«اعتماد» مهم‌ترين تحولات جنگ غزه را بررسي مي‌كند
بايدن و معضلي به نام نتانياهو
گروه جهان
امروز ايالات متحده امريكا در شرايطي به عنوان منجي نتانياهو در جنگ غزه ظاهر شده كه تا پيش از عمليات توفان الاقصي، ميان دولت او و دولت افراطي نتانياهو شكافي بي‌سابقه و علني وجود داشت. حتي كار به جايي رسيد كه كاخ سفيد رسما از دعوت نتانياهو به واشنگتن اجتناب مي‌كرد. البته اختلاف دولت‌هاي دموكرات امريكا با شخص نتانياهو امر بي‌سابقه‌اي نيست؛ چراكه هم در زمان بيل كلينتون و هم در زمان اوباما شاهد يك واگرايي اساسي ميان روساي جمهوري و بنيامين نتانياهو بوديم؛ اما اين مساله در زمان دولت بايدن چند وجهي و معنادار رقم خورده است. در چنين شرايطي جنگ غزه و حملات بي‌امان اسراييل به مردم و غيرنظاميان اين منطقه باعث شده تا رييس‌جمهوري و مقامات ارشد امريكايي بلافاصله خود را به تل‌آويو رسانده و در طول سه هفته اخير از هيچ كمكي به نتانياهو براي جنگ غزه فروگذار نكنند. به عنوان مثال امريكا علاوه بر ارسال ناوگان عظيم نظامي و ارايه كمك‌هاي تسليحاتي به رژيم صهيونيستي، يك طرح بودجه اضطراري كمك 14 ميليارد دلاري را نيز براي آنها در نظر گرفته است. علاوه بر اين امريكايي‌ها اكنون نه‌تنها با آتش‌بس در غزه مخالف هستند، بلكه پيش‌نويس قطعنامه‌هاي روسيه و برزيل براي ارايه كمك‌هاي انساني به مردم غزه را نيز وتو كرده‌اند.
با اين حال فارغ از رونماي كار كه امريكا همواره خود را ملزم به حمايت از اسراييل به عنوان اصلي‌ترين متحد خود مي‌داند، در لايه‌هاي زيرين ماجرا، اوضاع براي كاخ سفيد براي تداوم كمك‌ها به نتانياهو چندان هم به صورت طبيعي رقم نمي‌خورد. نكته اول اين است كه اكنون وضعيت نتانياهو پس از توفان الاقصي و جنگ غزه بسيار متزلزل‌تر از قبل رقم مي‌خورد. يعني او تا پيش از اين به واسطه پرونده فساد، دولت راست‌گرا و افراطي و همچنين موضوع اصلاحات قضايي با مخالفت‌هاي زيادي از سوي مقامات و مردم اسراييل مواجه بود و حالا نيز مسووليت اصلي غافلگيري و شكست اطلاعاتي صهيونيست‌ها از جنبش حماس نيز مستقيما بر گردن او است. به همين خاطر است كه برخي تحليلگران معتقدند كه نتانياهو به شدت خواستار تداوم جنگ است، زيرا به خوبي مي‌داند كه به محض پايان يافتن مناقشات علاوه بر اينكه بايد پاسخگوي شكست باشد، بلكه به احتمال فراوان به سرعت از كار بركنار خواهد شد. از سوي ديگر هر چند كه در اسراييل كابينه جنگي تشكيل شده و مخالفان نتانياهو نيز به واسطه شرايط فعلي نمايش اتحاد مي‌دهند، اما شواهد نشان مي‌دهد كه در اين كابينه نيز شكاف‌هاي عميقي وجود دارد، زيرا از يكسو مقامات سياسي و نظامي همچنان با نتانياهو زاويه داشته و از سوي ديگر گفته مي‌شود خودش نيز اعتمادي به آنها ندارد و به صورت بيمارگونه‌اي تمامي طرح‌ها و نقشه‌هاي عمليات را بارها و بارها مرور كرده و براي تصميم‌گيري دچار استيصال شده است.
نقشه‌هايي كه نقش برآب شد
در چنين شرايطي شواهد نشان مي‌دهد كه در طول سه هفته گذشته، تقريبا اكثر برنامه‌هاي امريكا در منطقه خاورميانه دستخوش تغييراتي جدي شده است. در واقع دولت بايدن در حالي سال گذشته نشان داده بود كه قصد ترك كردن منطقه را دارد كه حالا با اعزام ناوگروه‌هاي نظامي و استقرار سامانه‌هاي دفاع موشكي به كمك اسراييل آمده است.
در اين رابطه ميدل ايست‌اي گزارش داده، دو جنگ همزمان در غزه و اوكراين باعث شده نه تنها استراتژي خروج امريكا از خاورميانه تغيير كند، بلكه حالا ظرفيت مهمات و توليد تسليحات امريكا را نيز با چالش مواجه كرده است، زيرا پيش از اين ذخاير تسليحاتي امريكا براي كمك به اوكراين تخليه شده و اكنون چيز زيادي براي اسراييل وجود ندارد. در نتيجه چاره كار در وهله اول اين است كه واشنگتن مجبور مي‌شود از كمك به اوكراين بكاهد تا بتواند به متحد ديرين خود در جنگ غزه سلاح بفرستد.
البته موضوع تنها به اينجا ختم نمي‌شود، زيرا بايدن مي‌داند كه فضاي مانورش در خلال جنگ غزه در مقابل نتانياهو محدود است؛ به‌طوري كه اگر او به فكر عدم حمايت از نخست وزير تندرو و افراطي صهيونيستي باشد به‌طور قطع با جمهوري‌خواهاني كه حاميان اصلي نتانياهو محسوب مي‌شوند دچار يك جدال ديگر خواهد شد.
از سوي ديگر در حالي كه رهبران كشورهاي عربي در خلال جنگ غزه اعتماد خود را به بايدن از دست داده‌اند، او اكنون در يك شرايط سخت و دشوار ديگري نيز قرار گرفته است. رژيم صهيونيستي از ابتداي جنگ بارها مدعي شده كه خواستار ورود زميني به غزه است و طي چند روز اخير نيز تحركاتي هر چند محدود را براي ورود به اين منطقه انجام داده است. همچنين صهيونيست‌ها طرح كوچ اجباري مردم غزه را نيز در دستور كار دارند. دو موردي كه بايدن و وزير خارجه‌اش به صراحت با آن مخالفت كرده‌اند؛ به‌طوري كه بايدن در يك مصاحبه تلويزيوني اعلام كرد كه اشغال دوباره غزه اشتباه برزگي محسوب مي‌شود و آنتوني بلينكن نيز كه به منطقه سفر كرده بود، تاكيد داشت موضوع انتقال و كوچ اجباري مردم از شمال غزه به مناطق جنوبي مورد حمايت امريكا قرار نمي‌گيرد.
چنين شرايطي به گفته ناظران باعث شده تا بايدن در مواجهه با اسراييل و شخص نتانياهو دچار معضلاتي عظيم شود. از يكسو باز شدن جبهه دوم جنگ بعد از اوكراين باعث شده تا واشنگتن ناچار شود تمامي تمركز خود را روي سرزمين‌هاي اشغالي معطوف كند. امري كه با سياست‌هاي امريكا براي مقابله با روسيه در طول يك‌سال و نيم اخير منافات داشته و به‌طور قطع اين وضعيت حداقل در كوتاه‌مدت به نفع مسكو رقم خواهد خورد.
علاوه بر اين در شرايطي كه برخي استراتژي‌هاي امريكا مانند عادي‌سازي روابط ميان عربستان و اسراييل و همچنين خروج نيروهاي اين كشور از منطقه نقش بر آب شده، يك دوراهي مهم نيز پيش روي بايدن قرار دارد اينكه او ناچار به حمايت از اسراييلي است كه در طول 22 روز گذشته بيش از 8 هزار نفر از مردم عادي به ويژه زنان و كودكان را در غزه كشته و از طرف ديگر حمايتش از اين رژيم به معناي ايستادن پشت سر نتانياهويي است كه تحليلگران آن را شرط‌بندي روي اسب مرده تلقي مي‌كنند؛ زيرا سرنوشت جنگ هر چه كه باشد ميزان جنايت‌هاي صورت گرفته در غزه به پاي دولت بايدن نوشته شده و به‌طور قطع عمر دولت نتانياهو نيز پس از فروكش كردن درگيري‌ها شايد به چند روز هم قد ندهد.