هفت سال پس از كودتاي نافرجام تركيه

هفتمين سالگرد گراميداشت «روز دموكراسي و اتحاد ملي تركيه» كه مردم تركيه در مقابل كودتاگران ايستاده و كودتاي 16 جولاي 2016 را شكست دادند، برگزار شد. نهادهاي مختلف تركيه همه ساله در اقدامي هماهنگ و گسترده، فيلم‌ها، ويديوها، كليپ‌ها و مستندهاي تركي و انگليسي كه به تشريح گروه تروريستي فتح‌الله گولن و تاكيد بر مقاومت ملت، مبارزه دولت و پيروزي دموكراسي مي‌پردازد، در سراسر اين كشور پخش مي‌كنند. فعاليت‌هاي ارتباطي با موضوع شكست كودتا در كانال‌هاي فضاي باز و ديجيتال در بسياري از شهرهاي تركيه برگزار مي‌شود. مقامات اين كشور در سالروز شكست كودتا در سطوح مختلف تلاش دارند ديدگاه‌هاي خود را نسبت به مخالفين خود برجسته كنند.  پس از روي كار آمدن مجدد حزب عدالت و توسعه با كسب 49درصد آرا در انتخابات سراسري 10 نوامبر 2015، گروه گولن كه مي‌دانست دولت با تصميمات شوراي عالي نظامي عوامل نفوذي را اخراج خواهد كرد، با تصميم دادستاني كل ازمير مبني بر بازداشت عوامل عضو اين گروه ازجمله ژنرال‌ها متزلزل شدند، پس از شكست كودتاي گروه تروريستي فتو، 15 جولاي به عنوان روز دموكراسي و وحدت ملي در تركيه گرامي داشته مي‌شود. هاكان فيدان، وزير امور خارجه تركيه طي سخناني در مراسم گراميداشت «15 جولاي؛ روز دموكراسي و وحدت ملي» بر مبارزه قاطع و بين‌المللي دولت تركيه با گروه موسوم به فتو متعلق به گولن كه عامل كودتاي تركيه معرفي شده، تاكيد كرد. به اعتقاد او هفت سال پيش نمايندگان امپرياليسم در چنين روزي قصد تسلط بر تركيه را داشتند ولي با رهبري رييس‌جمهوري اين اقدام خائنانه ناكام ماند. فرزندان قهرمان كشورمان آن روز از سربازان گرفته تا ماموران اطلاعاتي توطئه خائنانه مخالفين را خنثي كردند. مبارزه با باقيمانده‌هاي كودتاي فتو يكي از اولويت‌هاي دولت تركيه است. در دوره جديد نيز با هماهنگي تمام نهادها و همكاري با دوستان خود به ‌مبارزه قاطع با فتو ادامه خواهيم داد. كودتاگران تلاش داشتند با كودتا زمام امور را به دست بگيرند كه با مقاومت مردم شكست خوردند. كودتايي كه در آن 251 نفر قرباني و بيش از دو هزار نفر زخمي شدند. گفته مي‌شود يك سرگرد خلبان هلي‌كوپتر به مقر سازمان اطلاعات تركيه رفته و نقشه گروه مخالف اردوغان را گزارش داد. كودتايي كه در آن، گروهي از ژنرال‌هاي تحت امر «فتح‌الله گولن»، با تانك به خيابان آمدند تا به روال ديگر كودتاهاي تاريخ معاصر تركيه، سياستمداران را به زندان فرستاده و خود قدرت را در دست بگيرند. در شب كودتا در تركيه، هواپيماهاي جنگنده به دستور كودتاگران بر فراز شهرها به پرواز درآمدند.  سياست آنكارا در پاكسازي نهادها و سازمان‌هاي دولتي از اعضا و وابستگان گروه گولن اپوزيسيون امريكانشين دولت تركيه در اين كشور ادامه دارد. تاكنون نزديك به 90 هزار نفر از نظاميان و كارمندان مرتبط با شبكه گولن، اخراج شدند، صدها نفر از آنان به زندان رفتند و البته صدها نفر ديگر نيز فراري هستند. به‌رغم گذشت 7 سال از كودتا هنوز برخي از ابعاد كودتا مبهم مانده است. بخش مهمي از اعضاي اين شبكه همچنان حتي در نيروهاي مسلح تركيه به فعاليت زيرزميني خود ادامه دارد. دولت تركيه معتقد است كه سازمان سيا و گروهي از سياستمداران امريكا، پشت صحنه اين كودتا قرار داشتند، اما اين موضوع، هرگز به‌طور كامل روشن نشد. براي اولين‌بار شهردار واشنگتن روز 15 جولاي را به عنوان روز دموكراسي تركيه به‌ رسميت شناخته‌ و اين مي‌تواند نشانه‌اي جديد از همراهي و تعامل امريكا با تركيه باشد. گروهي معتقدند حمايت ضمني امريكا، عامل اصلي كودتا نبوده و مهم‌ترين خطاي دولت اردوغان و حزب عدالت و توسعه اين بوده كه عملا كل دولت، منابع، كشور، پست‌ها و همه‌چيز را با گولن تقسيم كرده و به آنها اجازه داده بود كه در همه نهادها قدرت داشته باشند. كودتاگران صرفا روي قدرت نظامي و به ميدان آوردن ارتش حساب باز كرده و مطلقا به اين موضوع توجه نكرده بودند كه مردم چه واكنشي نشان مي‌دهند. گروهي ديگر معتقدند هاكان فيدان رييس وقت سرويس اطلاعاتي ميت تركيه و همچنين رييس ستاد كل نيروهاي مسلح تركيه، از 7 ساعت قبل، مي‌دانستند كه قرار است كودتا روي دهد و توانستند با آن مقابله كنند.  طرفداران گولن، در بسياري از كشورهاي جهان، فعاليت آزادانه بانكي، تبليغاتي و فرهنگي دارند و مي‌توانند عليه دولت تركيه فعاليت كنند. آنها به عنوان يك سازمان پيچيده و يك گروه نفوذي خطرناك در يك بازه زماني 25 ساله، توانست تمام نهادهاي حساس تركيه را تحت كنترل خود درآورد. علاوه بر نفوذ در داخل، آنچه در اين سازمان اهميت دارد، ابعاد تحركات برون‌مرزي آن است. گفته مي‌شود گروه گولن، هنوز هم در بيش از 30 كشور جهان، داراي سازماندهي، نفوذ، منابع مالي و نهادهاي آموزشي و فرهنگي است. اين گروه، در امريكا نيز به فعاليت‌هاي خود ادامه مي‌دهد و با وجود اصرار مكرر آنكارا، واشنگتن حاضر نشده فعاليت‌هاي گروه گولن را محدود كند. پس از شكست كودتا، اداره كل حمايت از خانواده شهدا و جانبازان وزارت خانواده و خدمات اجتماعي تركيه، در بسياري از زمينه‌ها از حمل‌ونقل شهري تا آموزش، بهداشت و درمان و معافيت مالياتي از جانبازان و خانواده‌هاي شهداي 15 جولاي 2016 حمايت مي‌كند. بستگان شهدا و جانبازان اين كودتاي نافرجام داراي همان حقوق قانوني هستند كه بستگان شهدا و جانبازان ارتش و نيروهاي مسلح هستند. به تمامي خانواده قربانيان غرامت پرداخت شده است. برخي بستگان شهدا و جانبازان كودتا در مشاغل عمومي استخدام شده و همچنين وام مسكن بدون بهره دريافت كرده‌اند. براي مادر، پدر و همسر شهدا، فرزندان زير 25 سال و خود جانبازان، مادر، پدر، همسر و فرزندان زير 25 سال آنان نيز كارت‌هاي رايگان حمل‌ونقل شهري صادر شده است. علاوه بر آن همسر شهدا و فرزندان آنها و جانبازان از 40 درصد برق و 50 درصد تخفيف آب در منازل خود برخوردار هستند. به‌ گفته مقامات وزارت كار و خدمات اجتماعي تركيه، حقوق فرزندان شهدا و جانبازان 15 جولاي نيز سالي يك بار توسط اين وزارتخانه پرداخت مي‌شود.