توافق موقت براي بازگشت به برجام يا براي كنار گذاشتن برجام؟
علي ماجدي
شنيده‌هايي كه در مورد پيشنهاد توافق موقت وجود دارد در حالي بيان مي‌شود كه ايران اعلام كرده است آمادگي دارد تا به برجام بازگردد. اين پيشنهاد در واقع خواست امريكايي‌ها است كه مي‌گويند فعلا قصد ندارند به برجام برگردند و به جاي آن تلاش مي‌كنند تا توافق موقتي را ارايه دهند. سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران نياز به يك تحول جدي دارد. طليعه اين تحول هم با توافق با عربستان سعودي اتفاق افتاده است. بدون ترديد، آشتي با عربستان يك گام مثبت در راستاي بهبود وضعيت سياست خارجي كشور است. رابطه با عربستان به دلايل مختلف يك گام مهم محسوب مي‌شود كه اميدوارم بتواند به نتيجه برسد. اگر توافق با عربستان را به عنوان يك طليعه براي تحول سياست خارجي كشور ببينيم، مطمئنا يكي از مسائلي كه در پي آن از اهميت بالايي برخوردار است، مساله برجام است. با توجه به سخنراني‌هاي رهبر انقلاب هم در مورد برجام و هم در مورد اشاراتي كه در مورد اروپايي‌ها داشتند، مي‌توان در مورد حل و فصل مساله برجام تصميم‌گيري كرد. در مورد آنچه از آن با توافق موقت ياد مي‌شود، نمي‌توان پيش از مطالعه دقيق جزييات احتمالي نظر قطعي داد. بايد بدانيم كه چه شرايطي در اين توافق پيش‌بيني شده است و موقت به معناي چه مدت است؟ شش ماهه است؟ قرار است بعد از پايان مدت اين توافق سراغ برجام برويم؟ توافق تمديد مي‌شود؟ تا زماني كه محتواي اين توافق منتشر نشود نمي‌توان آن را ارزيابي كرد. اما به اعتقاد من همين كه اين قضايا مطرح مي‌شود و شاهد تغيير و تحول‌هايي در سياست خارجي كشور هستيم، به نظر من مي‌تواند گام به جلو محسوب شود. اگر سياست خارجي به جايي برسد كه بتواند به رفع تحريم‌ها كمك كند و در بهبود مسائل اقتصادي كشور كارساز شود، به نظرم رويكرد موثر و مطلوبي است. رفع تحريم‌ها و پذيرش شرايط FATF دو گام مهم و اساسي است كه بايد دستگاه سياست خارجي كشور به دنبال اجراي آن برود. اگر انجام توافق موقت به معناي كنار گذاشتن كامل برجام باشد، بايد با ترديد و تامل به آن نگاه كرد، اما اگر چنين توافقي به معناي پيش‌زمينه احياي برجام باشد، مي‌توان با ديد مثبت به آن نگريست. برجام يك دستاورد براي ما بود و اگر اين توافق موقت مقدمه‌اي براي بازگشت به برجام باشد، حتما مي‌تواند يك اتفاق مثبت باشد. اگر بخواهيم گشايش بيشتري در سياست خارجي داشته باشيم، مذاكره مستقيم با اروپا و امريكا به خصوص اگر در راستاي احياي برجام باشد، ضروري است. قطعا مذاكره مستقيم با امريكا راه بسيار موثري براي ارزيابي شرايط برجام و تسهيل بازگشت به اين توافق است. از مذاكره نبايد ترسيد. در مذاكرات ديپلماتيك بدترين حالت اين است كه مذاكره‌كنندگان به نتيجه نمي‌رسند، مگر اينكه حاكميت به مذاكره‌كنندگانش اعتماد نداشته باشد كه اين يك مساله كاملا متفاوت است. مذاكره كردن در سياست خارجي يك ابزار كاملا شناخته شده است كه ممكن است به نتيجه برسد يا نرسد. بهتر است كه ايران براي منافع ملي خودش با طرف امريكايي پاي ميز مذاكره بنشيند. ممكن است به نتيجه برسد يا نرسد.