باب المندب،میدان جدید رویارویی انصارالله و اسرايیل
ترکش جنگ در خاورمیانه به چهار راه انرژی جهانی
محسن برهاني
حملات جنبش انصارالله مسير برخي كشتي‌هاي مرتبط با اسراييل را تغيير داده و هزينه گزافي را روي دست آنها گذاشته است. در این ميان تحليلگران هشدار داده‌اند: اگر حملات انصارالله عليه كشتي‌ها ادامه پيدا كند، پيامد‌هاي اقتصادي سهمگيني را در پي خواهد داشت به نوشته موسسه مطالعات واشنگتن، حملات جنبش انصارالله به كشتي‌هاي تجاري در درياي سرخ، به‌ويژه كشتي‌هايي كه با اسراييل ارتباط دارند، منجر شده تا كشتي‌ها مسير خود را تغيير داده تا از كانال سوئز و باب‌المندب فاصله بگيرند. بنا بر برخي مشاهدات، چنين كشتي‌هايي مسير طولاني‌تري را در پيش گرفته و مسير دماغه اميد نيك را طي مي‌كنند تا به اروپا و آسيا برسند. ناظران مدعي‌اند، اگرچه حملاتي كه از مناطق تحت كنترل انصارالله سرچشمه مي‌گيرد تاكنون خنثي شده، اما تا زماني كه كشتي‌هاي تجاري چند مليتي هدف قرار بگيرند، خطر اختلال عمده در تجارت جهاني وجود دارد.
افزايش تنش‌ها در باب‌المندب
در چند سال گذشته امنيت دريايي منطقه به خطر افتاده و جنگ حماس و اسراييل نيز آن را تشديد كرده است. پيش از اين، انصارالله فقط كشتي‌هاي مرتبط با كشورهاي ائتلاف تحت رهبري عربستان سعودي را هدف قرار مي‌داد. به عنوان مثال، در سال ۲۰۱۸، اين گروه در ميانه جنگ خونين يمن به تانكرهاي نفت خام شركت ملي كشتيراني عربستان سعودي، حمله كردند كه از طريق تنگه باب‌المندب در مسير درياي سرخ و كانال سوئز در حال بازگشت بودند. امروز، موج كنوني حملات بيشتر روي كشتي‌هايي متمركز است كه با اسراييل در ارتباطند، اما اين پديده جديد نيست. بين سال‌هاي ۲۰۲۱ تا اوايل سال ۲۰۲۳، حملات پهپادي چند كشتي مرتبط با اسراييل را هدف قرار دادند. با اين حال، جنگ غزه سطح اين تهديدها را بالاتر برده و انصارالله نيز از روش‌هاي جديدي براي حمله به كشتي‌هاي تجاري استفاده مي‌كند.
عبدالملك الحوثي، رهبر انصارالله در سخنراني ۱۴نوامبر خود هشدار داد: چشم ما براي رصد هر كشتي اسراييلي در درياي سرخ، به‌ويژه در باب‌المندب و نزديك آب‌هاي منطقه‌اي يمن باز است. پنج روز بعد نيز، نيروهاي انصارالله از يك هليكوپتر براي سوارشدن و توقيف ناو گلكسي ليدر كه متعلق به شركتي مستقر در اسراييل است، استفاده كردند. بر اساس داده‌ها، اين كشتي ابتدا به بندر حديده يمن و سپس به منطقه‌اي در شمال منتقل شد.
تجارت اسراييل مختل شد!
واكنش‌هاي اوليه نشان مي‌دهد كه حملات انصارالله به كشتي‌هاي مرتبط با اسراييل بر تصميمات شركت‌هاي بيمه و كشتيراني تاثيرگذار بوده است. ماه گذشته، شركت مديريت ريسك «Ambrey» به صاحبان كشتي توصيه كرده كه محموله‌هاي خود را بررسي كنند تا در سال گذشته تحت مالكيت يا مديريت شركت‌هاي اسراييلي نبوده باشد.
اما پيدا كردن يك كشتي مرتبط با اسراييل كار سخت و زمان‌بري است. ممكن است هيچ چيز در خود اسراييل ثبت نشده باشد، يا پرچم اسراييل نداشته باشد. يك نهاد مشخص اسراييلي مسوول آن نباشد مثل كشتي گلكسي ليدر كه پرچم باهاما را با خود حمل مي‌كرد، حمله هليكوپتري انصارالله به گلكسي ليدر براي برخي از شركت‌هاي بيمه ناراحت‌كننده بوده است. گزارش‌هاي اوليه مي‌گويد كه كشتي‌هاي وابسته به اسراييل در صورت تجارت در خليج‌فارس و درياي سرخ احتمالا با نرخ‌هاي بيمه بالاتري مواجه خواهند شد زيرا اكنون يك منطقه پرخطر تلقي مي‌شوند.
چالشي براي امنيت انرژي
اگر حملات انصارالله تشديد و ترافيك مسير درياي سرخ با اختلال بزرگي مواجه شود، امنيت جهاني انرژي و تجارت غلات ضربه سخت مجددي خواهند خورد؛ به‌ويژه در اروپا كه هنوز در حال ريكاوري از تاثير عظيم جنگ اوكراين است.طبق گزارش اداره اطلاعات انرژي ايالات متحده، انتقال نفت از دو مسير كليدي مديترانه - كانال سوئز و خط لوله سومد مصر در نيمه اول سال جاري نسبت به سال ۲۰۲۰ بيش از ۶۰ درصد افزايش‌يافته است. مخصوصا كه تقاضاي اروپا و ايالات متحده پس از پايان همه‌گيري كرونا به روال سابق خود بازگشته است. اين اداره امنيتي خاطرنشان كرد كه تحريم‌هاي غرب بر صنعت انرژي روسيه، اروپا را به افزايش واردات نفت از برخي توليدكنندگان خاورميانه سوق داده است.با اينكه تاثير حملات در درياي سرخ تا به امروز محدود به نظر مي‌رسد اما نمي‌توان خطر تشديد تنش و شوك‌هاي تجاري عميق‌تر را ناديده گرفت و حفاظت از آزادي ناوبري در اين آبراه براي امنيت انرژي و اقتصاد جهاني به‌طور كلي حياتي است.
نهادهاي اطلاعاتي امريكا مدعي‌اند كه تحريم‌هاي غرب بر صنعت انرژي روسيه، اروپا را به واردات نفت بيشتر از برخي توليدكنندگان خاورميانه سوق داده است. به عنوان مثال، داده‌هاي موسسه كپلر نشان مي‌دهد كه عراق در سال جاري به‌طور متوسط 743 هزار بشكه نفت در روز از طريق كانال سوئز به اروپا صادر كرده است در حالي كه اين رقم در مدت مشابه سال گذشته 629 هزار بشكه بوده است.