تيرماه امسال معاون دادستان كل كشور در نامه‌اي به وزير بهداشت بر ايمن‌سازي بيمارستان‌ها تاكيد كرد
سيستم اطفاي حريق بيمارستان گاندي آب نداشت
طبق آخرين اخطار آتش‌نشاني به بيمارستان گاندي، سيستم اعلام حريق بيمارستان نقص داشته
اما مسوولان بيمارستان براي اصلاح اين نقص اقدام نكرده بودند
گروه اجتماعي
با گذشت سه روز از حادثه آتش‌سوزي در هتل بيمارستان گاندي، جلسه علني ديروز شوراي شهر تهران به بررسي اين حادثه و حوادث احتمالي در باقي ساختمان‌هاي ناايمن پايتخت اختصاص داشت. در اين جلسه، قدرت‌الله محمدي؛ مديرعامل سازمان آتش‌نشاني پايتخت، ضمن اينكه علت انتقال و گسترش آتش به ساير طبقات اين اولين هتل بيمارستان كشور را استفاده از نماي ناايمن كامپوزيت اعلام كرد، با مروري بر جزييات وقوع حادثه و اطفاي حريق در اين مركز درماني وابسته به بخش خصوصي گفت: «ساعت 18 و 20 دقيقه عصر پنجشنبه، مركز فرماندهي سازمان آتش‌نشاني، از حريق در بيمارستان گاندي مطلع شد و با توجه به خط قرمزها براي مراكزي كه در هنگام وقوع حادثه، افراد ساكن در آن نمي‌توانند خود را نجات بدهند، به سرعت ۱۰ ايستگاه آتش‌نشاني به محل حادثه اعزام شدند. اولويت در اين حادثه، نجات بيماران بود. تماسي از كردستان داشتيم كه مي‌گفت فرزندش در نقطه‌اي از بيمارستان است و بايد نجات داده شود و با وجود آنكه اعلام كرديم كه همه منتقل شده‌اند اما تاكيد كردند كه جنين‌شان در بيمارستان نگهداري مي‌شود كه در همين راستا علاوه بر 11 بيمار بستري در (آي‌سي‌يو) و بيماري كه با وصل به دستگاه و با مراقبت‌هاي ويژه، زنده مانده بود، ۹ جنين هم نجات پيدا كردند. با وجود آنكه آسانسورها قطع شده بود و لذا انتقال بيماران كار سختي بود.»
محمدي در ادامه توضيحات خود گفت: «حريق بيمارستان گاندي از اتاق ۱۰۶ واقع در طبقه ۱۶ آغاز شد و به نماي كامپوزيت بيمارستان منتقل شد كه اگر نماي اين ساختمان، غير از كامپوزيت بود هيچ‌كدام از طبقات دچار حريق نمي‌شد و در همان طبقه حريق اطفا مي‌شد. چون در ميان لايه‌هاي كامپوزيت، ماده اشتعال‌زا همچون بنزين وجود دارد كه نمي‌دانم كدام آزمايشگاه اين نما را تاييد كرده است! ما سايت بيمارستان را نجات داديم. ۵۰ درصد اين بيمارستان، هتلينگ و ۵۰ درصد بيمارستان بود كه اگر حريق به بخش بيمارستان منتقل مي‌شد، اين بيمارستان به طور كامل از رده خارج مي‌شد آن هم در حالي كه با كمبود بيمارستان در تهران مواجهيم. در عمليات اطفاي حريق اين ساختمان ۱۶ طبقه، نمي‌توانستيم لوله‌كشي كنيم و بايد از سامانه‌هاي اطفاي حريق طبقات استفاده مي‌شد كه البته فيزيك و تاسيسات سامانه وجود داشت ولي تاسيسات آب براي اطفاي حريق نداشت.»
بخش ديگري از صحبت‌هاي مديرعامل سازمان آتش‌نشاني تهران به هشدار درباره سرنوشت مشابه بيمارستان گاندي براي ساختمان‌هاي دولتي و وزارتخانه‌هاي مستقر در پايتخت و سازه‌هاي ناايمن اختصاص داشت و محمدي افزود: «۵۰ درصد ساختمان‌هاي دولتي و وزارتخانه‌هاي ما ناايمن هستند و ۲۰ هزار ساختمان ناايمن سازه‌اي در تهران داريم ولي براي بازديدها ما را راه نمي‌دهند و بايد پرسيد كه چرا ساختماني كه تاييديه آتش‌نشاني ندارد، بيمه مي‌شود؟»
مديرعامل سازمان آتش‌نشاني شهر تهران در حالي در گزارش خود از نقص جدي در سامانه اطفاي حريق مستقر در بيمارستان گاندي خبر داد كه در متن اخطار 23 آبان ماه سازمان آتش‌نشاني به اين بيمارستان كه در واقع، پنجمين و آخرين اخطار پيش از وقوع حريق بهمن امسال بوده و ضمن ارسال براي شهرداري منطقه 6 تهران، رونوشت اين اخطار براي مديريت بيمارستان هم ارسال شده، آمده است: «بر اساس گزارش بازديد كارشناسان اعزامي اين سازمان از واحد ياد شده در مورخ 11 آبان 1402 ملك مذكور به لحاظ مسائل ايمني و آتش‌نشاني ناايمن بوده و به منظور افزايش ايمني جهت پيشگيري و حفاظت در برابر خطرات آتش‌سوزي‌هاي احتمالي، مالكان حداكثر ظرف مدت سه ماه پس از رويت اين اخطاريه و دستورالعمل موظفند در راستاي رفع خطر اوليه ضمن اجراي تمهيدات موقت جهت دريافت دستورالعمل جامع و همچنين اخذ تاييديه به معاونت پيشگيري سازمان آتش‌نشاني مراجعه کنند. در صورت عدم تمكين به رفع خطرات و استنكاف از اجراي دستورالعمل‌هاي ايمني ابلاغي، تمامی پيامدها و تبعات ناشي از حوادث و آتش‌سوزي‌هاي محتمل متوجه مالكان و ذي‌نفعان ملك مذكور خواهد بود.»
در ادامه اين اخطاريه 8 مورد به عنوان موارد ناايمن بودن مجموعه بيمارستان گاندي فهرست شده كه شامل نقص سيستم اعلام حريق، عدم حوزه‌بندي سقف كاذب و داكت‌هاي تاسيساتي، انبارداري غيراصولي، انشعابات متعدد از سيم‌كشي برق، فقدان علائم مسير خروج، چيدمان كالا در مسيرهاي تردد و خروج اضطراري، عدم رعايت حريم ايمني تابلوهاي برق و عدم وجود كليد محافظ جان براي تابلوهاي برق بوده است. در اين اخطاريه، البته هيچ اشاره‌اي به ناايمن بودن نماي ساختمان نشده اما پررنگ شدن نقص سيستم اعلام حريق در اين اخطاريه، جواب همان ابهامي است كه «اعتماد» در گزارش ميداني خود كه روز 7 بهمن منتشر شد، مطرح كرد: «سوال مهم اين است چطور با وجود آغاز حريق و علايم اوليه شروع آتش‌سوزي، سيستم اطفاي حريق بيمارستان فعال نشده يا پرسنل حاضر در طبقات براي خاموش كردن آتش از كپسول‌هاي آتش‌نشاني استفاده نكردند و البته سوال اصلي اين است كه اصلا سيستم اطفاي حريق و تجهيزات خاموش كردن آتش در اين بيمارستان كافي و به‌روز بوده يا اينكه اين امكانات هم دچار مشكل بوده است؟»
نكته‌اي كه حالا بعد از ارايه گزارش آسيب‌شناسي حادثه روز 5 بهمن و پنجمين اخطار سازمان آتش‌نشاني به اولين هتل - بيمارستان كشور، به سوال ديگري منجر مي‌شود اين است كه مسوولان بيمارستان‌هاي خصوصي، چه بخشي از درآمد بيمارستان را بايد براي ايمن‌سازي، به‌روزرساني و رفع نواقص خطرساز و حادثه‌آفرين سازه‌اي صرف كنند و آيا اصلا چنين هزينه‌كردي براي مسوولان بيمارستان‌هاي خصوصي، اولويت دارد؟ فهرست بلندبالای ايرادات و نواقص خطر‌سازي كه در اخطاريه آتش‌نشاني به بيمارستاني كه يكي از گران‌ترين مراكز درماني پايتخت بوده، نشان مي‌دهد كه بايد نسبت به اولويت اين گونه هزينه‌كردها ترديد كرد؛ چنانكه تا روز وقوع حادثه كه در واقع پايان مهلت سه ماهه براي رفع نواقص ايمني و ايمن‌سازي بيمارستان بوده هم هيچ اقدامي از سوي مسوولان بيمارستان براي رفع اين نقص‌ها صورت نگرفته بود.
حادثه آتش‌سوزي در هتل بيمارستان گاندي به دليل ناايمن بودن نما و مندرجات در اخطار آتش‌نشاني مبني بر نقص‌هاي ايمني در اين مركز درماني خصوصي، دومين مورد از اين دست بعد از حادثه تلخي است كه تير ماه سال 1399 در مركز جراحي سينامهر در خيابان شريعتي تهران رخ داد و به جان‌باختن 19 نفر از هموطنان منجر شد. اين حادثه چنان ابعاد گسترده‌اي داشت كه آسيب‌شناسي و تحليل زواياي آن به مجلس هم رسيد و در گزارش كميسيون بهداشت و درمان مجلس تاييد شد كه بي‌توجهي به اخطارهاي مكرر سازمان آتش‌نشاني تهران درباره نواقص ايمني در اين مركز درماني، عامل اصلي وقوع فاجعه بوده است.
ديروز به دنبال ارايه گزارش مديرعامل سازمان آتش‌نشاني پايتخت، اعضاي شوراي شهر تهران هم با انتقاد از ضعف نظارت‌ها كه به وقوع حوادثي از اين دست منجر مي‌شود، خواستار تشديد برخورد با متخلفان شدند. اولين انتقاد اعضاي شوراي شهر تهران هم متوجه ضعف نظارت شهرداري پايتخت بود و سوده نجفي، عضو هيات رييسه شورا كه در روز حادثه هم در محل حاضر و شاهد اين فاجعه بوده گفت: «در مورد وضعيت ايمني برخي مراكز و ساختمان‌هاي شهر تهران بايد گفت كه در بررسي‌هاي سازمان آتش‌نشاني اين ساختمان‌ها داراي نواقص هستند اما كاري براي رفع آنها نشده است. البته ۱۲۹ ساختمان پرخطر شناسايي شده كه با پيگيري‌ها، تعداد اين ساختمان‌ها به ۷۵ مورد كاهش يافته اما در اين بين برخي از ساختمان‌ها به دليل ضريب ناايمني كمتر، در بين ساختمان‌هاي ناايمن نبودند و آتش‌نشاني به آنها اخطاريه داده كه يكي از همان ساختمان‌ها بيمارستان گاندي بود كه ۵ بار به آن اخطار داده بودند. يكي ديگر از ساختمان‌ها نيز درمانگاه منطقه ۶ است كه وضعيت مشابه دارد و آتش‌نشاني اعلام كرده این ساختمان هم ناايمن است اما توجهي در مورد جابه‌جايي ساختمان صورت نگرفته و هنوز اقدامات ايمن‌سازي عملياتي نشده است. سوال اين است كه اگر خداي ناكرده حادثه به گونه‌اي باشد كه جان شهروندان گرفته شود، چه جوابي داريد؟ البته من با جلوگيري از فعاليت و پلمب به دليل مسائل اقتصادي مخالف هستم اما جان شهروندان مهم است و بايد اقدامات جدي صورت بگيرد؛ چرا كه اخطارها جنبه تشريفاتي و اداري دارد و اخطارها روي هم تلنبار مي‌شود. از شهرداري مي‌خواهم در هماهنگي با دولت اقدامات موثري در راستاي رفع خطر اين گونه ساختمان‌ها انجام بدهند كه متاسفانه شهرداري نسبت به اقدام قضايي و ثبت شكايت تلاشي نمي‌كند.»
از ديگر هشدارها در جلسه علني ديروز شوراي شهر تهران، مربوط به آمار بالاي ساختمان‌هاي داراي نماي كامپوزيت در پايتخت بود كه اعلام شد 24 درصد ساختمان‌هاي پرخطر در شهر تهران، نماي كامپوزيت دارند و مهدي چمران، رييس شوراي شهر تهران هم از ديگر منتقدان ضعف نظارت‌ها بود كه گفت: «يكي از مواردي كه ما در دوره چهارم شوراي شهر تهران مصوب كرديم موضوع عدم استفاده از نماهاي كامپوزيت در ساختمان‌هاي شهر بود كه متاسفانه در آن مقطع زماني، با فشار بسيار زيادي در خصوص اين مصوبه مواجه شديم اما بر سر ممنوعيت استفاده از چنين نماهايي براي خانه‌هاي مسكوني نه تنها كوتاه نيامديم بلكه در استفاده از اين نماها به لحاظ نداشتن ايمني هشدار داده بوديم و در جريان آزمايش‌هاي مختلف فني، تهديدات استفاده از اين نوع نما را مطرح كرده بوديم. اما برخي‌ها عنوان كردند كه اين ورق‌هاي كامپوزيت، ضد آتش است در حالي كه شاهد حادثه مشابه در مشهد بوديم كه هتلي با همين نماي كامپوزيتي دچار حريق شد و كاملا از بين رفت.»
اين هشدار در حالي مطرح شد كه ارديبهشت امسال، مهدي بابايي؛ رييس كميته ايمني شوراي شهر به خبرنگار مهر گفته بود كه حريق درون ساختماني در شهر تهران، سالانه رشد 27/0 درصدي داشته اما طي ۱۰ سال اخير، هر سال شاهد افزايش 1.2 درصدي حريق بيرون از ساختمان‌ها بوده‌ايم.
ديروز خبرگزاري مهر اعلام كرد كه بررسي جزييات حادثه آتش‌سوزي در بيمارستان گاندي به همراه بازديد ميداني از اين مركز درماني، در دستور كار كميسيون بهداشت و درمان مجلس قرار گرفته و سلمان اسحاقي، سخنگوي اين كميسيون در اولين واكنش به اين حادثه كه خوشبختانه هيچ تلفات و خسارات جاني نداشت، گفته است: «يكي از مطالبات جدي كميسيون بهداشت و درمان مجلس از وزير بهداشت در ابتداي مجلس يازدهم، موضوع بازسازي بيمارستان‌هاي فرسوده بود؛ در واقع مراكز درماني داراي دستگاه‌هايي مانند اكسيژن‌ساز است كه قدرت انفجاري دارد و در صورت وقوع حريق، مشكلات زيادي را در پي خواهد داشت. تكرار حوادثي مانند بيمارستان گاندي مايه شرمساري است. مقرر شده كه رييس كميسيون بهداشت و درمان مجلس در مكاتبه‌اي با وزارتخانه‌هاي كشور و بهداشت و سازمان تامين اجتماعي و نيروهاي مسلح بر ضرورت تشكيل كميته‌اي براي جمع‌بندي اطلاعات مراكز درماني و بيمارستان‌هاي ناايمن و گزارش آن به كميسيون بهداشت و درمان مجلس اقدام كند تا به صورت مكتوب به آنها هشدار بدهيم و بازه زماني را براي بازسازي مشخص كنيم تا بار ديگر شاهد حوادثي از اين دست نباشيم.»
حالا و با گذشت 4 روز از وقوع حادثه آتش‌سوزي در اولين هتل بيمارستان كشور بايد اين سوال را مطرح كرد كه سهم قصور وزارت بهداشت در وقوع حوادثي از اين دست چقدر است؟ ۱۲ تير امسال، غلامعباس تركي؛ معاون حقوق عامه دادستان كل كشور در نامه‌اي به وزير بهداشت بر تشكيل كارگروه ويژه‌اي به منظور بررسي و اتخاذ تصميمات اجرايي عاجل در خصوص ايمن‌سازي، رفع وضعيت مخاطره‌آميز يا كاهش خطر ساختمان‌هاي ناايمن مراكز درماني و بيمارستاني تاكيد كرد.
در اين نامه آمده بود: «بر اين اساس و پيرو نامه‌نگاري‌هاي گذشته در خصوص وضعيت ساختمان‌هاي مراكز درماني و بيمارستاني و نظر به اهميت موضوع و حساسيت‌ها و مخاطرات موجود در اين اماكن از حيث احتمال وقوع حوادث ناگوار و ضرورت اتخاذ تمهيدات و تدابير پيشگيرانه لازم به منظور صيانت از جان و سلامت شهروندان و كاركنان محترم حوزه درمان در سراسر كشور و با توجه به مذاكرات و تصميمات اتخاذشده در جلسه با معاون وزير بهداشت و مطابق ماده ۲۹۰ «قانون آيين دادرسي كيفري» و تكاليف قانوني و نظارتي دادستاني كل كشور در امر صيانت از حقوق عامه و حفظ جان و امنيت شهروندان، شايسته است دستور فرماييد گزارشي از آخرين بررسي وضعيت ساختمان‌ها و مراكز درماني و بيمارستاني دولتي و خصوصي از منظر رعايت كامل استانداردهاي قانوني براي پيشگيري و مقابله با آتش‌سوزي و اطمينان از استحكام سازه در برابر فروريزش يا فرونشست و ساير چالش‌ها و مخاطرات احتمالي بر اساس فهرست منتشر شده و همچنين اقدامات اجرايي صورت گرفته به منظور ايمن‌سازي اماكن ناايمن شناسايي شده را به اين مرجع اعلام و ارسال نمايند. با همكاري و مشاركت سازمان مديريت بحران كشور، وزارت راه و شهرسازي و ساير دستگاه‌هاي ذي‌ربط نسبت به تشكيل كارگروه ويژه‌اي به منظور بررسي و اتخاذ تصميمات اجرايي عاجل در خصوص ايمن‌سازي، رفع وضعيت مخاطره‌آميز يا كاهش خطر (تازمان انجام فرايند رفع خطر به‌طور كامل) ساختمان‌هاي ناايمن مراكز درماني و بيمارستاني شناسايي شده به‌ويژه بيمارستان‌هاي حضرت رسول اكرم (ص)، امام خميني(ره)، سينا، بوعلي، لولاگر، شهداي يافت‌آباد، فياض‌بخش در كلانشهر تهران و رفع خطرات و چالش‌هاي مرتبط اقدام شود.»