«اعتماد» گزارش مي‌دهد
آنچه تحت عنوان مديريت پسماند در استان گيلان، در حال وقوع است!
غزل لطفي| از ابتداي سال ۱۴۰۱ و اجتماع اعتراضي مردم روستاي سراوان تا امروز چالش مديريت پسماند به يكي از مباحث مهم استان گيلان بدل شده است. چالشي كه با بسته‌شدن درب لندفيل سراوان وارد فاز جديدي شد. اما استاندار گيلان معتقد است كه در يك‌سال و نيم گذشته برنامه‌هاي خوبي از سوي دولت در حوزه مديريت بهينه پسماند و راه‌اندازي كارخانه كودآلي لاكان اجرا شده است.
استاندار گيلان در جلسه پدافند زيستي استان با محوريت ساماندهي پسماند سراوان (۲۰ فروردين ماه ۱۴۰۲) گفته بود؛ اقدامات در موضوع ساماندهي پسماند سراوان به صورت دانش‌بنيان و كاملا فني و تخصصي در حال انجام است و بايد همچنان پرقوت اين روند ادامه يابد.
نماينده عالي دولت در گيلان با اشاره به اراده جدي دولت سيزدهم براي رفع اصولي معضل پسماند استان به‌ويژه رشت گفت: در يك‌سال ونيم گذشته برنامه‌هاي خوبي از سوي دولت در حوزه مديريت بهينه پسماند و راه‌اندازي كارخانه كود آلي لاكان اجرا شده و اين روند تا حصول نتايج مطلوب ادامه خواهد يافت.
اسدالله عباسي همچنين از افزايش ظرفيت توليد كارخانه كود آلي لاكان رشت به بيش از ۸۰۰ تن در روز خبر داد و افزود: اين ظرفيت سبب شده دفع غيربهداشتي زباله در منطقه سراوان مسكوت بماند و زباله توليدي در حوزه مركز استان به نحو شايسته‌اي مديريت و امحا شود.
استاندار و رييس قرارگاه پدافند زيستي گيلان در ادامه با اشاره به كم‌كاري‌هاي ۳۸ سال گذشته استان در حوزه مديريت پسماند، اضافه كرد: بي‌شك جبران نقيصه‌اي كه در مدت ۳۸ سال تداوم داشته را نمي‌توان يكساله برطرف كرد اما حركتي كه براي مديريت پسماند در استان آغاز شده، منشا تحولات سازنده‌اي است كه در بستر وحدت رويه و تعامل منطقي مجموعه دست‌اندركاران مي‌تواند به نقطه عطفي در حوزه محيط‌زيست تبديل شود.
عباسي در بخش ديگري از سخنان خويش با انتقاد از برخي اظهارنظرهاي غير‌كارشناسانه در‌خصوص علل انتقال رجكتي‌هاي كارخانه كودآلي لاكان در محل سروان تصريح كرد: طبق اعلام كارشناسان محيط‌زيست، رجكتي‌هاي كود آلي هيچ زيان و بار آلايندگي براي محيط‌زيست ندارد و تلفيق آن با مصالح معدني روند تكميل طرح ساماندهي لندفيل سراوان را سرعت مي‌بخشد. او تصريح كرد: حال كه مي‌خواهيم مردم بيشتر از اين آسيب نبينند و تلاش‌ها در ساماندهي اين وضعيت آغاز شده است، عده‌اي دست به فضاسازي مي‌زنند. او خطاب به مديران استان تاكيد كرد: همچنان پرقوت و با همه توان در اين حوزه براي رفع آسيب‌هاي ناشي از پسماند سراوان به كارخود ادامه داده و در رفع موانع كمك كنند.
استاندار گيلان تشريح كرد: ضمن نظارت محسوس بر روند اجراي كارها در موضوع سراوان، نظارت نامحسوس هم وجود دارد و تا شهريور ماه به پيمانكار فرصت داده شده كه مطابق تعهداتش وظايف خود را به پايان برساند.
اسدالله عباسي با بيان اينكه تا پايان سال اتفاقات زيست محيطي خوبي در اين محدوده رخ خواهد داد، اظهار كرد: بايد سراوان را درست تعريف كنيم؛ حركت را درست انجام دهيم و تصميمات منطقي اخذ و اقدامات به صورت شفاف با مردم در ميان گذاشته شود. او با تاكيد بر اينكه به مردم ثابت كنيد پاي حرف‌تان هستيد، اظهار كرد: هر جا تاخيري در كار ايجاد شود بايد علت آن به مردم اطلاع‌رساني و توضيح داده شود تا به ياري و همراهي يكديگر طبيعت سراوان احيا و به شرايط عادي بازگردانده شود.
استاندار گيلان همچنين بر لزوم اطلاع‌رساني و آگاهي‌بخشي عمومي در‌خصوص اقدامات موثر و كارسازي كه براي مديريت پسماند در استان شده، تاكيد كرد و افزود: علاوه بر مديريت زباله و اجراي طرح تفكيك از مبدا كه همراه با افزايش ظرفيت كارخانه كود آلي رشت، منشا اثرات سازنده در روند مديريت پسماند در مركز استان شده، اقدامات خوبي هم در حوزه ساماندهي فاضلاب رشت و احياي دورودخانه زرجوب و گوهر‌رود در دست اجراست. او ادامه داد: اجراي سيستم تصفيه شيرابه لندفيل سراوان هم از اقداماتي است كه در راستاي حفاظت از منابع آبي منطقه به خوبي پيش مي‌رود.
براساس خبر پرتال استانداري گيلان، عباسي در همين راستا از مديران و متوليان حوزه مديريت پسماند در استان خواست، ابعاد مختلف روند ساماندهي پسماند در گيلان را براي مردم تشريح كنند و افكار عمومي را در جريان حقايق قرار دهند تا تداوم كار در بستر يك همراهي و هم‌افزايي به نقطه مطلوب رهنمون شود.
آنچه حائز اهميت است؛ پس از بسته‌شدن لندفيل سراوان، تا امروز محل جديدي براي زباله‌هايي كه از چندين شهر و روستا به سراوان آورده و عمليات امحا صورت مي‌گرفت، مشخص نشده و از كارخانه كودآلي لاكان به عنوان محل تلنبار استفاده شده است.
اما به نظرمي‌رسد با تكميل ظرفيت كارخانه بازيافت و صحبت‌هاي نماينده رودبار در مجلس شوراي اسلامي، تصميم ديگري در حال اتخاذ است.
«مهرداد گودرزوند چگيني» نماينده مردم رودبار در مجلس، در نشست علني روز (سه‌شنبه ۲۹ فروردين) مجلس شوراي اسلامي در تذكر شفاهي خود ضمن تبريك روز ارتش در تذكري خطاب به وزير كشور گفت: مشكل زباله گيلان با انتقال آن به رودبار حل نمي‌شود، شهرستان رشت۵۵ هكتار زمين دارد و نمي‌تواند مشكلات خود را حل كند.
براساس خبر خبرگزاري خانه ملت، نماينده مردم رودبار در مجلس شوراي اسلامي در ادامه تصريح كرد: رودبار به عنوان پيشاني استان گيلان است، زباله شرق گيلان بايد به همان منطقه كه خودش محل توليد زباله است يا مناطق تحت پوشش استاندار انتقال يابد.
گودرزوند چگيني همچنين در پاسخ به پرسش پايگاه خبري مرور كه چرا شرق استان را مناسب انتقال زباله‌ها مي‌داند، گفت: چرا رودبار بايد گزينه استان براي لندفيل جديد باشد؟ شهرستاني كه پيشاني استان بوده و سال‌هاست با مشكل كمبود آب مواجه است، اكنون چرا بايد با تهديد آلودگي آب‌هاي زيرزميني در پي انتقال زباله روبه‌رو باشد؟ آيا استاندار موافق انتقال و دفن زباله‌هاي شرق استان در مناطق شرق استان است؟
عضو مجمع نمايندگان گيلان با تاكيد بر اينكه آقايان مسوول استان در سال‌هاي گذشته اعتبارات و پول زيادي براي ساماندهي سراوان، احداث زباله‌سوز و كودآلي دريافت كردند و حالا بايد در همان ۵۵هكتار اراضي سراوان، زباله‌هاي استان را مديريت و تعيين تكليف كنند، اضافه كرد: مسوولان مديريت پسماند چه اصراري براي آلوده‌كردن مناطق جديد دارند. درحالي كه مي‌توانند مشكل را در همان محل سراوان با احداث زباله‌سوز حل كنند. چگيني تاكيد كرد: به عنوان نماينده مردم رودبار در مجلس شوراي اسلامي اجازه تخريب رودبار به بهانه انتقال زباله را نمي‌دهم.
همچنين گزارش‌هاي ميداني و اخبار حاكي از آن است كه كارخانه كودآلي لاكان كه از زمان بسته شدن لندفيل سراوان در روزهاي پاياني اسفند ۱۴۰۱ تا‌كنون محلي براي دپوي پسماند شده است ديگر ظرفيت پذيرش زباله را ندارد و از دهياران خواسته شده كه در محل تحت مسووليت خودشان فعلا پسماند را مديريت كنند تا راهكاري جديد پيدا شود. اين درحالي است كه از ابتداي سال ۱۴۰۲ در مناطقي كه تا آن زمان پسماند خود را به سراوان مي‌فرستادند جمع‌آوري زباله به درستي و طبق زمان‌بندي مناسب انجام نشده است و برخي نقاط و روستاها حتي با انباشت زباله مواجه بودهاند كه هرچند براي حل اين مشكل جديد تا حدودي تلاش شد اما با تكميل ظرفيت محوطه كارخانه كودآلي، بايد منتظر چالشي جديد باشيم. ظرفيت اسمي كارخانه بازيافت گيلان (كودآلي) از اسفند ماه ۱۴۰۱ تا الان از ۳۰۰ تن به ۸۰۰ تن افزايش يافته اما با بررسي آنچه در جريان است و قديمي و مستهلك‌بودن سوله‌هايي كه در گذشته فعال بودهاند و اينكه خطوط جديد هم هنوز كاملا فعال نشده‌اند، مي‌توان دريافت كه اين افزايش ظرفيت فقط اسمي بوده نه كاربردي!
آنچه براي همه بديهي بوده است؛ بستن غيركارشناسي لندفيل سراوان نه نتها مشكلات پسماند را حل نمي‌كند بلكه باعث پديد آمدن چالش‌هاي جديدي خواهد بود و اين فاجعه اين روزها در حال وقوع است! لندفيل سراوان بدون جايگزين مناسب بسته شده است، زباله‌ها در محوطه كارخانه بازيافت كودآلي انباشته شده و نماينده رودبار هم نسبت به احداث دفنگاه زباله جديدي در موقعيت جغرافيايي اين شهرستان، واكنش شديدي نشان داده است و پيشنهاد كرده است زباله‌ها به شرق استان انتقال يابد.
آنچه مهم است؛ چه شرق گيلان و چه غرب گيلان، سراوان يا لاكان؛ نيازمند مديريت پسماند است نه تلنبار و انباشت زباله! تا زماني‌كه مديريت صحيح و كارشناسي نباشد و هرگونه پيشنهاد يا انتقادي، فضاسازي ناميده مي‌شود، در‌نهايت هر روز با چالشي جديد مواجه خواهيم بود. همان‌طور كه با انباشت زباله در كارخانه كودآلي و گرم‌شدن هوا و نزديكي اين محل به بافت مسكوني، در روزهاي آتي بايد منتظر بروز مشكلاتي نظير همان كه سال‌ها در روستاي سراوان شاهد آن بوديم اين‌بار در لاكان باشيم.
حتي انتقال پسماند به مناطق جنوبي استان گيلان يا رودبار نيز مشكلي را حل نخواهد كرد. ابتدا بايد مسوولان استاني بپذيرند كه زيرساخت لازم و مناسب هنوز فراهم نشده است و پس از پذيرش اين موضوع به‌دنبال راهكار باشند؛ نه شاهكاري‌سازي‌هاي پوپوليستي! از نكات مهم ديگر اينكه هرگونه انتقاد يا پيشنهادي نشان از دغدغه‌مندي دارد و نبايد با ديد فضاسازي سوء به آن نگاه كرد.
در جمع‌بندي مطالب و آنچه تا امروز گفته و نوشته شد، در واقع با نبود زيرساخت لازم، ابرچالش پسماند گيلان حل نمي‌شود فقط از محلي به محلي ديگر منتقل خواهد شد. همچنين باتوجه به واكنش نماينده رودبار، بايد بپذيريم نسبت به مديريت صحيح پسماند گيلان، حتي بين مسوولان استاني هم اتفاق نظر و اعتماد كافي وجود ندارد و چه‌بسا اگر به جاي رودبار محل ديگري در‌نظر گرفته شود با واكنش نماينده و مسوولان آن شهر و شهرستان روبه‌رو شويم. به نظر مي‌رسد ورود جدي و ميداني وزارت كشور و شفاف‌سازي، در حال حاضر بهترين راهكار خواهد بود.