران فشار مي‌آورند و چه در داخل نيز اين مساله به يك امر جناحي تبديل شده و مي‌توان گفت كه مساله هستهاي در موضوعات داخلي مظلوم واقع شده است. ضرورت دارد در داخل هم به اين موضوع به عنوان يك موضوع ملي نگاه كنيم. در نوع تاكتيك‌ها و چگونگي برخورد با فشارها مي‌توان اختلاف‌نظر داشت كه طبيعي است. برخي معتقدند كه بايد صرفا از ديپلماسي استفاده كرد و برخي به روش‌هاي ديگر هم براي اعمال فشار معتقد هستند. من فكر مي‌كنم كه آميخته‌اي از هر دو ابزار بايد باشد و نمي‌توان فقط با صرف ديپلماسي آن را حل كرد. اما در اصل حفظ اين صنعت بايد همه در هر گروه سياسي و جناحي از آن دفاع كنيم. مساله ديگري هم كه وجود دارد اين است كه مساله هستهاي ما به مسائل اقتصادي گره خورده است و بايد به اين جمع‌بندي برسيم كه در چنين وضعيتي تا كجا بايد نرمش نشان داد.
او ادامه داد: ما در گذشته و در نتيجه اجراي برجام پانزده گزارش از آژانس بين‌المللي انرژي اتمي داشتيم كه نشان مي‌داد ايران كوچك‌ترين تخطي از تعهدات خود نداشت. چه كسي باعث شد اين شرايط تغيير يابد؟ نبايد حافظه كوتاه‌مدت داشته و اين را فراموش كنيم. در بيانيه‌هاي اروپا هم ديگر به اين مساله اشاره نمي‌شود. اروپايي‌ها در بيانيه‌هاي اول به نوعي از امريكايي‌ها انتقاد مي‌كردند اما الان به گونه‌اي صحبت مي‌كنند كه گويا ايران مقصر وضعيت فعلي است. صنعت هستهاي ايران در حوزه‌هاي مختلف در حال ميوه دادن است و دشمن سعي دارد ريشه اين درخت را از جا بكند. بايد مراقب اين درخت باشيم.
سخنگوي سازمان انرژي اتمي افزود: در طول ۴۴ سال بعد از انقلاب سرمايه‌گذاري عظيمي در نيروي انساني در حوزه‌هاي مختلف علمي و فناوري‌هاي نو انجام شده و متاسفانه بخشي از اين سرمايه عظيم از كشور خارج شده يا مي‌شود، اما اين ظرفيت و توان نيروي انساني در كشور ما بي‌نظير است. ما ده سال فرصت داريم از لحاظ تكنولوژي و با نيروي كارآمد و توانمند فعلي كه دراختيار داريم به لحاظ علمي جلو برويم و براي دشمن هم اين مساله مهم است كه در سال‌هاي آينده هرم جمعيتي ايران تغيير خواهد يافت و عملا با تغيير هرم جمعيتي نيروي انساني جوان ما از گردونه علمي و دانشگاهي بيرون خواهد رفت.
حل اختلاف با آژانس از دو مسير فني و سياسي ممكن است
به گزارش خبرگزاري ايسنا، كمالوندي درباره چگونگي حل مسائل باقي‌مانده با آژانس بين‌المللي انرژي اتمي گفت: حل مسائل بايد از دو مسير سياسي و فني انجام شود. مطالعات ادعايي يا PMD زماني حل شد كه توافق برجام نتيجه داد و از سويي با آژانس به يك تفاهم فني رسيديم.
او درباره سوالات اخير آژانس درباره برنامه هستهاي ايران گفت: بايد تاكيد كنم كه آنچه در گزارش آژانس آمده، ذرات ۸۴درصدي است، نه غني‌سازي ۸۴درصدي. بايد در كشور و در بيان اين مساله ازسوي مسولان دقت شود. ما قبلا حداقل پنج مورد ديگر شبيه همين مساله با آژانس داشتيم ولي با مكاتبه و مذاكره با آژانس، موضوع حل شد. نمي‌دانيد نماينده رژيم صهيونيستي در جلسه توضيحات فني آژانس كه قبل از نشست شوراي حكام برگزار شد بر سر اين موضوع ذرات ۸۴درصدي چه سر و صدايي راه انداخت تا بلكه اين موضوع را همچنان داغ نگه دارد و بهانه‌اي براي فشار به ايران داشته باشد كه خوشبختانه معاون مديركل در امور پادماني اجازه ندارد كه از موضوع سوءاستفاد شود.
كمالوندي درباره ادعاي افزايش ۵۰درصدي نظارت‌ها در سايت فردو با بيان اينكه در فردو براي اولين‌بار اورانيوم ۶۰درصدي توليد كرديم كه به لحاظ پادماني مبحثي تازه است و حتي آژانس در اين رابطه تجربه قبلي ندارد، گفت: توليد اورانيوم در فردو و نطنز از نظر آنها متفاوت است. وقتي مواد با غلظت بالا در مكاني مثل سايت فردو اضافه مي‌شود نظارت‌هاي آژانس بايد طبق موافقتنامه افزايش يابد. از اين رو در بحث نظارت‌ها و بازرسي‌ها ضروري بود كه يك تفاهم داشته باشيم كه چگونه نظارت‌ها از فردو در بخش ۶۰درصدي انجام شود و نوع بازرسي، سطح و تعداد آنها در اين چارچوب متفاوت مي‌شود. هشت بازرسي در فردو در ماه انجام مي‌شد كه الان به يازده بازرسي افزايش يافته است.
او درباره رويكرد آژانس در گزارش‌دهي‌هايش گفت: مشكلي كه ما داريم اين است كه آژانس، هم به نعل مي‌زند هم به ميخ. ما ترجيح مي‌دهيم آنچه شفاهي مي‌گويند مانند مطالب مطرح شده در جلسه فني قبلي از شوراي حكام را در گزارش كتبي هم بنويسند، اما متاسفانه اين‌طور نيست.
سفر گروسي به تهران خوب بود
بهروز كمالوندي سفر رافائل گروسي به ايران را خوب و به سمت همكاري‌هاي بيشتر دانست و افزود: در اين فرآيند همكاري‌ها و حل مسائل ما يك قدم جلو رفتيم اما آينده را فعلا خاكستري مي‌بينم، نه خوشبين هستم نه بدبين. او در ادامه درباره سوال آژانس بين‌المللي انرژي اتمي از منطقه مريوان گفت: قرار بوده درباره رد مواد در اين منطقه از ما سوال كنند اما بعد كه آمدند به جاي موضوع و سوال اصلي به مسائل ديگر پرداختند كه اصل بحث ما با آنها بر سر همين است؛ شما به سوال‌تان بپردازيد به مسائل ديگر چه كار داريد. در حال حاضر بحث ما در اين مكان درباره اورانيوم ۲۳۶ است كه در آنجا ردگيري شده است. ما گفتيم اينها موادي است كه از سال‌ها قبل در زمان شوروي توسط شركتي كه در آنجا فعاليت مي‌كرده باقي مانده است. رفتند و پرسيدند كه البته نمي‌دانيم از چه كسي يا با چه كساني و پاسخ آوردند كه كسي از اين چيزي كه ما مي‌گوييم خبر ندارد. اورانيوم ۲۳۶ موادي است كه از بازفراوري سوخت مصرف شده به دست مي‌آيد و اين در صورتي امكان دارد كه ما يك تاسيسات عظيمي از بازفراوري را داشته باشم كه اساسا نداريم از اين رو موضوع كاملا روشن است.
ما در گذشته و در نتيجه اجراي برجام پانزده گزارش از آژانس بين‌المللي انرژي اتمي داشتيم كه نشان مي‌داد ايران كوچك‌ترين تخطي از تعهدات خود نداشت. چه كسي باعث شد اين شرايط تغيير يابد؟ نبايد حافظه كوتاه‌مدت داشته و اين را فراموش كنيم. در بيانيه‌هاي اروپا هم ديگر به اين مساله اشاره نمي‌شود. اروپايي‌ها در بيانيه‌هاي اول به نوعي از امريكايي‌ها انتقاد مي‌كردند اما الان به گونه‌اي صحبت مي‌كنند كه گويا ايران مقصر وضعيت فعلي است.
مساله ديگري هم كه وجود دارد اين است كه مساله هستهاي ما به مسائل اقتصادي گره خورده است و بايد به اين جمع‌بندي برسيم كه در چنين وضعيتي تا كجا بايد نرمش نشان داد.