احسان پناه‌بر| به ادعای منابع عبری، کابینه جنگی اسرايیل روز دوشنبه برای بررسی پاسخ‌های تلافی‌جویانه احتمالی (ادعایی) به حمله موشکی و پهپادی ایران تشکیل جلسه داد. این درحالی است که ایالات‌متحده، بریتانیا و سایر متحدان اسرايیل قویا از کابینه نتانیاهو خواستند که خویشتنداری نشان دهد و به دنبال کاهش تنش بین بودند. برخی از اعضای راست افراطی کابینه نتانیاهو، خواستار اقدام ادعایی «تلافی‌جویانه سریع و قهرآمیز» در پاسخ به حملات موشکی و پهپادی ایران به نقاطی در سرزمین های اشغالی شدند. مقام اسرايیلی آگاه به مسائلی که در کابینه مطرح است، به شرط ناشناس بودن در گفت‌وگو با نیویورک تایمز مدعی شد که چندین گزینه از دیپلماسی گرفته تا پاسخ ادعایی نظامی قریب‌الوقوع در نظر گرفته شده است، اما این منبع آگاه جزيیات بیشتری ارائه نکرد. همزمان هیچ بیانیه علنی از سوی وزیران یا نخست‌وزیر کابینه اسرايیل ارائه نشده است.
همچنین، سومین جلسه کابینه جنگ اسرايیل که قرار بود روز سه‌شنبه برگزار شود تا درباره پاسخ ادعایی به حمله بی‌سابقه و مستقیم ایران تصمیم‌گیری شود، به روز چهارشنبه موکول شد، زیرا به ادعای برخی رسانه‌ها، متحدان غربی به دنبال تحریم‌های جدید سریع علیه تهران بودند تا به منصرف کردن اسرايیل از تشدید تنش‌ها کمک کنند. هرزی هالوی، ريیس ستاد ارتش مدعی شده است که پرتاب بیش از 300 موشک بالستیک، موشک کروز و پهپاد از ایران به اهدافی در سرزمین‌های اشغالی در شنبه شب «با پاسخ ادعایی این رژیم مواجه خواهد شد»، اما جزيیات بیشتری ارائه نکرد! در شرایط کنونی کشورهای غربی با استناد به پاسخ ادعایی و احتمالی اسرايیل از دور تازه تنش‌ها در خاورمیانه هراس دارند و مدعی‌اند که رویارویی دوباره این دو بازیگر می‌تواند زمینه‌ساز جنگی فراگیر ادعایی شود. جو بایدن، ريیس جمهور ایالات‌متحده نیز در تماس اخیر خود با بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرايیل ادعا کرد که ایالات‌متحده، حافظ و حامی اصلی اسرايیل، در حمله متقابل احتمالی و ادعایی اسرايیل شرکت نخواهد کرد. واشنگتن به همراه متحدان اروپایی در عوض روز سه‌شنبه تلاش کرد تا تحریم‌های اقتصادی و سیاسی علیه ایران را تشدید کند. ناظران هدف از این اقدام ادعایی غرب را تلاش برای ترغیب اسرايیل جهت انصراف پاسخ احتمالی عنوان می‌کنند.
تقلای غرب برای خروج از بحران
یسرائیل کاتز، وزیر خارجه اسرايیل مدعی شد که «پاسخ دیپلماتیکی را رهبری می‌کند» و به 32 کشور نامه نوشته تا از آنها بخواهد برنامه موشکی ایران را تحریم کنند و از واشنگتن خواسته تا به فشار بیشتر علیه طرح‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بیفزاید. در همین حال، جانت یلن، وزیر خزانه‌داری امریکا ادعا کرد که ایالات‌متحده از تحریم‌های بیشتر علیه ایران استفاده خواهد کرد و با متحدانش همکاری می‌کند تا به ادعای او جلو فعالیت‌های ایران گرفته شود. او در نشست خبری در واشنگتن مدعی شد که همه گزینه‌ها در این باره روی میز است و انتظار دارد تحریم‌های بیشتری علیه ایران در روزهای آینده اعلام شود. ایالات‌متحده همواره ایران را به بی‌ثباتی در منطقه متهم می‌کند و این درحالی است که اسرايیل از آغاز جنگ در غزه بیش از 33 هزار نفر را به کام مرگ فرستاده است و با ادامه این جنگ با چراغ سبز و پشتیبانی ایالات‌متحده، آتش آن را به سایر نقاط منطقه نیز پرتاب کرده است.
جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که پس از نشست ویديویی اضطراری وزرای خارجه این نهاد منطقه‌ای در بروکسل صحبت می‌کرد نیز گفت که برخی از کشورهای عضو درخواست کرده‌اند تحریم‌ها علیه ایران گسترش یابد و سرویس دیپلماتیک اتحادیه کار روی این پیشنهاد را آغاز خواهد کرد. بورل مدعی شد که این پیشنهاد یک رژیم تحریمی را که به دنبال محدود کردن عرضه پهپادهای ایرانی به روسیه است، گسترش می‌دهد. او افزود که این طرح تحریمی شامل تهیه موشک نیز می‌شود. آنالنا بائربوک، وزیر خارجه آلمان، نیز روز سه‌شنبه ادعا کرد که چندین عضو اتحادیه اروپا مدعی شدند مساله تمدید تحریم‌ها را مورد بررسی دوباره قرار دهند. این مواضع ادعایی درحالی رسانه‌ای شد که وزیر خارجه آلمان خود را برای سفر به سرزمین‌های اشغالی و دیدار با مقام‌های اسرايیلی آماده می‌کند. همچنین، دفتر ریشی سوناک، نخست‌وزیر بریتانیا در بیانیه‌ای ادعا کرد که تشدید تنش در خاورمیانه به نفع هیچ کس نیست و تنها ناامنی در منطقه را تشدید می‌کند، بنابراین همگان نیازمند «صلح و ثبات هستند.» سوناک روز دوشنبه نیز مدعی شده بود که گروه هفت در حال کار روی بسته‌ای از اقدامات ادعایی علیه ایران است. ایتالیا که ریاست گروه 7 را برعهده دارد، مدعی شده که هرگونه تحریم جدید افراد را هدف قرار خواهد داد. در مقابل، علی باقری کنی، معاون وزیر امور خارجه ایران دوشنبه شب در گفت‌وگوی ویژه خبری صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران هشدار داد که «در صورت آن که خطای مجدد از سوی دشمن سر بزند، اسرايیلی‌ها بدانند که دیگر ۱۲ روز وقت نخواهند داشت و سرعت پاسخ ایران کمتر از چند ثانیه خواهد بود.»
جان کربی، سخنگوی امنیت ملی کاخ سفید، روز دوشنبه از بیان اینکه آیا بایدن در مذاکرات شنبه شب از نتانیاهو خواسته تا در پاسخ به ایران خویشتنداری کند یا نه، خودداری کرد. او مدعی شد که «ما نمی‌خواهیم شاهد رویارویی با ایران باشیم. کربی در یک کنفرانس خبری گفت: ما نمی‌خواهیم شاهد درگیری منطقه‌ای باشیم.»
برخی تحلیلگران می‌گویند که دولت بایدن بعید است که به دنبال تشدید تحریم‌ها علیه صادرات نفت ایران به دلیل نگرانی از افزایش شدید قیمت نفت و خشم خریدار اصلی چین باشد. به گزارش رسانه‌های دولتی چین، چین در جریان تماس میان وزیر خارجه‌اش با امبرعبداللهیان تاکید داشت که ایران می تواند «به خوبی از پس اوضاع برآید و از آشفتگی بیشتر منطقه در امان باشد» و در عین حال از حاکمیت و کرامت خود محافظت کند.
در حالی که پهپادها و موشک‌های ایران در اواخر شنبه شب در حمله بی‌سابقه‌ای از خاک ایران به سمت اهدافی اسرايیلی در سرزمین‌های اشغالی به پرواز درآمدند، از همان وقت همگان به کابینه جنگی اسرايیل چشم دوختند تا ببیند که چه تصمیمی برای تلافی این حمله بی‌سابقه خواهد گرفت. اما به نظر هر چه جلوتر می‌رویم، سردرگمی این کابینه در این زمینه بیشتر به چشم می‌خورد، اما کمک حامیان غربی این رژیم به نظر تنها به پیچیدگی بیشتر تصمیم کابینه جنگی منجر شده است چرا که برخی ناظران نظامی معتقدند که در صورت عدم همکاری غرب با اسرايیل در رهگیری برخی پرتابه‌ها به سمت سرزمین‌های اشغالی، مشخص نبود که تا چه اندازه اسرايیل به تنهایی قادر به دفاع از خود باشد و در آینده ممکن است کار برای این رژیم در مقابله با ایران سخت‌تر از این به نظر آید. در واقع، کمک غرب به اسرايیل در رهگیری پرتابه‌های ایران -ازجمله ائتلاف بین‌المللی و منطقه‌ای بی‌سابقه به رهبری ایالات‌متحده- به طور متناقضی تصمیم‌گیری اسرايیل را پیچیده‌تر کرده است. وزرای کابینه که برای سومین روز سه‌شنبه تشکیل جلسه دادند و هنوز به نتیجه‌ای برای تلافی حمله ایران نرسیده‌اند، با یک دوراهی مواجه شدند: آیا باید به فشارهای بین‌المللی توجه کنند تا اصلا تلافی نکنند.
چند صدایی در کابینه جنگی تل‌آویو
در شرایطی که مقام‌های غربی تلاش دارند تا راهی برای خروج از بن‌بست خود ساخته‌شان بیابند، نشریه وال استریت ژورنال با انتشار گزارشی اختصاصی فاش کرد که کینه‌ها و مشاجرات طولانی‌مدت در مورد بهترین شیوه جنگ با حماس، روابط بین تصمیم‌گیرندگان زمان جنگ اسرايیل –نخست‌وزیر بنیامین نتانیاهو، وزیر جنگ این رژیم، یوآو گالانت و رييس سابق ارتش اسرايیل، بنی گانتز، را تیره کرده است. این سه مرد بر سر بزرگ‌ترین تصمیماتی که باید اتخاذ کنند با هم اختلاف دارند: این که چگونه یک فشار نظامی قاطع را آغاز کنند، اسرای اسرايیل را آزاد کرده و بر نوار غزه در پس از جنگ حکومت کنند. اکنون، آنها همچنین باید یکی از بزرگ‌ترین تصمیماتی را که این بازیگر تا به حال با آن روبه‌رو بوده است، اتخاذ کنند: چگونه به اولین حمله مستقیم ایران به خاک سرزمین‌های اشغالی پاسخ دهند. جنگ قدرت آنها می‌تواند مناقشه غزه را به یک نبرد منطقه‌ای بزرگ‌تر با ایران تبدیل کرده، نظم ژئوپلیتیکی خاورمیانه را متحول کند و روابط اسرايیل با ایالات‌متحده را برای چندین دهه شکل دهد. گیورا ایلند، ژنرال سابق اسرايیل و مشاور امنیت ملی، مدعی است: «عدم اعتماد بین این سه نفر بسیار واضح و قابل توجه است. نتانیاهو، باسابقه‌ترین نخست‌وزیر اسرايیل، به‌طور فزاینده‌ای تلاش می‌کند جنگ غزه را خودش هدایت کند، در حالی که گالانت و گانتز به‌طور گسترده در تلاش هستند تا نتانیاهو را از تصمیم‌گیری‌ها کنار بگذارند.
گانتز، ژنرالی که یک دهه پیش آخرین جنگ اسرايیل علیه حماس را فرماندهی کرد، قبلا تمایل خود را برای برکناری نتانیاهو از سمت نخست‌وزیری ابراز کرده بود. او در اوایل این ماه پس از تظاهرات ده‌ها هزار نفر در اعتراض به نحوه مدیریت جنگ توسط نخست‌وزیر، خواستار برگزاری انتخابات زودهنگام در سپتامبر شد- نشانه‌ای از اینکه پایگاه گانتز از نقش او در کابینه تحت رهبری نتانیاهو ناامید شده است.
این سه عضو کابینه جنگ از زمان حمله روز شنبه توسط ایران هر روز ملاقات کرده‌اند و قول پاسخ داده‌اند اما زمان، مقیاس و مکان را مبهم گذاشته‌اند. آنها در طراحی پاسخی که اهداف آنها در بازدارندگی را محقق کرده، مانع از وقوع جنگی منطقه ای شود و همزمان زمینه را برای وقوع شکاف میان واشنگتن و تل آویو فراهم نکند، در حال رایزنی هستند. پرزیدنت بایدن از اسرايیلی‌ها خواسته است که در هر واکنشی محتاط باشند و دخالت امریکا در پاسخ ادعایی اسرايیل به خاک ایران را رد کرده است.
راز زیمت، محقق ارشد موسسه مطالعات امنیت ملی مستقر در تل‌آویو در گفت‌وگو با وال استریت ژورنال مدعی شد: «خطر محاسبه اشتباه بسیار زیاد است. ما در آغاز مرحله بسیار خطرناک رویارویی ایران و اسرايیل هستیم.» او ادعا کرد گالانت جنگ طلب ترین فرد در بین این سه است. در آغاز جنگ، او از حمله ادعایی پیشگیرانه به حزب‌الله حمایت کرد، اما همچنین مشتاق است که با ایالات‌متحده علیه ایران متحد شود.
به گفته سران فعلی و سابق اسرايیل، نتانیاهو، گالانت و گانتز را در مورد تصمیمات کلیدی در ابهام نگه داشته است. مقامات اسرايیلی مطلع به وال استریت ژورنال گفتند که در تلاش برای به دست آوردن کنترل بر مواد غذایی و تدارکاتی که به غزه می رود، او در نظر دارد یک مقام مسوول کمک های بشردوستانه را منصوب کند که مستقیما به دفتر او گزارش دهد و وزیر جنگ، یوآو گالانت را دور بزند. عوفر شِله، قانونگذار سابق و تحلیلگر نظامی موسسه مطالعات امنیت داخلی اسرايیل مدعی است: «مهم‌ترین چیز برای نتانیاهو بقای سیاسی اوست. هرچه وضعیت فعلی بغرنج تر و پرآشوب‌تر باشد، شانس او برای ماندن در مسند نخست‌وزیری بیشتر است.»
گزینه محتمل؟
برخی ناظران بر آنند که حملات سایبری احتمالا در فهرست گزینه‌هایی ادعایی قرار گرفته که اسرايیل درصدد است با توسل بدان به پاسخ ایران واکنش نشان دهد. براساس گزارش ادعایی وبسایت اکسیوس، در حالی که هنوز جلسات کابینه جنگی اسرايیل درباره نحوه پاسخ به ایران دبه جایی نرسیده و اجماعی در آن حاصل نشده، کابینه جنگی و سران نظامی اسرايیل مدعی شده‌اند که پاسخ ادعایی اسرايیل حتمی است. این در حالی است که این اقدام تلافی جویانه ادعایی اسرايیل طیفی از گزینه‌ها را از دیپلماسی برای تحت فشار قرار دادن ایران از راه تحریم تا حمله نظامی را در بر می گیرد. اما رویارویی سایبری یکی از گزینه‌هایی است که رژیم اسرايیل قبلا نیز در مقاطعی علیه ایران به کار گرفته بود. اندرو بورن، مدیر اجرایی امنیت جهانی فلش پوینت، در گفت‌وگو با آکسیوس مدعی شد: «تنش آشکار و جنبه‌های فیزیکی آشکار رویارویی سایبری، همه چیز را به حوزه‌ای متفاوت منتقل کرد. حملات سایبری مرتبط با درگیری اسرايیل و حماس قبلا بازیکنانی از سراسر جهان را به خود جذب کرده است. هکرهای با انگیزه سیاسی برنامه های خدمات اضطراری، سایت های خبری و موارد دیگر را در طول جنگ حذف کرده‌اند. بورن گفت که عملیات سایبری می تواند به کشورها این توانایی را بدهد که بدون خطر تلفات جمعی اقدام به تلافی کنند.
گیل مسینگ، ريیس ستاد شرکت «چک پوینت» مستقر در تل‌آویو، نیز در گفت‌وگو با آکسیوس مدعی شد که ایران قدرت مقابله با حمله سایبری را دارد و متخصصین ایرانی در سال‌های اخیر تجربه لازم برای چنین حملاتی را کسب کرده‌اند. او مدعی شد که هکرهایی از سمت ایران همچنین پشت چندین حمله سایبری بوده‌اند که به ادعای او سازمان‌های اسرايیلی را در جریان درگیری‌های حماس هدف قرار داده‌اند.
در همین رابطه، اداره داخلی سایبری رژیم اسرايیل در گفت‌وگو با پولیتیکو مدعی شده که هیچ «فعالیت غیرعادی آنلاین» در طول پاسخ موشکی و پهپادی ایران مشاهده نکرده است. این در حالی بود که پیش از پاسخ ایران به اسرايیل، برخی ناظران حمله ترکیبی شامل حملات گسترده سایبری از سوی ایران به زیرساخت های اسرايیلی در سرزمین های اشغالی را مطرح کرده بودند. با این حال، تحلیلگران گروه اطلاعاتی «فلش پوینت» در یک پست وبلاگی نوشتند که حملات ساییری چندی علیه اهدافی اسرايیلی پیش از پاسخ موشکی و پهپادی ایران رخ داده بود. همچنین، آژانس سایبری اسرايیل مدعی شد حملات سایبری از سوی ایران رخ داد اما به ادعای آنها، نتوانستند در جریان حملات موشکی به زیرساخت‌های اسرايیلی نفوذ کنند. این در حالی است که یک شرکت بزرگ امنیت سایبری دیدگاه متناقضی ارائه کرد و در گفت‌وگو با پولیتیکو مدعی شد که همگام با فاز نخست پاسخ ایران، یعنی پرتاب پهپادهای کامیکازه به سمت سرزمین های اشغالی، آنها نیز حملات سایبری خود را، احتمالا به منظور ایجاد اختلال در رهگیری پرتابه‌ها، به کار بسته بودند.
هشدار کاردار ایران به غرب
سیدمهدی حسینی متین، دیپلمات ارشد ایران در انگلیس در اولین مصاحبه خود پس از پاسخ موشکی و پهپادی بی سابقه تهران با روزنامه گاردین به کشورهای غربی هشدار داد که بنیامین نتانیاهو به دنبال به دام انداختن غرب در جنگی تمام عیار در سراسر خاورمیانه است که پیامدهای غیرقابل محاسبه ای برای منطقه و جهان خواهد داشت. سیدمهدی حسینی متین هشدار داد که اگر اسرايیل با حمله ادعایی به ایران «اشتباه دیگری» مرتکب شود، ایران پاسخی قوی‌تر، شدیدتر و بدون هشداری مانند آنچه قبل از حمله آخر هفته داده بود، خواهد داد. متین، کاردار ایران در لندن گفت که این بار پاسخ ایران قوی تر و شدیدتر خواهد بود. او حمله ایران به مراکز غیرنظامی یا ساخت سلاح هسته‌ای را رد کرد. این مقام دیپلماتیک کشورمان گفت که ایران می داند که اسرايیل دارای سلاح کشتار جمعی هسته‌ای اعلام نشده ای است که تحت حمایت کامل غرب است.
متین در گفت‌وگو با روزنامه گاردین این‌طور استدلال کرد که غرب در حال از دست دادن اعتبار خود در خاورمیانه است به نحوی که در نهایت منجر به خروج آمریکا از منطقه و رسیدن به صلح تنها توسط قدرت‌های منطقه می‌شود. این فرصت خوبی برای کشورهای غربی است تا نشان دهند که بازیگران منطقی هستند و قرار نیست در دام نتانیاهو گرفتار شوند. ایران اقدامات خود را بسیار دقیق بررسی کرده و فهمیده است که دامی وجود دارد، اما نه برای ایران، برای کشورهای غربی و کشورهای هم‌پیمان که در آن از سوی رژیم صهیونیستی به یک جنگ تمام عیار در خاورمیانه کشیده می‌شوند که کل جهان به زودی ممکن است نتواند عواقب آن را کنترل کند.
متین تاکید کرد که قبل از حمله به اهداف اسرايیل در سرزمین‌های اشغالی، ایران از مقامات غربی -از جمله دیوید کامرون، وزیر خارجه بریتانیا- خواسته بود تا از بیانیه شورای امنیت سازمان ملل در محکومیت اسرايیل به دلیل حمله به کنسولگری ایران در دمشق حمایت کنند. او گفت که ایران همچنین از غرب خواسته بود که از آتش‌بس فوری در غزه حمایت کند. متین گفت که کامرون هفته گذشته درخواست ایران را رد کرده بود، حتی در این هفته او اعتراف کرد که اگر یک قدرت متخاصم کنسولگری بریتانیا را با خاک یکسان کند، انگلیس به‌شدت پاسخ می‌داد. همانطور که کامرون اشاره کرد، به درستی، هر ملتی حق دارد در برابر این نوع نقض آشکار قوانین دیپلماتیک و بین‌المللی از خود دفاع کند.
او همچنین ادعای کامرون مبنی بر اینکه پاسخ گسترده پهپادها و موشک‌های ایران به سرزمین‌های اشغالی می‌توانست تلفات غیر نظامی به دنبال داشته باشد را رد کرد و اکیدا تاکید داشت که ایارن از ابتدا گفته بود که هدف اهداف غیرنظامی نیست. او گفت که چنین اتهامی از سوی دولتی که رژیمی را مسلح کرده بود که 36 هزار فلسطینی را کشته است، تعجب‌آور است. کاردار ایران افزود: «نیروهای ایرانی هیچ مکان پرجمعیتی را در سرزمین‌های اشغالی هدف قرار ندادند تا از تلفات انسانی جلوگیری کنند و به ساختمان‌ها و مراکز سازمانی نیز حمله نکردند. این یک عملیات دفاعی مشروع بود که به نحوی انجام شد که هشدارهای قابل توجهی داد. اکنون، می‌توانم بگویم که این ماموریت انجام شد. و همین! این چیزی است که ما خیلی علنی اعلام کرده‌ایم که این ماموریت به پایان رسیده است.»