محمدحسن نجمي | كم‌كم جريانات محافظه‌كار در حال مشخص كردن استراتژي خود براي انتخابات مجلس دوازدهم هستند. اين جريان چند زير شاخه دارد كه فعلا دعوا ميان دو طيف آنهاست: «جبهه پايداري» و «نواصولگرايان» يا همان طيف محمدباقر قاليباف رييس مجلس.
در جديدترين موضع‌گيري‌ها صادق محصولي، دبيركل جبهه پايداري در نشست پايان دوره دفتر تحكيم وحدت حاضر شده و سخنراني كرده است. او در يك سخنراني حداقل سه موضع درباره سه طيف اتخاذ كرده است؛ حمله به علي لاريجاني، هشدار به دولت و كنايه به مجلس. او بدون آوردن نام، لاريجاني را متهم به خيانت كرده است. خطاب به رييسي گفته چك سفيد امضا به كسي نمي‌دهيم. كنايه‌اي هم زده و گفته مردم از آنهايي كه ادعاي انقلابي مي‌كنند و مسووليتي مي‌گيرند، ناراحت هستند. جبهه پايداري كم‌كم به طور علني در حال حركت به سمت انتخابات است؛ به غير از اين سخنان محصولي، مدتي مي‌شود كه سعيد جليلي در اردوهاي دانش‌آموزي و دانشجويي حاضر مي‌شود و براي حضار سخنراني مي‌كند؛ سخنراني‌هايي از جنس «تبيين». جليلي به گفته خودش در دو، سه هفته در «چهار اردوی دانشجويي و سه اردوي دانش‌آموزي» حضور يافته است. جليلي عنوان رسمي در جبهه پايداري ندارد اما به نزديك بودن به آنها مشهور است.
او در اين سخنراني‌ها بيشتر برمبناي تئوري‌هاي مدنظرش صحبت مي‌كند. به عبارت ديگر او علاقه‌اي به ذكر مصاديق ندارد و با كمترين اشاره به موضوعات روز سعي مي‌كند از كنار آنها عبور كند يا حداكثر با كنايه اشارتي كند و بگذرد. اما در عوض او به بيان مواردي مي‌پردازد كه از نظر نزديكان به اين تفكر، تعيين‌كننده است و به عبارت ديگر، خط مشي آنها را تعيين مي‌كند. اما در مقابل صادق محصولي - كه مسووليت رسمي در جبهه پايداري دارد- مصداقي‌تر و عيان‌تر صحبت مي‌كند.
جبهه پايداري كارزار انتخاباتي خود را مدت‌هاست كه آغاز كرده است. اين جريان سياسي كه به تندروي شهرت دارد، از همان ابتداي مجلس يازدهم سعي در جدا كردن خرج خود از محمدباقر قاليباف و طيف منتسب به او داشته است.
در جريان انتخابات مجلس يازدهم جبهه پايداري و طيف قاليباف، درباره ليست و سرليستي حوزه انتخابيه تهران دچار مشكلات جدي بودند. پايداري بر سرليستي مرتضي آقاتهراني تاكيد داشت و طرف مقابل براي محمدباقر قاليباف تلاش مي‌كرد. نهايتا با دخالت شوراي ائتلاف -كه به نوعي تشكل ريش‌سفيدی محافظه‌كاران شناخته مي‌شود- با اضافه شدن چند چهره خارج از اين دو طيف سياسي، محافظه‌كاران توانستند براي تهران و غالب شهرها به يك فهرست مشترك برسند كه در صدر اين ائتلاف هم تهران بود. بسياري اين ائتلاف را ائتلافي شكننده مي‌دانستند؛ همين هم شد. حالا بعد از گذشت حدود چهار سال از آن ائتلافي كه ديگر تقريبا هيچ پيوندي از آن باقي نمانده، صادق محصولي دبيركل جبهه پايداري در تازه‌ترين سخنانش به طيف قاليباف طعنه زده، به علي لاريجاني حمله كرده و هشدارهايي هم خطاب به دولت ابراهيم رييسي داده است.
انتقاد از ميانه‌روي و اتهام خيانت به لاريجاني
محصولي همان‌گونه از مواضع جريان سياسي متبوعش پيداست، از شعار «اعتدال و ميانه‌روي» انتقاد كرده است. جبهه پايداري از بدو تشكيل به عنوان يكي از تندروترين جريانات سياسي شناخته مي‌شود كه نماينده تفكر آنها سعيد جليلي در مذاكرات هسته‌اي در دولت محمود احمدي‌نژاد بود. از اين رو، انتقاد دبيركل يك جبهه سياسي تندرو از «اعتدال و ميانه‌روي» جاي تعجب ندارد.
محصولي در ادامه گفته «بايد مراقب واژه‌سازي با پروپاگانداهاي كساني كه ساليان سال در پست‌هاي مختلف نظام حضور داشتند و بيشتر از خدمت به مردم خيانت كرده‌اند و امروز طلبكار هستند، باشيم و تحت تاثير شعارها و واژه‌سازي‌هاي آنها مثل «خالص‌سازي» نباشيم.» هدف اين جملات محصولي، مشخصا علي لاريجاني رييس پيشين مجلس است. بنا بر سخنان دبيركل جبهه پايداري كه «ايرنا» منتشر كرده، او، لاریجانی را به خيانت متهم كرده كه مشخص نيست براساس كدام مستندات اين اتهام را به عضو مجمع تشخيص مصلحت نظام و شوراي عالي انقلاب فرهنگي وارد مي‌كند.
خودشان دنبال خالص‌سازي هستند
دبيركل جبهه پايداري در ادامه حملاتش به لاريجاني، افزوده كه «آنها خودشان بيشتر دنبال خالص‌سازي هستند؛ خالص‌سازي حضور چهره‌هاي غربگرا در پست‌هاي مختلف كشور و براي همين از حضور نيروهاي انقلابي در مجلس و دولت واهمه دارند. غربگراهايي كه از انقلابي بودن پشيمان شده‌اند و حتي نسبت به سياست‌ها و اقدامات امام راحل اعلام مخالفت و پشيماني مي‌كنند.»
لاريجاني چندي پيش در واكنش به خبرسازي يك رسانه نزديك به برخي نهادها درباره حضور او در انتخابات مجلس دوازدهم، در بيانيه‌اي با تكذيب اين موضوع نوشت كه «بدين وسيله از جريان خالص‌سازي رفع نگراني مي‌شود و بعيد است به اين روش‌هاي برادران بتوان رقابت تصنعي ايجاد كرد. ملك را چاره‌اي ديگر نياز است.»
اين سخنان با واكنش آتشين جريانات محافظه‌كار و تندرو روبه‌رو شد كه اين سخنان محصولي را هم بايد در همين راستا ارزيابي كرد. البته كه مشخص نيست محصولي چرا كنايه‌هاي علي لاريجاني را به خود و جريانات نزديك به خود احساس كرده كه اين‌گونه واكنش نشان داده است.
تكرار كليد واژه: «اصلح»
دبيركل جبهه پايداري در بخش ديگري از سخنانش
باز هم بر استراتژي انتخاباتي محمدتقي مصباح‌يزدي، پدر معنوي جبهه پايداري تاكيد كرده است؛ استراتژي كه يك اسم رمز دارد و با آن هر گونه حذف و اضافه‌اي ممكن است: «انتخاب اصلح».
او گفته «ما در انتخابات مجلس بايد كسي را انتخاب كنيم كه اصلح باشد؛ كسي كه مجلس را خانه اميد ايرانيان ببيند، عدالت‌خواه و عدالت گستر، فساد گريز و فسادستيز باشد؛ نگاه و اميدش به دست جوانان و دانشمندان و نخبگان و توانايي‌هاي ايران و ايراني باشد نه به دست بيگانگان و اربابان جهاني. خودش را بدهكار مردم بداند نه طلبكار».
مشابه اين سخنان صادق محصولي را چند روز پيش سعيد جليلي در جريان يك اردوي دانشجويي بيان كرده بود. جليلي كه هفته گذشته در جمع دانشجويان حاضر در «طرح ولايت دانشگاه شهيد بهشتي» سخن مي‌گفته، بر انتخاب فرد «اصلح» تاكيد كرده بود: «مجلس وقتي نقش خود را مي‌تواند ايفا كند كه افراد اصلح وارد آن شوند. يعني اگر 10 نفر در عرصه‌اي وارد مي‌شوند، انصافا آن كسي انتخاب شود كه نسبت به ديگران اصلح است.» دبير اسبق شوراي عالي امنيت ملي خطاب به دانشجويان گفته كه «اصلح را بشناسند، معرفي كنند و نگذارند اين اصلح منزوي شود.»
مي‌توان گفت كلمه «اصلح» براي اعضاي جبهه پايداري و جريانات نزديكان به آنها، كلمه‌اي مقدس به شمار مي‌رود، چراكه در هر انتخاباتي، با اين كلمه نامزد مطلوب خود را معرفي مي‌كنند و از نامزدي ديگر عبور.
وقتي «پايداري» براي رييسي از جليلي عبور كرد
در انتخابات رياست‌جمهوري سال 1400، وقتي سعيد جليلي گزينه همواره مطلوب جبهه پايداري نامزد شده بود، ابراهيم رييسي هم در اين رقابت حضور داشت. حدود دو ماه مانده به برگزاري انتخابات و زماني كه هنوز رقابت‌هاي انتخاباتي آغاز نشده بود، بيانيه‌اي با نام جبهه پايداري منتشر شد كه در آن به صراحت از «ابراهيم رييسي» حمايت شده بود؛ اما اين بيانيه با واكنش منفي دبيركل وقت پايداري روبه‌رو شد؛ مرتضي آقاتهراني تاكيد كرد «خبري كه اخيرا منتشر شد، به صورت رسمي نبوده و استنباطي است.» او همچنين وعده داده بود كه «در زمان خود فرد اصلح را اعلام خواهيم كرد. جبهه پايداري نيز تاكنون به شكل رسمي از هيچ كانديدايي اعلام حمايت نكرده است.» البته كه مدتي بعد و در آستانه برگزاري انتخابات، سعيد جليلي با صدور بيانيه‌اي از نامزدي انصراف داد و جبهه پايداري هم از رييسي اعلام حمايت كرد.
چرا رييسي؟
شايد بتوان اين تصميم پايداري را در چند مورد تشريح كرد؛ يك مورد اين است كه رييسي به لحاظ قدرت، در مرتبه‌اي بالاتر از جليلي بود. او در آن زمان رييس قوه قضاييه بود و اجماع روي نام رييسي در همه محافل صورت گرفته بود. از سوي ديگر اطرافيان رييسي را غالبا از چهره‌هاي نزديك و منتسب به جبهه پايداري تشكيل مي‌دادند. بر همين اساس انتظار مي‌رفت كه اين تشكل سياسي به سمت رييسي گردش كند.
در واقع اگر جليلي كنار نمي‌كشيد، نه تنها هيچ شانسي براي پيروزي نداشت كه شايد از آراي سال 1392 هم كمتر به سبد راي او ريخته مي‌شد. او در سال 1392 با مقاومت برابر درخواست اجماع محافظه‌كاران در انتخابات باقي ماند و كمي بيش از 4 ميليون راي كسب كرد. او به قيمت بي‌پاسخ گذاشتن تماس‌ها و پيام‌هاي ريش‌سفيد محافظه‌كاران، مرحوم مهدوي كني بر حضور در رقابت‌هاي انتخاباتي سال 1392 پافشاري كرد.
استفاده از اصلح براي پيش بردن اهداف
كلمه «اصلح» براي جبهه پايداري و تصميم‌گيران آنها بسيار مهم است و از آن براي پيش بردن اهداف سياسي خود استفاده مي‌كنند. در جريان رقابت‌هاي انتخابات رياست‌جمهوري سال 1396، نامزدي همزمان محمدباقر قاليباف و ابراهيم رييسي تبديل به يك چالش براي محافظه‌كاران شده بود تا اينكه نهايتا قاليباف به نفع رييسي كنار رفت. در بحبوحه اين ماجرا و زماني كه هنوز قاليباف كناره‌گيري نكرده بود، مرتضي آقاتهراني، دبيركل وقت جبهه پايداري در سخناني كنايه‌دار گفته بود كه «اگر صالح به نفع اصلح كنار نرود، خائن است!»
سخناني با همين مضمون را صادق محصولي دبيركل فعلي جبهه پايداري نيز در همين سخنراني اخيرش بيان كرده است: «كسي كه مسووليتي را در كشور بر‌عهده مي‌گيرد در‌حالي كه شخص ديگري بهتر و شايسته‌تر از او وجود داشته باشد، به خدا و پيامبر و مومنان خيانت كرده است. همچنين كسي به جاي اينكه به اصلح راي بدهد، به غير اصلح راي بدهد، خيانت كرده است. بايد به دنبال فرد اصلح رفت و او را به سمت مسووليت كشاند.»
گول نخوريد؛ جبهه پايداري در دولت حضور ندارد!
اين بخش از سخنان محصولي نشان مي‌دهد كه براي انتخابات پيش رو نيز جبهه پايداري قصد ندارد به همين راحتي با طيف‌هاي ديگر ائتلاف كند؛ علت اين اعتماد به نفس تصميم‌گيران جبهه پايداري را بايد در دولت ابراهيم رييسي جست‌وجو كرد. آنها به واسطه حضور نيروهاي اين طيف يا نزديكان‌شان در دولت تا حد خوبي به بخش‌هايي از قدرت دست يافته‌اند؛ از همين رو اين تصور را دارند كه حالا كه پايگاه قدرت‌شان در دولت است، نيازي به ائتلاف و همراهي به هر قيمتي ندارند. با اين وجود محصولي حضور نيروهاي جبهه پايداري در دولت را رد كرده و گفته «اينكه شايعه مي‌كنند تمام دولت دست پايداري هست تماما دروغ است.» او از دانشجويان خواسته تا با «جهاد تبيين» مراقبت كنند كه «برخي ساده‌انگاران گول جريان‌هاي فريبكار غربگرا را نخورند.»
محصولي به «سهم‌خواهي‌ها در دولت» اشاره كرده و گفته كه جبهه پايداري «دنبال سهم‌خواهي نبوده و نيست.» او گفته: «با اينكه حتي يك نفر هم از اعضاي جبهه پايداري در كابينه نيست ولي اعتقاد داريم موفقيت دولت و ديگر قوا موفقيت همه جبهه انقلاب است و فرقي نمي‌كند آن مسوول از جبهه پايداري باشد يا نه.»
كليد خوردن عبور از رييسي؟
او در بخش ديگري از صحبت‌هايش به عملكرد دولت پرداخته؛ البته به نوعي كه تماما حمايتي نبوده و انگار خواسته به ابراهيم رييسي اين پيام را بفرستد كه در هميشه بر يك پاشنه نمي‌چرخد. او از «عملكرد و جهت‌گيري‌هاي» رييسي تقدير كرده اما در عين حال گفته كه «اقدامات دولت سيزدهم كافي نيست.» دبيركل جبهه پايداري افزوده كه «لياقت مردم ما خيلي بيشتر از اينها است و مردم انتظار دارند مسوولاني را كه با مشي انقلابي و تحول‌گراي دولت سيزدهم همخواني ندارند، به سرعت عوض شوند.»
دبيركل جبهه پايداري در اين بخش از سخنانش اظهاراتي هشدار آميز بيان كرده؛ اظهاراتي كه خبرگزاري دولت، ايرنا آن را از متن سخنان محصولي سانسور كرده است. او در بخشي كه پيرامون عملكرد دولت صحبت مي‌كرده، گفته كه «به كسي چك سفيد نمي‌دهيم.» اين سخنان را بايد يك هشدار به رييسي در نظر گرفت؛ هشداري درباره عملكرد دولت و در دومين سالگرد روي كار آمدن دولتي كه تشكل متبوع محصولي از آن حمايت كرده است.
از طرفي با نگاه بدبينانه مي‌توان گفت كه اين بخش از اظهارات محصولي، به نوعي آغاز روند عبور از رييسي يا تهديد به عبور از رييسي است. احتمالا محصولي با اين سخنان خواسته اين پيام را براي رييس دولت ارسال كند كه اگر عملكرد دولتش مطلوب اين جبهه نباشد، آنها اين قدرت را دارند كه دست حمايتي‌شان را از پشت دولت بردارند. آنها در همين انتخابات سال 1400 جليلي را كنار گذاشتند و به خيمه ابراهيم رييسي رفتند؛ اين جملات نشان مي‌دهد كه آنها باز هم مي‌توانند چنين كاري كنند و اين بار رييسي را كنار بگذارند و به خيمه «اصلح 1404» بروند. البته كه احتمال به وقوع پيوستن چنين نگاهي بسيار ضعيف است؛ چراكه پايداري‌ها هم خودشان مي‌دانند كه در كنار دولت توانسته‌اند به اين بخش از قدرت وارد شوند و مي‌خواهند اين موهبتي كه پس از سال‌ها به دست آورده‌اند همچنان در آرامش داشته باشند.
مردم مي‌خواهند مسوولان دنبال ماديات نباشند
بخش پاياني سخنانش، كنايه‌ها را به سمت مجلس و محمدباقر قاليباف نشانه رفته است. او گفته «اين فرمايش حضرت آقا و مرّقانون است كه مجلس نبايد در عزل و نصب دولت دخالت كند. ولو بهانه‌اي هم براي دخالت داشته باشند.» محصولي با همان سياست يكي به ميخ و يكي به نعل كه براي دولت استفاده كرده، براي مجلس نيز همين شيوه را پيش گرفت و گفته: «اين مجلس كارهاي خيلي خوبي انجام داده است ولي اين دليل نمي‌شود كه ضعف‌ها را در برخي موارد نبينيم و چون اغلب اصولگرا هستند متذكر كاستي‌ها نشويم.»
او در ادامه گفت كه «مردم از انقلابي‌ها ناراحت نيستند، از انقلابي‌نماها ناراحتند؛ از آنهايي كه ادعاي انقلابي مي‌كنند و مسووليتي مي‌گيرند. فرقي نمي‌كند پست وزارت باشد يا معاونت؛ نمايندگي مجلس، استانداري يا هر پست ديگري در اين مملكت و به جاي خدمت، خيانت كرده و دنبال پست و مقام و مسائل مادي ديگر هستند، مردم از اينها ناراحتند.» محصولي افزود كه «مردم قدردان كسي هستند كه بدون چشمداشت به آنها خدمت كند و بدون آنكه دنبال فساد و ماديات و ويژه‌خواري باشد خودش را مثل گروه‌هاي جهادي وقف مردم كند.»
اين بخش از سخنان محصولي را مي‌توان كنايه به رييس مجلس درنظر گرفت. «انقلابي‌نما» كليدواژه‌اي است كه بعضا به طيف‌هايي مانند قاليباف و لاريجاني نسبت مي‌دهند. از سوي ديگر طيف قاليباف هم نزديكان جبهه پايداري را «سوپر انقلابي» مي‌خوانند. همچنين بخش «ماديات» و «مسائل مادي» را هم بايد كنايه به قاليباف درنظر گرفت. اين واژگان را منتقدان در بزنگاه‌هايي كه حرف و حديث پيرامون عملكرد رييس مجلس بالا مي‌گيرد، به كنايه مي‌گويند. نمونه اين موضوع، همان ماجراي سفر خانواده قاليباف به تركيه براي خريد سيسموني نوه رييس مجلس است كه به «سيسموني گيت» شهرت يافت. اين ماجرا البته از سوي چهره‌هايي نزديك به جبهه پايداري فاش شد و به برگ برنده‌اي براي نمايندگان نزديك به پايداري، پيش از انتخابات هيات رييسه اجلاسيه سوم مجلس يازدهم تبديل شد.
كنايه‌هاي جليلي؟
جليلي هم اخيرا كم به قاليباف و اطرافيان او كنايه نزده است. او در يكي از آخرين سخنراني‌هايش با اشاره به رقابت‌هاي انتخاباتي گفته: «رقابت سالم با مباحث زرد شكل نمي‌گيرد.» او افزوده: «برخي به جاي يك رقابت مثبت سازنده رو به جلو براي سرعت دادن به پيشرفت و موفقيت، تلاش در جهت تخريب اين موفقيت‌ها دارند.» جليلي تاكيد كرده: «رقابت سالم نيز وقتي شكل مي‌گيرد كه از سطح مباحث زرد برويم به سمت نيازهاي واقعي جامعه.» او همچنين گفته: «اينكه مي‌گوييم ميدان را بايد شناخت، يكي از جنبه‌هايش همين است. اگر شما فعال باشيد اما در يك مسير و ميداني فعال باشيد كه او تعريف مي‌كند، يعني صبح تا شب در گوشي بنشينيم بگوييم اين و آن چه گفتند، آن وقت مي‌بينيد فضاي كشور مي‌رود به سمت مسائل به اصطلاح زرد. فتنه زرد اين است؛ يعني در يك جامعه به جاي آنكه مبنا استدلال و حقيقت باشد و عمق در مسائل خريدار داشته باشد، يك سطحي از ابتذال رونق داشته باشد؛ يك سطحي از حرف‌هايي كه شايد ظاهر خوبي داشته باشند، اما عمق ندارند.»
جليلي تاكيد كرده: «فتنه زرد با توييت و فالوور بيشتر مي‌خواهد بر استدلال و حرف حق غلبه كند.»
مي‌توان گفت كه اين بخش از اظهارات جليلي، كنايه به نزديكان رييس مجلس باشد؛ همان‌هايي كه در هفته‌هاي اخير، در حال نزاع و جدال توييتري با منتقدان مجلس بوده‌اند. جدال‌هايي در جبهه‌هاي گوناگون؛ از جدال با علي‌اكبر رائفي‌پور گرفته تا حميد رسايي و نزديكان دولت و اصلاح‌طلبان و خلاصه هر كسي به مجلس يادآوري كند كه بالاي چشم، ابرويي هم هست!
هم‌پيماني نانوشته
به هر شكل جبهه پايداري در مجلس و دولت در حال تقويت خود است؛ آنها كمربندها را سفت بسته‌اند و آماده يك كارزار انتخاباتي درون اصولگرايي مي‌شوند. كارزاري كه يك سوي آن طيف موسوم به نواصولگرايان يا همان قاليبافي‌ها هستند و يك سر آن محافظه‌كاران سنتي مانند شوراي ائتلاف نيروهاي انقلاب. هر چه كه باشد اين طيف سياسي با مقبوليت اندك اما صداي بلند و احتمالا امكانات مناسب، آماده تصاحب مجلس دوازدهم مي‌شود؛ از سوي ديگر پايداري‌ها با دولت در قراري نانوشته، هم‌پيمانند و منفعت سياسي هر دو، افول طيف منسوب به قاليباف است.