سومين گزارش از وضعيت وام‌هاي پرداختي به دستگاه‌هاي اجرايي كشور كه مربوط به فصل پاييز است از سوي بانك مركزي منتشر شده است.
با توجه به قانون بودجه سال 1402، بانك مركزي موظف شد اطلاعات مربوط به تسهيلات يا تعهدات پرداختي به هر يك از دستگاه‌هاي اجرايي (موضوع ماده 29 قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي) توسط بانك‌ها و موسسات اعتباري را منتشر كند كه سومين گزارش مربوط به آن اكنون با انتشار روي تارنماي بانك مركزي در دسترس عموم قرار گرفته است.
دستگاه‌هاي اجرايي كشور طي 9 ماهه نخست امسال حدود 110 هزار ميليارد تومان وام بانكي دريافت كرده‌اند كه معادل رقمي است كه دولت طي همين دوره اوراق بدهي فروخته است.
بر اساس اين گزارش در پاييز امسال شبكه بانكي كشور بيش از 23 هزار ميليارد تومان وام را در قالب 295 فقره تسهيلات به 92 دستگاه اجرايي كشور پرداخت كرده است. ميزان تسهيلات پرداختي به دستگاه‌هاي اجرايي در پاييز امسال نسبت به فصل قبل نصف شده است. سيستم بانكي كشور در بهار امسال حدود 30 هزار ميليارد تومان و در تابستان نيز حدود 57 هزار ميليارد تومان تسهيلات به دستگاه اجرايي كشور پرداخت كرده است. بنابراين در مجموع مي‌توان گفت دستگاه‌هاي اجرايي طي 9 ماهه نخست امسال معادل 110 همت وام بانكي دريافت كرده‌اند كه تقريبا معادل رقمي است كه دولت طي همين دوره اوراق بدهي فروخته است. دولت طي برگزاري 23 مرحله حراج اوراق بدهي (تا 12 دي ماه) توانسته معادل 104 هزار ميليارد تومان فروش داشته باشد و از اين كانال تامين مالي كند.
تداوم سرريزي وام‌هاي بانكي
به صندوق‌هاي بازنشستگي
آمارها نشان مي‌دهد در بهار و تابستان امسال بيشترين تسهيلات پرداختي بانك‌ها به شركت مادر تخصصي بازرگاني دولتي ايران بوده، اما در پاييز اين روند تغيير كرده و تقلاي صندوق‌هاي بازنشستگي براي دريافت وام بانكي بيشتر بوده است.
به گزارش اكوايران، سه نهاد بازنشستگي يعني صندوق بازنشستگي كشوري، صندوق حمايت و بازنشستگي كاركنان فولاد و سازمان تامين اجتماعي در پاييز امسال بيش از 10 همت تسهيلات بانكي دريافت كرده‌اند كه تقريبا معادل نيمي از كل تسهيلات پرداختي بانك‌ها (به‌طور دقيق 42.7 درصد) در اين فصل است.
از 10 همت تسهيلات پرداختي به سه نهاد بازنشستگي كشور، بيشترين ميزان به سازمان تامين اجتماعي اعطا شده كه حدود 8 همت بوده، اين دستگاه اجرايي در بهار امسال 8.7 همت و در تابستان نيز بيش از 19 همت تسهيلات دريافت كرده كه با احتساب دو فصل قبل به حدود 36 همت طي 9 ماهه نخست سال جاري رسيده است. صندوق بازنشستگي كشوری نيز همانند فصل قبل در پاييز معادل 2 همت تسهيلات دريافت كرده است.
كسري منابع صندوق‌هاي بازنشستگي از جمله معضلاتي بود كه همواره مورد انتقاد اقتصاددان‌ها قرار گرفته و نسبت به بحران ايجاد شده هشدار داده‌اند.
پس از صندوق‌هاي بازنشستگي بيشترين تسهيلات بانكي در پاييز امسال به شركت‌هاي مادر تخصصي پرداخت شده است.
در پاييز امسال دو شركت مادر تخصصي معادل 3 همت تسهيلات از شبكه بانكي دريافت كرده‌اند كه با احتساب دو فصل قبلي مي‌توان گفت طي 9ماهه نخست سال جاري، دو شركت مادر تخصصي «بازرگاني» و «ساخت و توسعه زيربناي حمل و نقل» حدود 38 همت تسهيلات بانكي دريافت كرده اند.
اين شركت ها يكي از زيرمجموعه‌هاي وزارت جهاد كشاورزي بوده كه وظيفه اصلي آن حول محور كالاهاي اساسي و تامين آذوقه عمومي كشور است و وظايفي همچون خريد تضميني كالاهاي اساسي توليد داخلي و نيز واردات و توزيع كالاهاي اساسي و حفظ ذخيره استراتژيك اين كالاها را بر عهده دارد.
ديگر نهادي كه بيشترين سهم تسهيلات بانكي را به خود اختصاص داده مربوط به «خدمات حمايت كشاورزي» است. بر اساس گزارش بانك مركزي دستگاه اجرايي خدمات حمايت كشاورزي در پاييز امسال معادل 2.8 همت تسهيلات بانكي دريافت كرده است. شهرداري‌ها نيز سهم قابل توجهي از تسهيلات شبكه بانكي را دريافت كرده‌اند. بر اساس اين گزارش در سومين فصل امسال، شهرداري‌هاي 12 شهر در مجموع حدود 1.5 همت وام بانكي دريافت كرده‌اند كه در ميان آنها شهرداري مشهد و تهران در صدر بيشترين وام دريافتي قرار دارند.
طي اين دوره به شهرداري مشهد حدود 600 ميلياد تومان و به شهرداري شهر تهران نيز 486 ميليارد تومان تسهيلات بانكي پرداخت شده است.
آستان قدس رضوي در مشهد نيز كه در نيمه نخست امسال 1.65 همت وام دريافت كرده بود در پاييز نيز 543 ميليارد تومان ديگر از شبكه بانكي تسهيلات گرفته، به بيان ديگر اين دستگاه اجرايي طي 9 ماهه نخست امسال بيش از 2 هزار ميليارد تومان از شبكه بانكي تسهيلات دريافت كرده است.
بنياد مسكن انقلاب اسلامي كشور نيز از جمله دستگاه‌هاي اجرايي است كه در پاييز امسال همانند دو فصل قبل وام بانكي دريافت كرده، به اين صورت كه اين بنياد مسكن انقلاب اسلامي به همراه 16 حوزه استاني آن طي اين دوره حدود هزار ميليارد تومان وام بانكي دريافت كرده است.
از نكات جالب اين گزارش تسهيلات دريافتي وزارت اطلاعات كشور بوده كه تا پيش از اين در فهرست دريافت‌كنندگان وام قرار نداشته است. اين وزارتخانه به عنوان دستگاه اجرايي در پاييز امسال يك فقره وام به ارزش 375 ميليارد تومان دريافت كرده است.