احمد توكلي توضيح داد
منظور من از اينكه مي‌گويم فساد سيستمي شده، چيست؟
همايش سراسري ديدبان شفافيت و عدالت با عنوان مبارزه با فساد، مشاركت مردم و افزايش اعتماد صبح روز پنجشنبه ۱۷ اسفند برگزار شد. در اين همايش احمد توكلي، عضو مجمع تشخيص مصلحت نظام با بيان اينكه فساد ابتدا فردي و اتفاقي است و فرد با ترس و لرز انجام مي‌دهد و همه از عواقب آن مي‌ترسند، افزود: در مرحله بعد فساد سيستمي و شبكه‌اي و بعد قانوني و سرانجام فساد در مرحله تسخير دولت يا نخبگان قرار مي‌گيرد. به گزارش جماران، رييس هيات‌مديره سازمان ديدبان شفافيت و عدالت با بيان اينكه امروز ما در كشور مشكلات بسيار جدي داريم و خطرناك‌ترين آن يأس است، خاطرنشان كرد: با اين حال حق نداريم مايوس شويم، نبايد مايوس شد و از كساني كه در اين وانفساي كشور بدون چشمداشت، از خود هزينه مي‌كنند و براي مبارزه با فساد تلاش دارند بايد تشكر كرد. خدا ان‌شاءالله از آنها گران بخرد. وي با انتقاد از برخي عملكردهاي مسوولان در سطوح مختلف اجرايي گفت: جا دارد كه خدا را به همه نعمت‌هايش از جمله اينكه انسان‌هاي بد از ما بهراسند، تشكر كنيم . اما امروز كار سخت‌تر شده است. اين مدرس سابق اقتصاد در دانشگاه اضافه كرد: از جواني پرسيدم، گفت در انتخابات شركت نمي‌كنم گفتم پدرت مريض شود، كجا مي‌بري؟ گورستان يا بيمارستان مي‌بري! بيمارستان بهتر است. بنابراين نبايد رها كرد. توكلي با بيان اينكه فساد در ادبيات اقتصاد سياسي ابتدا فردي و اتفاقي است و فرد با ترس و لرز انجام مي‌دهد و همه از عواقب آن مي‌ترسند، توضيح داد: در مرحله بعد فساد سيستمي و شبكه‌اي و بعد قانوني و سرانجام فساد در مرحله تسخير دولت يا نخبگان قرار مي‌گيرد. تحليل ما اين بود كه وقتي دستگاه‌هاي مسوول مبارزه با فساد، خودشان به درجاتي آلوده مي‌شوند، فساد سيستمي است. وقتي سيستمي فاسد است از خود دفاع نمي‌كند. در واقع وقتي دستگاهي فاسد است، نمي‌تواند از كشورش دفاع كند. اين نماينده اسبق مجلس با بيان اين انتقاد كه در زماني به عنوان شاكي وارد كميسيون اصل ۹۰ شده كه خود مسووليت مبارزه با فساد را دارد، اما او را راه نداده‌اند، ادامه داد: وقتي بدن انسان دچار بيماري شود ميكروبي نفوذ كند، گلبول‌هاي سفيد آن را دوره مي‌كنند و از بين مي‌برند و بعدا پيروز مي‌شود؛ اما زماني كه گلبول‌ها آلوده شوند ديگر نمي‌توانند دفاع كنند و خودشان ميكروب‌زا مي‌شوند . سيستم بدن فاسد شده و ناگزير است از بيرون عامل مبارزه با ميكروب تزريق شود. بنابراين در وضعيت فساد سيستمي بايد مردم از بيرون وارد شوند و اصلاح كنند. رييس هيات‌مديره ديدبان شفافيت و عدالت ادامه داد: بعد از اين مرحله سازمان‌ها جدا جدا دچار فساد سيستمي مي‌شوند و با يكديگر پيوند مي‌خورند و شبكه‌اي از سازمان‌هاي فاسد ايجاد مي‌شود. مرحله بعد فساد تشكيلاتي است كه در آن نه تنها خود سيستم آلوده است، بلكه با سيستم‌هاي ديگر پيوند مي‌خورد. در نتيجه وقتي يك فرد از يك بيمارستان انتقاد مي‌كند، مي‌بيند كه مثلا از وزارت بهداشت و درمان يا سازمان غذا و دارو عليه او بيانيه مي‌دهند. بعد مي‌بينند كه اينها شبكه هستند. توكلي گفت: در واقع فساد قانوني اين است و اول بار در ايران اين استدلال را از آقا گرفتم كه مفسدان با به كارگيري شبكه در نهادهاي حساس و نفوذ در مجاري تصميم‌گيري كشور فرآيندهاي فسادزا را قانوني مي‌كنند. كار با تخصيص منابع و مناصب انجام مي‌شود. تخصيص منابع و مناصب به ناحق انجام مي‌شود. به گفته توكلي؛ اوايل اين مساله نبود اين اواخر ايجاد شده و پاي آن هم مي‌ايستند. عده‌اي قانون را براي فاسد كردن سيستم به كار مي‌گيرند. در اين مرحله كار مقابله با فساد سخت است، چراكه به ضديت با قانون متهم مي‌شويد . ديگر نوشتن و گفتن كافي نيست، بايد مذاكره كرد و حق را گرفت. اينكه ما تلاش كنيم تصميم‌گيران را قانع كنيم كه شما داريد بازي مي‌خوريد كار آساني نيست. رييس هيات‌مديره ديدبان شفافيت و عدالت اضافه كرد: از آن بدتر تسخير نخبگان يا تسخير دولت است، يعني دولتي‌ها مسخر مي‌شوند. مسخر كردن هم راه‌هاي مختلف دارد و اين مرحله تقريبا مرحله آخر است و ما اكنون وارد آن شده‌ايم. در اين مرحله افراد زيادي مماشات مي‌كنند به خاطر اينكه تحت تاثير سلطه مفسدان هستند. در اين مرحله ديگر سيستم از خود دفاع نمي‌كند. بعد به جايي مي‌رسد كه خوبان كارهاي بد مي‌كنند. در اين صورت كار با حوزه‌هاي رسمي ديگر جواب نمي‌دهد. توكلي گفت: سال ۹۱ دوستي پيش من آمد و گفت شما مدعي هستيد فساد سيستمي شده و با حضرت آقا درباره فساد اختلاف‌نظر داريد. در حالي كه من اختلاف‌نظري با ايشان ندارم مقاله‌اي هم با عنوان سيستم فاسد است و سيستم فاسد نيست، نوشتم و آن را به دفتر آقا بردم گفتند كه خود آقا هم اين مقاله را خوانده است. بايد توضيح دهم آنچه آقا گفت ناظر بر كليت نظام است، اما اينكه مي‌گويم فساد سيستمي است در ارتباط با دستگاه‌هاي نظارتي است كه نقش گلبول‌هاي سفيد را بايد ايفا كنند، اين دو نگاه متفاوت است. اين عضو مجمع تشخيص مصلحت نظام با بيان اينكه براي خنثي‌سازي فساد بايد از مجاري قانونگذاري وارد شد، خاطرنشان كرد: وقتي مي‌گوييم سيستم و دولت تسخير شده به معناي اين است كه اگر سر و صدا راه بيندازيم، دعوا كنيم و هر جا برويم شبكه اجازه نمي‌دهد. راه‌حل در اينجا مبارزه گوشه‌اي است يعني يك پرونده را شروع مي‌كنيم و تا انتها پيگيري مي‌كنيم بعد سراغ مرحله ديگر مي‌رويم اگر اين كار را نكنيم آنها ما را مي‌زنند. ما اكنون در اين شرايط هستيم. كارمان سخت است. همه سرمايه‌ها را بايد وارد ميدان كنيم. وي تاكيد كرد: اما پيروزي واقعي براي ماست، چون تا آخر رفتيم و هر چه داشتيم به ميدان آورديم. بايد به فكر سازماندهي باشيم و تلاش كنيم مشاركت مردم ايجاد شود. بزرگ‌ترين سرمايه ما يك حقيقت است و آن، اين است كه خدا در مبارزه با فساد بي‌طرف نيست. در جايي ممكن است هيچ كاري نكرده باشيم، اما آبرومند مي‌شويم و حرف‌مان پيش مي‌رود. خدا همه ما را خدمتگزاران آن بيچاره‌هايي قرار دهد كه جز خدا كسي را ندارند. در كشور ما عده‌اي هستند كه آبروي‌شان را مي‌برند، اما كسي به داد آنها نمي‌رسد. بينوايي و بينوايان بيشتر شده‌اند. بترسيد كه اين افراد با شما مفسدان طرف شوند.