به بهانه بيانيه ادعايي شوراي همكاري خليج‌فارس مطرح شد
ميدان آرش زخمي كهنه اما ملتهب
ميدان گازي الدره يا ميدان آرش در شمال خليج‌فارس قرار گرفته و منبع تنش‌هاي ژئوپليتيكي مداوم بين ايران، پادشاهي عربستان‌سعودي (KSA) و كويت بوده است. به‌رغم اينكه اختلاف بر سر اين حوزه به دهه 1960 برمي‌گردد، اين تنش‌ها در چند ماهه گذشته به دليل عوامل مختلف سياسي و اقتصادي تشديد شده است. اعتقاد بر اين است كه اين ميدان داراي ذخاير اثبات شده تا 20 تريليون فوت مكعب گاز و تا 300 ميليون بشكه نفت است؛ گزاره‌اي كه اين ميدان را در ميان ميادين انرژي برتر جهان قرار مي‌دهد. اكتبر 2023، سعد البراك، وزير نفت كويت اعلام كرد كه ميدان الدره به عنوان يكي از مهم‌ترين اهداف برنامه كاري دولت كويت درنظر گرفته شده، اين درحالي است كه پيش از اين البراك در جولاي 2023، مدعي بود كه صرفا كويت و عربستان‌سعودي داراي حقوق انحصاري در اين ميدان هستند. اين درحالي است كه در سال 2022، توافقنامه كويت و عربستان‌سعودي به منظور توسعه ميدان الدره امضا شده بود كه امكان توليد يك ميليارد فوت مكعب گاز را به‌طور مساوي بين هر دو كشور فراهم مي‌كرد.
ايران از اين توافق انتقاد كرده و آن را غيرقانوني خوانده است. مقام‌هاي كشورمان مي‌گويند كه 40درصد ميدان در داخل مرزهاي دريايي ايران قرار دارد، با اين همه گروهي از ناظران مدعي‌اند تهران نتوانسته مرزهاي دريايي خود را در اين منطقه تعيين كند. حال بار ديگر در نشست وزيران شوراي همكاري خليج‌فارس كه يكشنبه گذشته برگزار شد، رهبران حاضر در اين نشست دوباره ادعا كردند كه ميدان گازي الدره به‌طور مشترك و «صرفا» متعلق به عربستان‌سعودي و كويت است؛ اين خبري است كه توسط آژانس خبري دولت عربستان گزارش شده است. چنين موضع‌گيري موجب شد تا ناصر كنعاني، سخنگوي وزارت امور خارجه ايران بيانيه صادر كرده و ضمن رد مواضع رهبران عرب در نشست وزيران شوراي همكاري خليج‌فارس چنين اظهارنظرهايي را «غيرسازنده» توصيف كند. ژئوپليتيكال در اين باره نوشته، ايران مدت‌هاست كه به دنبال گسترش نفوذ خود در خاورميانه بوده است. در اين ميان ميدان الدره فرصتي آشكار براي ايران در چشم‌انداز به دست آوردن كنترل بر يك منبع انرژي ارزشمند است. با تضمين دسترسي تنها به 40 درصد از چنين ميدان گازي بزرگ، ايران مي‌تواند امنيت انرژي خود را بالا برده و قابليت‌هاي اقتصادي خود را افزايش دهد و در نتيجه نفوذ سياسي و استراتژيك خود را در منطقه عميق‌تر كند. از آنجايي كه ايران با كشورهاي شوراي همكاري خليج‌فارس درگير رقابت‌هايي پنهان است، افزايش تنش‌ها بر سر ميدان الدره فرصت ديگري را براي ايران فراهم مي‌كند تا مستقيما شوراي همكاري خليج‌فارس و در نتيجه منافع امريكا در منطقه را به چالش بكشد. در همين راستا ناظران مي‌گويند شرايط به گونه‌اي شده كه قدرت‌هاي خارجي چون روسيه اين توان را دارند تا به ميدان آمده و جهت يافتن راهي براي خروج از بن‌بست آرش مانور دهند.
تنش‌هاي رو به رشد در خليج‌فارس سه آزمون مهم را به همراه خواهد داشت: اولا، ميزان موفقيت توافق احياي روابط بين عربستان‌سعودي و ايران را كه در مارس 2023 با ميانجيگري چين انجام شد، مورد آزمايش قرار خواهد گرفت. ثانيا، ميزان نفوذ چين در خاورميانه و چگونگي تلاش پكن براي برقراري تعادل در تنش‌هاي ايران با ديگر بازيگران منطقه مشخص مي‌شود. اين موضوع باتوجه به اينكه چين در حال حاضر شريك تجاري اصلي ايران است و در تلاش براي پر رنگ كردن ردپاي اقتصادي خود در شوراي همكاري خليج‌فارس و خاورميانه است، از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. با اين حال، نفوذ چين در خاورميانه در حال حاضر در چارچوب جنگ غزه، جنگ داخلي در سودان و تهديدي كه انصار‌الله يمن براي امنيت دريايي بين‌المللي ايجاد مي‌كند، محدود شده است. ثالثا، ميزان تعهد استراتژيك معاصر ايالات‌متحده به خاورميانه آزمايش خواهد شد. براي چندين دهه، ايالات‌متحده ثابت كرده است كه شريك استراتژيك دفاعي، امنيتي و اقتصادي براي اكثر كشورهاي خاورميانه، به ويژه كشورهاي شوراي همكاري خليج‌فارس است. علاوه بر اين، با ظهور تهديد انصار‌الله براي مسيرهاي كشتيراني در درياي سرخ، ايالات‌متحده با راه‌اندازي عمليات «نگهبان رفاه» به رهبري خود، مقابله با حملات انصار‌الله به كشتي‌هاي تجاري را در اولويت قرار داد و دست به واكنشي پيشگيرانه زد. اين درحالي است كه چين براي ايفاي نقشي گسترده‌تر با هدف حفاظت از كشتي‌هاي تجاري پلني ارايه نكرده است. در همين راستا ناظران با اشاره به فعل و انفعال‌هاي خاورميانه مي‌گويند كه افزايش تنش بين ايران و عربستان‌سعودي و كويت در اطراف الدره، فرصتي را براي ايالات‌متحده فراهم مي‌كند تا تعامل استراتژيك خود در خاورميانه را بيشتر كند. اين امر مي‌تواند در چندين جبهه به تقويت بيشتر همكاري‌هاي دفاعي و امنيتي و ايجاد توانمندي داخلي با شركاي عرب منطقه‌اي رخ دهد كه به‌طور جمعي بازدارندگي را در برابر هرگونه حمله ادعايي از سوي ايران در نتيجه تنش‌هاي فزاينده بر سر ميدان دورا تقويت كند. ميدان الدره يك نقطه اختلاف قابل توجه در منطقه خليج‌فارس است و ايران، عربستان‌سعودي و كويت براي كنترل اين منطقه استراتژيك درگير رقابت‌هايي جدي با هم هستند. رقابت براي دسترسي و بهره‌برداري از ذخاير گاز تحت تاثير يك تعامل پيچيده از منافع اقتصادي، سياسي و استراتژيك قرار دارد كه به‌طور بالقوه مي‌تواند رقابت‌هاي موجود را تشديد و به بي‌ثباتي بيشتر در منطقه كمك كند.