چرا رييس‌جمهوري روسيه از مذاكره براي آتش‌بس مي‌گويد
نسخه پوتين براي اوكراين
ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه در هفته‌هاي اخير علنا به اين موضوع اشاره كرده كه آماده گفت‌وگو براي پايان دادن به جنگ در اوكراين با شرايطي است كه مسكو تعيين مي‌كند. حمله روسيه به اوكراين در فوريه 2022 قرار بود خيلي سريع نتايج تعريف شده را محقق كند. به نظر مي‌رسد ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه معتقد بوده است كه «عمليات نظامي ويژه»اش طي چند هفته به پايان خواهد رسيد، درست مانند تصرف كريمه در مارس 2014. او اميدوار بود كه دولتي جديد و همسو با مسكو در كي‌يف مستقر شود و نيروهاي روسي مناطق وسيعي از شرق و جنوب اوكراين، از جمله شهرهاي بزرگ مانند خاركف، اودسا و دنيپرو را اشغال كنند. البته هيچ كدام رخ نداد و درگيري مسلحانه بين دو كشور كه از سال 1945 در اروپا ديده نشده بود، اكنون وارد سومين سال خود مي‌شود و اين احتمال وجود دارد كه فراتر از امسال نيز ادامه يابد. در اين مرحله، به نظر مي‌رسد روسيه روي دور پيروزي قرار دارد و اين امر به دليل مزيت مضاعف اين بازيگر در تامين مهمات و نيروي انساني است. مجتمع نظامي-صنعتي روسيه با تمام ظرفيت كار كرده و مواد لازم را توليد مي‌كند. روسيه همچنين از كره‌شمالي گلوله و تجهيزات دريافت مي‌كند. پس از اعلام بسيج همگاني در سپتامبر 2022، مقامات نظامي روسيه به لطف انگيزه‌هاي اقتصادي و سربازگيري از خارج، نيروي كافي در زمين به دست آورده‌اند. در همين حال، اوكراين به دليل ناتواني كنگره امريكا در تصويب بسته كمك مالي ارايه شده ازسوي جو بايدن در ماه اكتبر -كه براي تامين سلاح و تجهيزات نيروهاي كي‌يف بسيار مهم است- دچار مشكل شده است. اعضاي اتحاديه اروپا نمي‌توانند شكاف ناشي از ذخاير مهمات را پر كنند، زيرا نتوانسته‌اند توليد نظامي-صنعتي خود را افزايش دهند.
علاوه بر اين، اوكراين با كمبود نيرو مواجه است، زيرا حداقل سن سربازي را 27 سال ثابت نگه داشته و نابرابري در ميدان جنگ در حال خودنمايي است. ضد حمله تابستاني و پاييزي ارتش اوكراين كه بسيار مورد انتظار بود، متوقف شد و نتوانست از خطوط دفاعي روسيه در استان زاپوريژيا و دونباس عبور كند. اخيرا اوكرايني‌ها مجبور شدند از شهر آوديئيفكا در نزديكي دونتسك عقب‌نشيني كنند و پيروزي نماديني تقديم پوتين كردند. آنها همچنين در بخش‌هاي ديگر جبهه، از جمله در نزديكي كرمينا و كوپيانسك -كه نيروهاي اوكرايني در يك حمله برق‌آسا در پاييز 2022 آنها را بازيابي كردند- با فشار مواجه هستند.
روسيه نيز متحمل خسارات زيادي مي‌شود. تخمين زده مي‌شود كه 16 هزار كشته و زخمي و صدها خودروي نظامي در نبرد آوديوكا از دست رفتند، اما فرماندهي نظامي و كرملين احساس مي‌كنند كه مي‌توانند در يك جنگ فرسايشي پيروز شوند، زيرا ارقام تلفات رقيب افزايش يافته است، با شتاب گرفتن پيشروي روسيه، صداهايي مبني بر اينكه اوكراين بايد براي صلح اقدام كند، به گوش مي‌رسد. استدلال آنها اين است كه كي‌يف بايد اكنون شرايط پوتين را بپذيرد، زيرا در آينده در موقعيت ضعيف‌تري قرار مي‌گيرد. بدون شك كرملين كاملا از اين خط حمايت مي‌كند. مصاحبه‌اي كه پوتين اخيرا با تاكر كارلسون، مجري سابق شبكه فاكس انجام داد، هدفش اين است كه با پايگاه جمهوري‌خواهان در ايالات‌متحده ارتباط برقرار كند. البته اگر دونالد ترامپ در انتخابات رياست‌جمهوري در ماه نوامبر پيروز شود، اين تصور كه اوكراين بايد به صلح بينديشد و به پوتين امتياز بدهد، مي‌تواند به سنگ بناي سياست ايالات‌متحده تبديل شود. رهبراني نيز در اتحاديه اروپا مانند ويكتور اوربان، نخست‌وزير مستقرند كه خواهان فيصله دادن به اين بحران هستند. با اين حال، احتمال هرگونه مذاكره معناداري بسيار كم است. به نظر مي‌رسد كه رهبري روسيه براي مبارزه تا پايان خود را آماده كرده است. هيچ نشانه‌اي وجود ندارد كه پوتين و اطرافيانش اهداف اوليه خود را براي تحت سلطه درآوردن اوكراين تغيير داده باشند. پس معناي اظهارات اخير پوتين مبني بر آمادگي براي مذاكره صلح چيست؟
تنها حسن آتش‌بس و مذاكره، به دست آوردن زمان لازم براي بازسازي نيروهاي خود و شروع فشار بيشتر است. اين دقيقا همان چيزي است كه اوكرايني‌ها از آن مي‌ترسند. هر تلاشي براي سازگاري با پوتين تنها اشتهاي او را براي زمين بيشتر و كنترل بيشتر بر اوكراين افزايش مي‌دهد. اوكراين نيز كارت‌هايي براي بازي دارد. مثلا ناوگان درياي سياه روسيه را از بين برده و گل سرسبد آن، رزم ناو مسكوا را غرق كرده است. اين ناوگان اكنون از سواستوپل در كريمه به نووروسيسك در ساحل شرقي درياي سياه نقل مكان كرده است. در نتيجه، حمل و نقل تجاري به خارج از بندر اودسا به حجم قابل مقايسه با ژانويه 2022، ماه قبل از شروع حمله رسيده است.
علاوه بر اين، اوكراين توانايي حمله به اهدافي در اعماق خاك روسيه، مانند پايانه صادرات نفت در اوست-لوگا، منطقه‌اي نه چندان دور از سنت‌پترزبورگ را نشان داده است. اوكرايني‌ها به‌طور خستگي‌ناپذير روي توسعه قابليت‌ها و دارايي‌هاي نظامي، مانند پهپادهاي مسافت طولاني كار مي‌كنند كه مي‌تواند به مرور زمان به بازدارندگي روس‌ها كمك كند. به طور خلاصه، اوكراين مي‌تواند تيغ تيز حمله روسيه را كندتر كند، البته اگر اروپا نيز بتواند آهنگ كمك‌هاي خود را تندتر كند.