درنگي بر « The Wren»٭ رمان جديد آن انرايت
خشن و عاطفي، مثل تاريخ پيچيده ايرلند
هما شهرام بخت
رمان «The Wren» اثر آن انرايت، نويسنده مشهور ايرلندي و برنده جايزه بوكر به تازگي در زبان اصلي منتشر شد. او تاكنون جوايز زيادي براي رمان‌ها و داستان‌هاي كوتاه خود دريافت كرده است. اين نويسنده در سال 1962 در دوبلين به دنيا آمد و در كالج‌ترينيتي دوبلين زبان انگليسي و فلسفه خواند. انرايت همچنين دانش‌آموخته كارشناسي ارشد نويسندگي خلاق از دانشگاه آنگلياي شرقي است. قبل از تبديل شدن به يك نويسنده تمام‌وقت در سال 1993 به عنوان تهيه‌كننده و كارگردان تلويزيوني براي آرتي‌اي كار مي‌كرد. اين نويسنده ايرلندي در سطح جهاني شناخته شده است و بعضي از معروف‌ترين آثار او عبارتند از: «گردهمايي» كه جايزه من بوكر را دريافت كرد، «والس فراموش شده» كه برنده مدال اندرو كارنگي شد و «جاده سبز» كه جايزه رمان سال ايرلندي را در سال 2015 گرفت. انرايت همچنين اولين برنده جايزه داستان ايرلندي از سال 2015 تا 2018 بوده است. در اين ميان كتاب‌هاي «گردهمايي»، «نوزادان» و «بچه‌ها» در ايران به چاپ رسيده‌اند؛ گردهمايي را كيومرث پارساي ترجمه و نشر روزگار منتشر كرده، «نوزادان» را صبا راستگار به فارسي برگردانده و با نشر جيحون درآمده و «بچه‌ها» با ترجمه زهره خليلي از سوي انتشارات هنوز به بازار كتاب آمده است.
«The Wren» عنوان رمان جديدي از آن اِنرايت است كه در سپتامبر 2023 منتشر شد و خيانت و عواقب آن را پيش مي‌كشد. اين رمان به زبان و احساسات بين افراد مي‌پردازد و نشان مي‌دهد كه چگونه عشق قادر است در زندگي تغيير ايجاد كند. «The Wren» بيانگر روابط بين انسان‌ها، همچون روابط بين عاشقان، والدين و فرزندان و حتي رابطه بين نويسنده و خواننده است و نشان مي‌دهد كه چگونه در تمام اين روابط نياز به انتقال مفاهيم احساس مي‌شود. اين داستان زندگي زناني را دنبال مي‌كند كه ميراث‌دار شاعر مشهور ايرلندي، فيل مك دارا، هستند و بدين‌گونه به يكديگر متصل شده‌اند. فيل يك شاعر روستايي است كه براي همسرش اشعار عاشقانه زيبايي سروده ولي همسر و دو دختر خردسالش را رها و به ايالات‌متحده نقل مكان مي‌كند تا در آنجا در كالجي تدريس كند. او با زن ديگري آشنا مي‌شود و با او ازدواج مي‌كند؛ در حالي كه اشعار او در ايرلند محبوب و تاثيرگذار هستند. اين رمان به سه قسمت تقسيم مي‌شود كه دو راوي آن دختر و نوه‌اش هستند. قسمت اول توسط كارمل، دختر ميانسال فيل، روايت مي‌شود كه با ازدواج، شغل و خاطرات پدرش دست و پنجه نرم مي‌كند. كارمل زني ميانسال است كه همچنان درگير ترك و خيانت پدرش است. او رابطه پيچيده‌اي با دخترش نل دارد و سعي مي‌كند از او محافظت و او را درك كند.
قسمت دوم را نل، دختر جوان كارمل روايت مي‌كند كه عاشق مردي مي‌شود كه او را به ياد فيل مي‌اندازد. نل كه در دهه 1970 و 1980 در دوبلين بزرگ شده، شيفته اشعار پدربزرگش است و سعي مي‌كند از آنها براي تسكين رنج خود استفاده كند. او اخيرا از كالج‌ترينيتي فارغ‌التحصيل شده و عاشق پسر روستايي به نام فليم شده است. نل، وقتي براي اولين‌بار با او ملاقات مي‌كند، متقاعد مي‌شود كه عشق براي كساني رخ مي‌دهد كه از زبان احساسي و روان يكساني برخوردار باشند. علاوه بر آن، او درمي‌يابد كه شكاف‌ها و رازهايي بين آن دو و همچنين بين او و مادرش وجود دارد و در عين حال سعي مي‌كند ميراث پدربزرگش را درك كند.
راوي قسمت سوم خود فيل است و او در آن دلايل ترك خانواده و زندگي‌اش در امريكا را فاش مي‌كند. ان اِنرايت در رمان خود با دراختيار گرفتن زبان‌هاي متفاوت براي هر يك از راويان، شخصيت آنها را به خوبي نشان مي‌دهد. براي مثال، كارمل، دختر فيل، به زباني ساده و روشن حرف مي‌زند. نل نوه‌اش زباني پرتلاطم و شعرگونه دارد و زبان خود فيل بلندپروازانه و از روي خودپسندي است. اين رمان نمونه بارزي از استفاده از نظرگاه‌هاي چندگانه در داستان‌نويسي و دربردارنده بازخوردهاي متفاوتي است.
فينتان اوتول در روزنامه گاردين نوشت كه اين رمان يك «بررسي قابل‌انعطاف و شگفت‌انگيز» از روابط خانوادگي است كه در آن دختر و نوه يك شاعر مرده بايد با ميراث مشكل‌ساز او كنار بيايند.
اليزابت لوري نيز در گاردين «The Wren» را روايتي «تمسخرآميز، تند و تلخ» از يك شخصيت يك شاعر خودبين و از خودراضي ايرلندي همراه با «پرتره‌اي صادقانه» از زناني دانست كه او را ترك كرده‌اند. بعضي از خوانندگان سايت بوك براوز بيان داشتند كه از خواندن اين رمان اِنرايت لذت برده‌اند و يكي از خواننده‌ها «The Wren» را اثري توصيف كرده كه «جذاب و زيبا نوشته شده است» اما «خواندن آن به خاطر قالب غيرخطي و استفاده كم از علامت نقل قول سخت است.» رون چارلز در روزنامه واشينگتن پست مي‌گويد كه اين رمان يك «داستان عشق و زخم» است كه در آن نويسنده با استفاده از زبان‌هاي مختلف «احساسات پيچيده» تاريخچه خشونت‌آميز ايرلند را بازسازي مي‌كند. كريستين دالكر در سايت نيويوركر مي‌نويسد كه اين رمان يك «شاهكار» است كه «با ظرافت و هوش» به مسائل مربوط به هويت، خانواده، و خلاقيت مي‌پردازد. جان بانويل در روزنامه نيويورك تايمز نوشته است كه اين رمان «اثري برجسته» است كه با «شجاعت و دقت» به زندگي و آثار يك شاعر ايرلندي معروف مي‌پردازد.
با توجه به قلم تواناي آن اِنرايت و توصيف درخشان شخصيت‌ها در داستان‌هايش بايد منتظر ترجمه فارسي اين رمان شكوهمند باشيم.
٭ پرنده‌‌اي از تيره گنجشك‌سانان، شايد اليكايي