ذره‌بين روي بودجه فرهنگي

بودجه‌هاي ساليانه، معمولا چندين پيوست دارند كه در اين پيوست‌ها، دخل و خرج دولت محاسبه مي‌شود؛ اين دخل و خرج قاعدتا بايد تراز باشند.

برخي از ارقامي که در بخش جداول بودجه‌هاي سالانه مي‌آيد حساسيت افكار عمومي را در پي دارد؛ اعدادي كه براي برخي دستگاه‌ها، نهادها و سازمان‌ها ارايه مي‌شوند و هزينه آنها بايد طبق آن اعداد در يك سال آينده پرداخت شود. ممكن است برخي بگويند اين رديف‌هاي بودجه، در مقايسه با رقم كل بودجه سنواتي كشور، رقمي خرد و كم‌اهميت است، ولي اين نظر از دو سو قابل نقد است؛ نخست آنكه اين رقم‌هاي به قول آنها كوچك، وقتي تجميع شوند، رقمي بزرگ مي‌شوند كه آن زمان قابل توجه و چشمگير خواهند بود. از سوي ديگر اين اعداد بالاخره از بيت‌المال و جيب مردم پرداخت مي‌شود. از ديگر سو، اين بودجه‌ها به دستگاه‌ها و سازمان‌هايي اعطا مي‌شوند كه رهاورد آنها از محل بودجه‌هاي ميلياردي و بعضا هزار ميلياردي مشخص نيست و دستگاه‌هاي بالاسري آنها، هيچ‌گاه گزارشي از چگونگي هزينه‌كرد بودجه‌هاي اين دستگاه‌ها براي افكار عمومي منتشر نكرده‌اند.

بسياري از اين دستگاه‌ها، در جداول فرعي بودجه قرار گرفته‌اند؛ مانند جداول 1-7، 9 و 12.

پس از جدول شماره 7، جدولي آمده با نام «اعتبارات رديف‌هاي متفرقه منتقل شده به جدول شماره 7 دستگاه‌هاي اجرايي» كه شماره اين جدول 1-7 قيد شده است.

در اين جدول بسياري از دستگاه‌ها و نهادها بودجه‌هايي جدا از جدول 7 دارند كه به اين جدول منتقل شده‌اند. لازم به ذكر است كه اعداد قيد شده در گزارش، بر اساس لايحه تقديمي دولت است و به دليل عدم انتشار گزارش كميسيون تلفيق، به تغييرات احتمالي دسترسي نبود.

 

هزينه‌هاي مجلس جديد و انتخابات دور دوم

در يكي از اين رديف‌ها، مجلس شوراي اسلامي قرار دارد كه مبلغ 200 ميليارد تومان بابت «هزينه‌هاي شروع دوره جديد مجلس» قرار است پرداخت شود. مجلس دوازدهم، اوايل خرداد ماه آينده افتتاح مي‌شود.

انتخابات مجلس دوازدهم، اسفند ماه پارسال برگزار شد، اما تكليف 45 كرسي از 290 صندلي مجلس مشخص نشده است و اواخر ارديبهشت ماه جاري، دور دوم انتخابات برگزار خواهد شد.

در جدول 1-7 براي برگزاري انتخابات 500 ميليارد تومان تخصيص يافته است؛ قاعدتا به سبب اينكه انتخابات ديگري در طول سال 1403 غير از دور دوم مجلس شوراي اسلامي برگزار نمي‌شود، اين رقم بايد مربوط به برگزاري اين انتخابات باشد.

 

خرج سفرهاي استاني رييسي

رديف ديگري كه از آن وزارت كشور است، 110 ميليارد تومان براي «هزينه‌هاي ضروري استانداران (توزيع استاني و خارج از شمول) و سفرهاي استاني رييس‌جمهور» تخصيص داده شده است.

همچنين در رديف ديگري متعلق به وزارت كشور، براي «تامين زيرساخت‌ها و هزينه‌هاي پشتيباني از سفرهاي زيارتي اربعين»، مبلغ 100 ميليارد تومان تعيين شده است.

 

كمك به برنامه‌هاي شانگهاي و بريكس

وزارت امور خارجه هم از اين جدول دو رديف سهم دارد؛ نخستين آن با موضوع «كميته پيگيري حقوقي و بين‌المللي پرونده شهيد سليماني» است كه 80 ميليارد و 200 ميليون تومان به آن اختصاص داده شده است. رديف دوم نيز بابت «كمك به اجراي برنامه‌هاي ويژه اقتصادي در حوزه بريكس و شانگهاي» است؛ اين رديف هم 200 ميليارد تومان خرج دارد.

 

رايزني فرهنگي و مركز اسلامي در آفريقاي جنوبي

سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي كه خودش ذيل وزارت ارشاد، 2 هزار و 821 ميليارد تومان بودجه عمومي و اختصاصي دارد، طبق جدول 1-7 بناست جهت «رايزني فرهنگي آفريقاي جنوبي» نيز 26 ميليارد تومان دريافت كند.

نهادهاي مذهبي جمهوري اسلامي در آفريقاي جنوبي، يك سهم ديگر هم در بودجه دارند؛ مجمع جهاني اهل بيت كه در جدول 7 رقمي معادل 282 ميليارد تومان بودجه عمومي و اختصاصي دارد، در جدول 1-7 نيز براي «مركز اسلامي آفريقاي جنوبي» بودجه‌اي معادل 6 ميليارد تومان دارد.

 

هزينه‌هاي يك قانون پرهزينه

سازمان انرژي اتمي ايران نيز كه در رديف‌هاي عمومي و اختصاصي بودجه، سهم‌اش 2 هزار و 900 ميليارد تومان پيش‌بيني شده، در جدول 1-7 هم سهمي دارد؛ سهم از بابت همان قانوني كه مجلس يازدهم در دولت حسن روحاني آن را مصوب كرد و به قول دولتي‌ها، دست مذاكره‌كنندگان براي هرگونه احياي برجام را بست؛ قانون «اقدام راهبردي براي لغو تحريم‌ها و صيانت از منافع ملت ايران». اين قانون كه مانع احياي برجام و همچنين به بن‌بست كشاندن تلاش‌هاي دولت دوازدهم شد، در بودجه امسال هم براي اجرايش، رديف مستقل دارد. در همين جدول 1-7، براي «اجراي قانون اقدام راهبردي براي لغو تحريم‌ها و صيانت از منافع ملت ايران» مبلغ 640 ميليارد تومان پيش‌بيني شده است. از اين بين 50 ميليارد تومان مربوط به غني‌سازي و گداخت هسته‌اي و 30 ميليارد تومان مربوط به تحقيقات راهبردي هسته‌اي خواهد بود.

در جدول 9 نيز براي «شركت مادر تخصصي توليد و توسعه انرژي اتمي ايران» و «مديريت سوخت نيروگاه اتمي بوشهر» كه ذيل سازمان انرژي اتمي قرار دارد، 700 ميليارد تومان در نظر گرفته شده است.

 

كمك به صدا و سيما!

رديفي سنگين در اين بين وجود دارد كه مطابق معمول، مرتبط با صداوسيما مي‌شود؛ 4 هزار و 776 ميليارد تومان بابت «توسعه كمي و كيفي برنامه‌هاي توليدي پويانمايي، مستند فيلم و سريال» به اين سازمان تخصيص داده شده است. سازمان صدا و سيما در جدول 7، رقمي معادل 22 هزار و 207 ميليارد تومان بودجه دارد.

 

در بودجه امسال، غير از آن جدول اصلي يا همان جدول 7 و پيوست‌هايش، دو جدول ديگر به شماره‌هاي 9 و 12 رديف‌هاي فرعي و متفرقه بودجه را آورده است.

 

در جدول 9 چه خبر است؟

در جدول شماره 9 بودجه كه با عنوان «برآورد اعتبارات رديف‌هاي متفرقه سال 1403» آمده، بودجه‌هاي متفرقه دايم و موقت و همچنين كمك‌هاي اعطا شده قيد شده است. در اين بخش همچنين مصارف بودجه‌هاي اختصاصي نهادها، سازمان‌ها، موسسات و دستگاه‌ها كه در جدول 7 ذكر شده را مشخص كرده است.

جدول 9 رديف‌هاي زير رديف‌هاي متعددي دارد؛ يكي از رديف‌هاي اين جدول، به «حمايت از توليد گوشي‌هاي هوشمند داخلي» تعلق دارد؛ دولت در بودجه پيشنهادي خود براي اين امر، 500 ميليارد تومان درنظر گرفته است.

 

هزار و 500 ميليارد تومان براي «نهادهاي وابسته» به وزارت كشور

يك رديف سنگين نيز در جدول شماره 9 ديده مي‌شود؛ دستگاه متولي آن وزارت كشور است و موضوع آن، «جبران تلاش كاركنان داراي عملكرد برجسته وزارت كشور و سازمان‌ها و نهادهاي تابعه و وابسته از طريق پرداخت‌هاي غير مستمر»؛ مبلغ در نظر گرفته شده، يك هزار و 500 ميليارد تومان است. مشخص نيست اين رديف اعتبار اختصاصي براي وزارت كشور، با چه توجيه و دليلي پيش‌بيني شده است؛ چرا كه كارمندان و كاركنان ساير دستگاه‌ها نيز در همين ساختار مشغول كار هستند. در اين رابطه پاسخ داده نشده كه آيا كاركنان وزارت كشور قرار است عملكرد خاصي غير از آنچه در حال اجراي آن هستند، انجام دهند يا خير؟ در اين رديف مشخص نشده كه اين هزار و 500 ميليارد تومان دقيقا در كدام نهاد وابسته و تابعه قرار است هزينه شود. نيروي انتظامي يكي از نهادهاي تابعه وزارت كشور است.

 

كارگروه ملي زيارت

رديف ديگري در جدول 9، براي «توسعه فرهنگ و خدمات زيارتي با محوريت شهرهاي مشهد، قم، شيراز و شهرري» ديده شده كه ذيل «كارگروه ملي زيارت» است. براي اين رديف، 350 ميليارد تومان اعتبار درنظر گرفته شده است. براي «كمك به احداث زائرسرا و موزه آستان قدس رضوي» نيز در يك رديف جداگانه، 500 ميليارد تومان بودجه در نظر گرفته شده است.

 

استرداد ماليات شركت‌ها و موسسات وابسته به آستان قدس

در يكي از رديف‌هاي جدول 9، رديفي با نام «استرداد ماليات شركت‌ها و موسسات وابسته (جمعي-خرجي)» وجود دارد كه به «آستان قدس رضوي» مربوط مي‌شود. رقم اين رديف، 379 ميليارد تومان است. اين رقم كمي كمتر از رقمي است كه در بخش درآمدي و ذيل درآمدهاي مالياتي بابت «ماليات شركت‌ها و موسسات وابسته به آستان قدس (جمعي-خرجي) » آمده است؛ در رديف درآمدهاي مالياتي، 389 ميليارد تومان درآمد از اين محل پيش‌بيني شده است.

 

باز هم هزينه براي انتخابات

برگزاري انتخابات ديگر موضوعي است كه در جدول 9 هم آمده است؛ غير از 500 ميليارد تومان جدول 1-7، در اين جدول هم پيش‌بيني شده شوراي نگهبان 44 ميليارد تومان و وزارت كشور 176 ميليارد تومان براي برگزاري انتخابات بودجه دريافت كنند. مشخص نيست كه آن 500 ميليارد تومان و اين دو رقم چه تفاوتي به لحاظ محل هزينه‌كرد دارند.

 

«تهيه برش استاني نقشه مهندسي فرهنگي كشور»

«تهيه نقشه مهندسي فرهنگي» از جمله رديف‌هاي ديگري است كه احتمالا در شوراي عالي انقلاب فرهنگي دنبال مي‌شود؛ به هر شكل، براي رديفي تحت عنوان «تقويت بنيه فرهنگي استان‌ها و تهيه برش استاني نقشه مهندسي فرهنگي كشور» مبلغ يك هزار ميليارد تومان در نظر گرفته شده است.

 

50 ميليارد تومان براي كمك

به حوزه علميه اميرالمومنين تهران

در اين ميان برخي رديف‌هايي هم وجود دارند كه بيشتر به رديف‌هاي شخصي شبيه هستند؛ مثلا 50 ميليارد تومان براي «كمك به تكميل ساختمان حوزه علميه اميرالمومنين تهران (لويزان) ». اين حوزه علميه به رياست «عليرضا تقوايي» سال 1388 تاسيس شده است. او منصب حكومتي يا دولتي ندارد؛ اما اظهارنظرهاي او نشان مي‌دهد از مخالفان سرسخت دولت‌هاي حسن روحاني بوده و مي‌تواند در زمره محافظه‌كاران تندرو قرار بگيرد.

تقوايي متولي اين حوزه علميه، سال 1394 براي انتخابات خبرگان رهبري نامزد شده بود اما از سوي شوراي نگهبان رد صلاحيت شد؛ او در اين باره گفته بود: «آقا فرمودند از شوراي نگهبان دفاع كنيد. شوراي نگهبان در اين دوره، بنده را تاييد صلاحيت نكردند، در صورتي كه امتحان دوره قبل انتخابات خبرگان را قبول شده بودم و در اين دوره، يك روز قبل از امتحان، خود آقاي جنتي به من خبر داده بودند كه شما قبوليد و نياز به آزمون مجدد نداريد؛ حتي ايشان با آقاي مومن هم مشورت كرده بودند، لذا من هم نرفتم و وقتي كه نرفتم، به بنده خبر دادند كه رد شديد. اعتراض هم انجام شد، اما جوابي ندادند. با اين حال، شوراي نگهبان را قبول دارم و دعاي‌شان مي‌كنم و در مجامع عمومي نيز تاييدشان مي‌كنم.» او گفته بود كه «ما به آقاي جنتي صد درصد راي مي‌دهيم. به آقاي يزدي، به آقاي مومن، به آقاي مدرسي و ساير بزرگان جامعه مدرسين و شوراي نگهبان راي مي‌دهيم تا در دهان دشمن كوفته باشيم.» او همچنين از علاقه‌مندان به مصباح‌يزدي است؛ در سخناني پيش از انتخابات خبرگان رهبري در سال 94 گفته بود: «نورانيت و روحانيت واقعي در آيت‌الله مصباح‌يزدي وجود دارد و دست‌شان نيز مانند بعضي از افراد آلوده به حرام، آلوده نيست. آيت‌الله مصباح نه رانت‌خوار است و نه اختلاسي كرده است. آيت‌الله مصباح پاك و پاكيزه و طاهر هستند و ما صد در صد به وي راي مي‌دهيم و در واقع عشق ما اين است كه به وي راي دهيم. رهبري نيز فرمودند كه ايشان، ايدئولوگ نظام هستند.»

 

150 ميليارد تومان براي «مجتمع تربيتي- آموزشي حضرت مهدي»

يك رديف بودجه ديگر هم در جدول 9 ديده مي‌شود؛ رقم آن 150 ميليارد تومان است و قرار است بابت «كمك به احداث و تجهيز مجتمع تربيتي- آموزشي حضرت مهدي (عج) » پرداخت شود.

در وب‌سايت اين مجتمع آمده: «مجتمع تربيتي- آموزشي حضرت مهدي (عج) به عنوان جامع‌ترين پرديس تربيتي- آموزشي جهان تشيع، با هدف افزايش ظرفيت تربيت و آموزش كودكان، نوجوانان و جوانان، به ارايه خدمات آموزشي، فرهنگي و اجتماعي هدفمند و تربيت‌محور مي‌پردازد. اين كلان‌پروژه تربيتي در زميني به وسعت ۵ هكتار با ۹۰.۰۰۰ متر مربع زيربنا با اجزايي متنوع در حال ساخت است. شما نيك‌انديش گرامي مي‌توانيد با مشاركت در ساخت اين مجتمع بزرگ، ضمن بهره‌مندي از اجر معنوي وقف و موقوفه مشاركتي به نام امام زمان (عج)، گامي بلند در راستاي زمينه‌سازي ظهور و تربيت نسلي مهدوي‌برداريد.»

اين مجموعه شامل، «مسجد»، «اردوگاه»، «مركز فرهنگي»، «مجموعه خوابگاهي»، «واحدهاي تجاري و اشتغال‌زايي»، «مركز مشاوره»، «كتابخانه»، «مهدكودك»، «مدارس ابتدايي»، «مدارس متوسطه»، «مدارس علميه»، «مدرسه عالي»، «سلف سرويس»، «مركز همايش»، «مدرسه علميه خواهران» و «مجموعه ورزشي» مي‌شود.

طبق آنچه در وب‌سايت «مجتمع تربيتي- آموزشي حضرت مهدي» آمده، هزينه فاز اول اين پروژه، 10 ميليارد تومان نوشته شده و بنا بر اعلام در اين وب‌سايت، 591 ميليون و 790 هزار تومان تامين شده است. از سوي ديگر تعداد 200 هزار سهم فاز اول وجود دارد كه از اين بين 93 هزار و 491 سهم، «وقف شده» هستند.

 

830 ميليارد براي ساخت ساختمان مجلس

طرح «شهيد‌الله‌داد» كه براي «احداث ساختمان مجلس» است، يك رديف بودجه دارد؛ طبق اين رديف، براي احداث ساختمان مجلس، مبلغ 830 ميليارد تومان بودجه اختصاص داده شده است. مجلس يك رديف اعتبار ديگر هم در اين جدول دارد كه براي «سامانه هوشمندسازي قوه مقننه» است؛ مبلغ اعتبار اين مورد هم 30 ميليارد تومان ديده شده است. «ايجاد سامانه هوشمندسازي مجلس شوراي اسلامي» رديف ديگري مرتبط با مجلس است كه در اين رديف جداگانه، 170 ميليارد تومان براي آن بودجه در نظر گرفته شده است.

«صندوق توسعه قرآني كشور» ذيل «سازمان تبليغات اسلامي»، صاحب 50 ميليارد تومان اعتبار شده است. در اين بين اما براي «توسعه زيرساخت‌ها و ارتقاء خدمات‌رساني جزيره ابوموسي» تنها 70 ميليارد تومان بودجه در نظر گرفته شده است.

 

در جدول 12 چه خبر است؟

جدول ديگري در بخش دوم بودجه وجود دارد به نام جدول شماره 12؛ «جدول تفصيلي بند ب تبصره 13 قانون بودجه 1403» كه محل «هزينه‌كرد يك درصد از هزينه‌هاي شركت‌هاي دولتي موضوع ماده 5 قانون مديريت خدمات كشوري» است.

 

42 هزار ميليارد تومان براي اجراي قانون جواني جمعيت

بودجه اختصاصي در نظر گرفته شده براي «دبيرخانه ستاد حمايت از خانواده و جواني جمعيت» در اين جدول دو زيرمجموعه دارد؛ تمام بودجه‌اي كه براي اين رديف آمده يك هزار و 700 ميليارد تومان است كه تمام آن، بابت «ترويج فرهنگ فرزندآوري و اقدامات موثر در راستاي جواني جمعيت» خواهد بود. يك زيرمجموعه ديگر تحت عنوان «تدوين برنامه ساماندهي روش‌هاي جايگزين نوين در حوزه ناباروري از جمله رحم اجاره‌اي، فريز تخمك، ساماندهي مراكز ارايه‌دهنده اين خدمات» آمده كه هيچ بودجه‌اي به اين زيرمجموعه تعلق نگرفته است.

اين البته تنها مربوط به دبيرخانه اين ستاد مي‌شود. «دبيرخانه ستاد حمايت از خانواده و جواني جمعيت» هم در جدول 9 بودجه‌اي معادل هزار ميليارد تومان در نظر گرفته شده است.

مجموع بودجه اجراي قانون جواني جمعيت، در جدول شماره 23 لايحه بودجه آمده است؛ «پيش‌بيني اعتبار جواني جمعيت در لايحه بودجه 1403» در انتهاي جداول بودجه قرار گرفته كه همه موارد مرتبط با اجراي اين قانون را تجميع كرده است. جمع بودجه در نظر گرفته شده براي اجراي قانون جواني جمعيت، بيش از 42 هزار ميليارد تومان است.

 

هزينه‌هاي وزارت ارشاد

در اين جدول، ذيل وزارت ارشاد، چندين بند ديگر هم آمده است؛ بودجه‌هاي اختصاصي دستگاه‌ها و نهادها كه در جدول 7 آمده‌اند، در جدول 12 مشخص شده كه محل هزينه‌كرد آنها در چه مواردي بايد باشد.

براي «توليد پويانمايي و بازي‌هاي رايانه‌اي و زنجيره صنايع فرهنگي مرتبط با آن در راستاي تقويت باورهاي ديني و ملي و پرورش اجتماعي نسل كودك و نوجوان» 500 ميليارد تومان، «تقويت بنيه فرهنگي استان‌ها و حمايت از اقدامات موسسات فرهنگي، هنري و قرآني كشور» هزار ميليارد تومان، «اقدامات موثر براي ترويج مد و لباس منطبق با اصالت‌هاي ايراني اسلامي و در دسترس شدن آنها و برنامه‌هاي ايجابي و گفتمان‌ساز عفاف و حجاب (ستاد هماهنگي فرهنگي و اجتماعي دولت)» 500 ميليارد تومان، «تقويت و توسعه فعاليت‌هاي هنري مانند تئاتر و موسيقي با رويكرد موضوعات ملي، ديني و انقلابي، حل آسيب‌هاي اجتماعي، اميدآفريني، تقويت خانواده، ترويج عفاف و حجاب» 250 ميليارد تومان، «تقويت برنامه‌هاي حفظ قرآن كريم بر مبناي برنامه هفتم توسعه و گسترش رويدادها و محافل قرآني و جلسات خانگي قرآن» 620 ميليارد تومان، «تقويت جريان كادرسازي و پرورش سرمايه انساني حوزه فرهنگ، هنر و رسانه انقلاب اسلامي» 250 ميليارد تومان عمده خرج‌هايي است كه ذيل رديف وزارت ارشاد در جدول 12 آمده است.

همچنين ذيل وزارت ارشاد، بندي براي «كمك به سازمان صدا و سيماي جمهوري اسلامي» ديده شده كه مبلغ آن، 2 هزار ميليارد تومان است. مجموع بودجه تخصيص يافته به وزارت ارشاد در اين جدول، 9 هزار و 170 ميليارد تومان است.

 

هزينه‌هاي سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي

در جدول شماره 12، محل هزينه‌كرد بودجه اختصاصي سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي كه يك هزار و 400 ميليارد تومان است، مشخص شده است؛ از اين بين، يك هزار و 100 ميليارد تومان آن براي «تقويت فعاليت‌ها و توليدات موثر فرهنگي بين‌المللي در جهت تقويت گفتمان انقلاب اسلامي و معرفي فرهنگ، تاريخ، ادبيات و مفاخر كشور در سطح بين‌المللي» تخصيص يافته است.

«حمايت از برنامه‌هاي فرهنگي مجمع جهاني فقه اسلامي» و «حمايت از برنامه‌هاي مجمع جهاني صلح اسلامي» هر كدام سهمي 50 ميليارد توماني از بودجه كشور دارند. «حمايت از فعاليت‌هاي فرهنگي صندوق بلاغ درخارج از كشور» نيز صاحب بودجه‌اي 200 ميليارد توماني است. طرح بلاغ مربوط به مبلغين در خارج از كشور است.

مجمع جهاني تقريب مذاهب اسلامي كه 100 ميليارد تومان بودجه اختصاصي دارد، بايد اين مبلغ را براي «توسعه همكاري‌هاي فرهنگي بين‌المللي، برگزاري دوره‌هاي آموزشي و توجيهي و ايجاد، حمايت و اعزام» هزينه كند. مبلغ قيد شده در رديف بودجه اين مجمع در جدول اصلي، 112ميليارد تومان درنظر گرفته شده است.

 

حمايت از شبكه ماهواره‌اي ثقلين

مجمع جهاني اهل بيت هم كه غير از 206 ميليارد تومان رديف بودجه‌اش در جدول اصلي، 50 ميليارد تومان بودجه اختصاصي دارد، در جدول 12 مشخص شده كه اين 50 ميليارد تومان بابت چه موضوعي بايد هزينه شود. طبق جدول 12، «حمايت از فعاليت‌هاي فرهنگي و ديني در خارج از كشور (شبكه ثقلين)» محل هزينه‌كرد 50 ميليارد تومان بودجه اختصاصي خواهد بود.

شبكه ثقلين يك شبكه ماهواره‌اي است. سال 1399 رضا رمضاني، دبيركل مجمع جهاني اهل بيت گفته بود: «شبكه ماهواره‌اي ثقلين به زبان عربي با داشتن ۱۸ميليون مخاطب داراي ارزش و بركات زيادي است.»طبق آنچه در وب‌سايت اين شبكه آمده، غير از تهران و قم، شبكه ماهواره‌اي ثقلين، در «استانبول» تركيه، «دمشق» سوريه، «نجف» عراق، «بيروت» لبنان، «غزه» فلسطين، «صنعا» يمن و هلند دفتر دارد.

اين شبكه با شبكه‌هاي مذهبي ديگر در ساير نقاط جهان نيز تعاملاتي دارد. مهر ماه سال گذشته «محمدكاظم كاظمي، مدير شبكه ماهواره‌اي ثقلين از شبكه مهدي‌تي‌وي از شبكه‌هاي محلي در كشور كنيا بازديد و با مدير اين شبكه گفت‌وگو كرد.»

 

بودجه اختصاصي دفتر تبليغات اسلامي

حوزه علميه قم

دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم هم در جدول 12، يك رديف اعتبار دارد كه مبلغ آن 100 ميليارد تومان است. طبق جدول 12، اين مبلغ بايد براي «ساماندهي و حمايت از فعاليت‌هاي فرهنگي، تبليغي و ترويجي و حمايت از توليد محتواي فرهنگي و هنري در فضاي مجازي» صرف شود. اين غير از 730 ميليارد تومان بودجه قيد شده در جدول 7 است.

 

هزينه‌هاي طرح امين و طرح هجرت

«شوراي عالي حوزه‌هاي علميه»، در جدول 7، يك هزار و 500 ميليارد تومان بودجه اختصاصي دارد كه سهم خود شوراي عالي حوزه‌هاي علميه هزار ميليارد تومان و سهم «شوراي سياست‌گذاري حوزه‌هاي علميه خواهران» 500 ميليارد تومان است.براي مشخص شدن محل هزينه‌كرد هزار ميليارد تومان بودجه اختصاصي شوراي عالي حوزه‌هاي علميه، در جدول 12 دو زيرمجموعه آمده است. براي «حمايت از فعاليت‌هاي فرهنگي و تبليغي ترويجي ستادهاي راهبري حوزه‌هاي علميه» مبلغ 200 ميليارد تومان و براي «اجراي طرح امين و طرح هجرت» نيز 800 ميليارد تومان پيش‌بيني شده است.طبق آنچه شوراي عالي حوزه‌هاي علميه سال 1401 در يك بروشور منتشر كرده، «معاونت تبليغ و امور فرهنگي حوزه‌هاي علميه درصدد است با توجه به نيازهاي جامعه زمينه اعزام طلاب و دانش‌آموختگان حوزه علميه را به مراكز و مناطق مورد نياز براي انجام تبليغ دين فراهم آورد. طرح هجرت به همين منظور تدوين گرديده و اميد است موجب استفاده حداكثري از ظرفيت طلاب و فضاي حوزه در تبليغ دين باشد.»در اين نظام‌نامه كه اهداف، سياست‌ها و نحوه اقدام در طرح هجرت شرح داده شده، در تعريف طرح هجرت آمده: «به فعاليتي گفته مي‌شود كه در آن مبلغ براي انجام امور تبليغي عمومي يا تخصصي به صورت مستمر يا پاره‌وقت به مناطق، اماكن و مراكز فرهنگي، آموزشي، اقتصادي، نظامي و ... شهرها و روستاهاي تحت اشراف مديريت حوزه‌هاي علميه اعزام مي‌شود.» اعزام‌ها در طرح هجرت، بلندمدت (بيش از يك‌سال) و كوتاه‌مدت (كمتر از يك‌سال) است. اين طرح همچنين امكان فعاليت به صورت «تمام وقت»، «پاره وقت» و «ساعتي» را دارد.«طرح امين» هم مانند «طرح هجرت» به اعزام مبلغ مي‌پردازد؛ با اين تفاوت كه در طرح امين جامعه هدف، دانش‌آموزان است و طبق آن، «روحانيون بايد حدود ۳۰ ساعت در هفته، در مدارس فعاليت فرهنگي و تربيتي داشته باشند».

طرح امين توسط حوزه‌هاي علميه خواهران

زير مجموعه ديگر شوراي عالي حوزه‌هاي علميه، «شوراي سياست‌گذاري حوزه‌هاي علميه خواهران» است كه از 500 ميليارد تومان بودجه اختصاصي آن، «اجراي طرح امين» 300 ميليارد تومان و «ساماندهي و حمايت از فعاليت‌هاي فرهنگي، تبليغي و ترويجي و آموزش نيروي انساني متخصص» 200 ميليارد تومان در نظر گرفته شده است.

شوراي سياست‌گذاري حوزه‌هاي علميه خواهران هم طرح امين را با همان اهداف انجام مي‌دهد. همكار حوزه‌هاي علميه در طرح امين، وزارت آموزش و پرورش است. حوزه علميه خواهران (جامعه الزهرا) سال 1401 در فراخواني براي جذب «مبلغ خواهر» مزاياي اين طرح را آورده بود: «توفيق انجام رسالت طلبگي و تبليغ دانش‌آموزي»، «پرداخت حق‌الزحمه تبليغي از سوي معاونت تبليغ در هر استان»، «هماهنگي با آموزش و پرورش و معرفي به مدرسه جهت تبليغ دانش‌آموزي»، «احتساب سابقه تبليغي در معاونت تبليغ حوزه‌هاي علميه»، «فعال شدن پرونده تبليغي در اداره مبلغان جامعه الزهرا براي طلاب اين مركز»، «استفاده از دوره‌هاي آموزشي و مهارتي هدفمند و كاربردي»، «اولويت به كارگيري در ساير طرح‌ها و مناصب فرهنگي تبليغي در استان محل خدمت» و «فعال شدن پرونده مركز خدمات».

 

باز هم طرح امين و طرح هجرت

شوراي عالي حوزه علميه خراسان كه در جدول 7 بودجه‌اي معادل 593 ميليارد تومان دارد، در همان جدول 300 ميليارد تومان نيز در رديف بودجه اختصاصي درنظر گرفته شده است. طبق جدول 12، اين 300 ميليارد تومان بايد در جهت «اجراي طرح امين و طرح هجرت» خرج شود.

طرح‌هاي ذكر شده يعني «امين» و «هجرت» ذيل شوراي عالي حوزه علميه خراسان نيز از كيفيت اجرا و اهدافي مانند طرح‌هاي «امين» و «هجرت» ذيل شوراي عالي حوزه‌هاي علميه برخوردار است.

 

100 ميليارد براي تقويت طرح ولايت در موسسه مصباح‌يزدي

موسسه «آموزشي و پژوهشي امام خميني» در رديف‌هاي عادي، 332 ميليارد تومان بودجه دارد و بودجه اختصاصي آن هم 100 ميليارد تومان پيش‌بيني شده است. اين 100 ميليارد تومان مطابق جدول 12، بايد براي «تقويت طرح ولايت» صرف شود.

هدف از «طرح ولايت»، «آشنايي با دستاوردهاي انقلاب اسلامي و صيانت از انديشه ولايت و تبيين ارزش‌ها و عقايد اسلام» عنوان شده است كه پايه‌گذار آن « مرحوم محمدتقي مصباح‌يزدي» بوده است.

اين طرح در شهر مشهد اجرا مي‌شود؛ در فراخوان ثبت‌نام «طرح ولايت» براي تابستان 1403، «اساتيد» دوره «مجتبي مصباح‌يزدي (فرزند محمدتقي مصباح‌يزدي)، عبدالله محمدي، صفدر الهي‌راد، قاسم شبان‌نيا و...» معرفي شده‌اند. همچنين گفته شده كه «اين دوره از ٢٨ تيرماه ١۴٠٣ به مدت ۴٠ روز در مشهد برگزار مي‌شود كه ويژه فعالان فرهنگي با حداكثر ٢۷ سال سن است.»

موسسه «آموزشي و پژوهشي امام خميني» سال 1374 تاسيس شد و مديريت آن از زمان آغاز تا سال 1399 با «محمدتقي مصباح‌يزدي» بود. بعد از درگذشت مصباح، با حكم مقام رهبري «محمود رجبي» عهده‌دار مديريت اين موسسه شد. مصباح‌يزدي از هواداران تشكيل «حكومت» اسلامي بود؛ او در كتاب «نگاهي گذرا به نظريه ولايت فقيه» كه سال 1382 منتشر شد، گفته «هيچگاه نمي‌توانيم نظريه حكومت اسلامي و ولايت فقيه را بر دموكراسي تطبيق كنيم و كساني كه خواسته‌اند يا مي‌خواهند چنين كاري را انجام دهند، چه آنهايي كه در صدر اسلام و پس از وفات رسول خدا اقدام به اين كار كردند و بر خلاف نصّ صريح خدا و رسولش شخص ديگري را براي حكومت انتخاب كردند و چه كساني كه امروز به واسطه فريفتگي و خود باختگي در برابر فرهنگ غربي چنين تفسيري از نظريه ولايت فقيه ارايه مي‌كنند، يا شناخت صحيح از اسلام نداشتند و ندارند و يا طبق اغراض خاصّ شخصي و سياسي چنين كرده و مي‌كنند.»

اين موسسه در دهه 70 خورشيدي اقدام به بورس كردن دانش‌پژوهان خود به دانشگاه‌هاي غربي به خصوص امريكا و كانادا مي‌كرد. «مرتضي آقاتهراني» رييس كميسيون فرهنگي مجلس يكي از شاگردان مصباح‌يزدي است كه در دهه 70 براي تحصيل به كانادا و امريكا فرستاده شده بود.

موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني يكي از مهم‌ترين و تاثيرگذارترين موسسات آموزشي در سياست ايران است. اين موسسه را بايد سر منشأ پيدايش تفكرات تندروانه دانست كه نماي بيروني آن جبهه پايداري است. به سخن ديگر، اين موسسه مأوا و مأمن تفكرات جبهه پايداري است. يكي از «توفيقات» آن، افزايش حضور مديران ارشد با تفكرات منتسب به جبهه پايداري و مصباح‌يزدي در بدنه مديريتي كشور است؛ به خصوص در دولت سيزدهم و مجالس فعلي و آتي.

 

سازمان تبليغات و زيرمجموعه‌هايش

سازمان تبليغات اسلامي از جمله دستگاه‌هايي است كه بودجه آن جزو بودجه‌هاي پر و پيمان محسوب مي‌شود. اين سازمان و زيرمجموعه‌هايش مجموعا نزديك به 4 هزار ميليارد تومان بودجه دارد و غير از اين، 4 هزار و 780 ميليارد تومان ديگر نيز به عنوان بودجه اختصاصي دارد.

مجموعه «سازمان تبليغات اسلامي»، چندين زيرمجموعه دارد كه يكي از آنها، خود «سازمان تبليغات اسلامي» است؛ در جدول 12 ميزان بودجه اختصاصي اين سازمان 3 هزار و 135 ميليارد تومان قيد شده است. در حالي كه در جدول 7، اين بودجه 3 هزار و 90 ميليارد تومان آمده است.

به هر شكل، محل مصرف 3 هزار و 135 ميليارد تومان بودجه اختصاصي سازمان تبليغات اسلامي ذكر شده است.

براي «تقويت و گسترش سنت حسنه اعتكاف ويژه با مخاطب نوجوان و جوان (ستاد مركزي اعتكاف) » 300 ميليارد تومان، براي «كمك به مساجد كشور در طرح مسجد محوري» 500 ميليارد تومان، بابت «گسترش فعاليت‌هاي حفظ موضوعي قرآن كريم و تقويت فعاليت‌هاي موسسات قرآني كشور (صندوق توسعه قرآني)» هزار ميليارد تومان، «تقويت و گسترش فعاليت‌ها و رويدادهاي فرهنگي-ديني جريان‌ساز و ميداني در سراسر كشور» 340 ميليارد تومان، «حمايت از حلقه‌هاي مياني مردمي فرهنگي» 200 ميليارد تومان و «كمك به سازمان هيات و تشكل‌هاي ديني» 20 ميليارد تومان و «تقويت پايگاه جريان‌ساز براي حلقه‌هاي مياني جبهه فرهنگي-فكري انقلاب اسلامي (سرچشمه نور انقلاب اسلامي) » 140 ميليارد تومان در نظر گرفته شده است.

 

«موسسه فرهنگي سرچشمه نور انقلاب اسلامي»

آخرين بند بيان شده كه 140 ميليارد تومان هم بودجه دارد، در واقع موسسه‌اي با نام «موسسه فرهنگي سرچشمه نور انقلاب اسلامي» است. البته تا قبل از شهريور 1400، نام اين موسسه، «موسسه فرهنگي تسنيم نور» بود. هرچند قرار است اين موسسه 140 ميليارد تومان ذيل سازمان تبليغات اسلامي بودجه بگيرد، اما در اصلاحيه‌اي كه سال گذشته مديران آن، بر اساسنامه اعمال كردند، عبارت « (وابسته به سازمان تبليغات اسلامي)» از ماده (۱) اساسنامه حذف شد.

يكي از مديران اين موسسه «محمدمهدي دادمان» است؛ او سال 1399 به عنوان رييس حوزه هنري انقلاب اسلامي منصوب شد؛ حوزه هنري خود نيز از زيرمجموعه‌هاي سازمان تبليغات است. مدير ديگر اين موسسه، احمد عبودتيان است؛ او خرداد 1401 با حكم ابراهيم رييسي، به عنوان «دستيار رييس‌جمهور در امر مردمي‌سازي دولت» منصوب شد. او همچنين مديرعاملي و عضويت در هيأت مديره بنياد فرهنگي خاتم‌الاوصيا در كارنامه خود دارد؛ بنياد خاتم‌الاوصيا يكي از زيرمجموعه‌هاي سپاه پاسداران است. «موسسه فرهنگي سرچشمه نور انقلاب اسلامي» در واقع مديريت مجموعه يادمان شهداي هفتم‌تير در محله سرچشمه تهران را دارد. اين مجموعه به غير از يادمان شهداي هفتم‌تير، شامل سينما، مسجد، گالري، كافه، كتابخانه، رستوران، موزه، مهدكودك و سالن همايش‌هاي مي‌شود.

«حمايت از فعاليت‌هاي فرهنگي بنياد سپهر» از جمله مخارج زيرمجموعه‌هاي سازمان تبليغات است كه 50 ميليارد تومان براي آن پيش‌بيني شده است.

 

«بنياد سپهر تبليغ نوين»

منظور از «بنياد سپهر» همان «بنياد سپهر تبليغ نوين» است كه سال 1399 تاسيس شده است. در آگهي تاسيس اين «بنياد»، اهداف آن، «انجام فعاليت‌هاي فرهنگي، تبليغاتي و ترويجي با به‌كارگيري و هدايت ظرفيت‌هاي حاكميتي و مردمي عرصه فرهنگ»، «انجام مطالعات و تحقيقات در موضوعات متناسب با اهداف موسسه و اجراي طرح‌هاي پژوهشي»، «برقراري ارتباط با مراكز علمي و فرهنگي داخل و خارج كشور و انجام مبادلات فرهنگي از طريق مبادله خدمات و كالاهاي فرهنگي، كتاب، مطبوعات و نرم‌افزار به‌منظور شناساندن تمدن ايران و فرهنگ انقلاب اسلامي»، «سرمايه‌گذاري و مشاركت با اشخاص حقيقي و حقوقي به منظور بالا بردن سطح كارايي و توانايي‌هاي موسسه» و ... بيان شده است.

 

«شميم معرفت علوي»، « مطالعات راهبردي علوم و معارف اسلام» و سايرين

«حمايت طرح ولايت (موسسه شميم معرفت علوي) » 90 ميليارد تومان، «حمايت از برنامه‌هاي معارف اسلامي (موسسه مطالعات راهبردي علوم و معارف اسلام نور)» 20 ميليارد تومان، «حمايت از فعاليت‌هاي فرهنگي بنياد بين‌المللي عاشورا» 15 ميليارد تومان، «حمايت از برنامه‌هاي موسسه فرهنگ علوم اسلامي قم» 30 ميليارد تومان، «حمايت از برنامه‌هاي مركز الگوي اسلامي - ايراني پيشرفت» 30 ميليارد تومان و «حمايت از برنامه‌هاي فرهنگي ويژه جوانان و نوجوانان موسسه خدمات مشاوره‌اي و پژوهش‌هاي آستان قدس رضوي (جوانان آستان قدس رضوي) » نيز 400 ميليارد تومان در نظر گرفته شده است. از «موسسه شميم معرفت علوي» هيچ اطلاعاتي در دسترس نيست؛ اما «طرح ولايت» كه ذيل سازمان تبليغات اسلامي آمده است، احتمالا از جمله برنامه‌هاي مربوط به دانشجويان و طلاب است.

«موسسه مطالعات راهبردي علوم و معارف اسلام نور» سال 1386 تاسيس شده است. اين مركز داراي دو زيرمجموعه ديگر است؛ «مركز تخصصي حوزوي تمدن اسلامي» كه به نوشته وبسايت آن، «به دنبال توليد زيرساخت علمي و نرم افزاري تمدن نوين اسلامي است. كار اين مركز، طراحي سيستم‌ها و سازه‌هاي اين تمدن بر اساس نظر اسلام است».

زيرمجموعه ديگر، «مركز تحقيقات تمدن اسلامي» است كه داراي 6 گروه پژوهشي «علوم بنيادي»، «مهندسي سيستم‌هاي اجتماعي»، «حكمراني اسلامي»، «تعليم و تربيت اسلامي»، «خانواده معيار» و «شهر اسلامي» است.

اين مركز همچنين ميزگردهايي نظير «نقد و بررسي سيستم‌هاي حكومتي و تمدني» برگزار كرده كه طي آن «منافع و مضرات بيمه شخص ثالث» مورد بررسي قرار گرفته است.

بنياد بين‌المللي عاشورا

بنياد بين‌المللي عاشورا به صورت هيأت امنايي اداره مي‌شود. به نوشته وبسايت اين بنياد، اعضاي هيات امنا، متشكل از «معاونت امور بين‌الملل و بعثه مقام معظم رهبري، وزير ارشاد، رييس سازمان صدا و سيما، رييس سازمان تبليغات اسلامي، نماينده ولي فقيه و سرپرست سازمان اوقاف و امور خيريه، دبير كل مجمع جهاني تقريب مذاهب اسلامي، مديريت حوزه‌هاي علميه قم، رييس جامعه المصطفي العالميه، رييس دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم، رييس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي، معاون بين‌الملل مجمع جهاني اهل‌بيت، مدير عامل كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، پنج شخصيت و پنج نهاد فرهنگي مرتبط با كشور، پنج شخصيت و پنج نهاد فرهنگي خارج از كشور» است كه «دبير كل مجمع جهاني اهل بيت رياست هيأت امنا را بر عهده دارد.»

 

«موسسه فرهنگ علوم اسلامي قم»

رياست «موسسه فرهنگ علوم اسلامي قم» با «سيد محمد مهدي ميرباقري» است؛ او نماينده استان سمنان در خبرگان رهبري ششم است. در دوره قبلي مجلس خبرگان رهبري، او نماينده استان البرز بود. ميرباقري در انتخابات رياست‌جمهوري سال 1392، از سعيد جليلي و در انتخابات 4 سال بعدش از ابراهيم رييسي حمايت كرده بود. او در آستانه انتخابات خبرگان پنجم در سال 1394 نيز گفته بود «ما اگر بخواهيم ساختار مجلس خبرگان را فعال‌تر كنيم، به جاي اينكه بر طبل «نظارت» بكوبيم، بايد بر طبل «حمايت» بكوبيم؛ مجلس خبرگان رهبري بايد حامي ولي فقيه در گفتمان‌سازي نسبت به مطالبات‌شان، و پيگير تبديل آن مطالبات به مطالبات عمومي از دستگاه‌ها و حاكميت باشد و براي تحقق آن مطالبات، نظارت كند.»

«موسسه فرهنگ علوم اسلامي قم» همچنين انتشاراتي با نام «تمدن نوين اسلامي» دارد.

 

«مركز الگوي اسلامي - ايراني پيشرفت»

«مركز الگوي اسلامي - ايراني پيشرفت» سال 1390 با حكم مقام رهبري تشكيل و «صادق واعظ‌زاده» عهده‌دار رياست آن شد. «تعميق و توسعه تفكر، تحقيق و نظريه‌پردازي درباره مباني، اصول، شاخص‌ها و ديگر ابعاد الگوي اسلامي ايراني پيشرفت و تكامل فرد و اجتماع بر اساس تعاليم و ارزش‌هاي متعالي اسلام ناب محمدي و با بهره مندي از دستاوردهاي متقن علمي و تجارب ارزشمند بشري»، «ايجاد و حفظ فضاي گفتماني اصيل و قوي در حوزه و دانشگاه و در سطح جامعه حول محور الگوي اسلامي ايراني پيشرفت» و «طراحي و تدوين پيش نويس الگوي اسلامي ايراني پيشرفت به عنوان سند بالادستي حاكم بر چشم­ اندازها، سياست‌هاي كلي و برنامه‌هاي توسعه مبتني بر مباني اصيل اسلامي و منطبق بر مقتضيات و ويژگي‌هاي فرهنگي، اقليمي و طبيعي ايران» از اهداف تاسيس اين مركز ذكر شده است.

 

«ترويج گفتمان انقلاب اسلامي»

«شوراي سياست‌گذاري ائمه جمعه» نيز يكي ديگر از زيرمجموعه‌هاي سازمان تبليغات اسلامي است كه خودش 210 ميليارد تومان بودجه دارد. اين شورا به غير از بودجه اصلي خود، قرار است 100 ميليارد تومان نيز براي «ترويج گفتمان انقلاب اسلامي» دريافت كند.

 

«حمايت از فعاليت‌هاي فرهنگي و قرآني در مساجد»

«مركز رسيدگي به امور مساجد» هم مانند قبلي‌ها، زيرمجموعه سازمان تبليغات است؛ غير از 120 ميليارد تومان بودجه جدول 7، اين مركز 250 ميليارد تومان نيز بودجه اختصاصي دارد. محل هزينه‌كرد اين 250 ميليارد تومان نيز «حمايت از فعاليت‌هاي فرهنگي و قرآني در مساجد» عنوان شده است.

 

«گسترش فرهنگ اقامه نماز»

ديگر زير مجموعه سازمان تبليغات، «ستاد اقامه نماز» است؛ اين ستاد 98 ميليارد تومان بودجه عمومي دارد و 200 ميليارد تومان نيز بودجه اختصاصي. «گسترش فرهنگ اقامه نماز» محل هزينه‌كرد اين 200 ميليارد تومان پيش‌بيني شده است.

 

«حمايت از فعاليت‌هاي فرهنگي و قرآني در مساجد»

«مركز رسيدگي به امور مساجد-امور مساجد خراسان بزرگ (رضوي-شمالي-جنوبي) » از ديگر زيرمجموعه‌هاي سازمان تبليغات است؛ در رديف بودجه عمومي، 70 ميليارد تومان بودجه دارد و 100 ميليارد تومان نيز بودجه اختصاصي. طبق جدول 12 قرار است اين 100 ميليارد تومان صرف «حمايت از فعاليت‌هاي فرهنگي و قرآني در مساجد» شود.

 

«تقويت فرهنگ امر به معروف و نهي از منكر»

«ستاد احياي امر به معروف و نهي از منكر» كه به «ستاد امر به معروف» معروف است هم علاوه بر بودجه 155 ميليارد توماني‌اش در رديف‌هاي عمومي، 100 ميليارد تومان ديگر هم بودجه اختصاصي دارد؛ اين بودجه هم قرار است براي «تقويت فرهنگ امر به معروف و نهي از منكر» هزينه شود.

 

سهم حوزه هنري

حوزه هنري انقلاب اسلامي، ديگر زير مجموعه سازمان تبليغات اسلامي است كه در جدول 12 حضور دارد. اين نهاد، در جدول شماره 7، حدود 800 ميليارد تومان بودجه عمومي دارد و 840 ميليارد تومان نيز بودجه اختصاصي برايش قيد شده است. اما در جدول 12، ميزان اعتبار حوزه هنري، 945 ميليارد تومان ذكر شده است.

«توليد فيلم‌هاي سينمايي موثر و فاخر و پويانمايي در حوزه ترويج سبك زندگي ايراني-اسلامي، معرفي مفاخر ملي، معارف اسلامي و انقلابي، اميد آفريني و تقويت بنيان خانواده، آموزش اجتماعي و ديني نوجوانان» يكي از محل‌هاي مصرف 945 ميليارد تومان است؛ براي اين بند 235 ميليارد تومان تخصيص يافته است.

«تقويت برنامه‌ها و مراكز رشد و پرورش سرمايه انساني حوزه ادبيات پايداري، فرهنگ، هنر و رسانه انقلاب اسلامي» و «توليد محتواي فرهنگي فاخر فارسي در فضاي مجازي و نشر مكتوب و ترويج و توسعه كتاب و كتابخواني» هر كدام 70 ميليارد تومان از اين بودجه قيد شده در جدول 12، سهم دارند.

 

«نظام تامين مالي زيست بوم توليد و مصرف محتواي انقلابي»

«ايجاد صندوق فرهنگ‌بنيان (نظام تامين مالي زيست بوم توليد و مصرف محتواي انقلابي) » ديگر محل هزينه‌كرد براي حوزه هنري است كه 500 ميليارد تومان را به خود اختصاص داده است. درباره صندوق فرهنگ‌بنيان، توضيح روشني داده نشده است. همچنين مشخص نيست منظور از «نظام تامين مالي زيست بوم توليد و مصرف محتواي انقلابي» چيست و اين «محتوا» براي كجا و توسط چه كساني قرار است توليد شود.

70 ميليارد تومان هم براي «توليد سرود، موسيقي و نمايش‌هاي صحنه‌اي فاخر با موضوع تقويت بنيان خانواده، اميدآفريني، روحيه استقلال ملي و استكبارستيزي و تاريخ انقلاب اسلامي» كنار گذاشته‌اند.

 

«توانمندسازي دانش‌پژوهان جامعه المصطفي»

«جامعه المصطفي العالميه» يكي از نهادهاي مذهبي در ايران است كه كارويژه آن پذيرش و تعليم و تربيت طلاب غير ايراني است. جامعه‌المصطفي در جدول 7، حدود يك هزار و 226 ميليارد تومان بودجه دارد كه نسبت به سال 1402، نزديك به 40 درصد افزايش داشته است. اين نهاد مذهبي اما غير از اين رقم، 200 ميليارد تومان هم بودجه اختصاصي دارد. طبق جدول 12، قرار است اين 200 ميليارد تومان، براي «توانمندسازي و مهارت‌افزايي دانش‌پژوهان بر اساس ماموريت‌ها و مشاغل جهت ايفاي رسالت‌هاي حوزه‌اي و حمايت از برنامه‌هاي آموزشي، فرهنگي و توسعه و پشتيباني مدارس تابعه، پيوسته و حوزه‌هاي علميه همكار» خرج شود.

 

«برنامه‌هاي فرهنگي در ارتباط با اهل سنت»

«دانشگاه مذاهب اسلامي» كه از زير مجموعه‌هاي وزارت ارشاد است كه 76 ميليارد تومان بودجه عمومي دارد. اين دانشگاه، در كنار اين بودجه عمومي، 100 ميليارد تومان هم بودجه اختصاصي دارد. محل هزينه‌كرد اين 100 ميليارد هم «تقويت برنامه‌هاي فرهنگي در ارتباط با اهل سنت» قيد شده است.

 

«طرح ولايت ويژه معلمان و دانش‌آموزان»

وزارت آموزش و پرورش هم در اين جدول 800 ميليارد تومان بودجه دارد؛ 200 ميليارد تومان براي «طرح ولايت ويژه معلمان و دانش‌آموزان» و 600 ميليارد تومان براي «برنامه‌هاي فرهنگي معاونت پرورشي» تخصيص يافته است.

 

«كمك به گروه‌هاي جهادي»

در سال منتهي به انتخابات رياست‌جمهوري، نهاد رياست‌جمهوري هم در اين جدول صاحب رديف است؛ هزار ميليارد تومان رقم اختصاص يافته به اين رديف است. محل هزينه‌كرد اين هزار ميليارد تومان، «كمك به گروه‌هاي جهادي (معاونت توسعه روستايي و مناطق محروم كشور معاون اول رييس‌جمهور) » است. گروه‌هاي جهادي، گروه‌هايي هستند كه از دانشجويان، طلاب، يا داوطلباني تشكيل مي‌شوند كه در مناطق محروم اقدام به بازسازي يا ساخت مكان‌هاي مورد نياز مي‌كنند. بسياري اين گروه‌ها را محلي براي كادرسازي برخي جريانات خاص سياسي مي‌دانند.

 

خروجي؟ شفافيت؟

ميزان درنظر گرفته شده براي بودجه اين سازمان‌ها و نهادها در اين جدول، ميزان قابل توجهي است كه بنا به گفته نمايندگان، 36 هزار ميليارد تومان مي‌شود. اين بودجه به برخي نهادها و سازمان‌هايي تخصيص يافته كه خروجي كارشان مشخص نيست و هيچ كارنامه عملكردي از خودشان منتشر نمي‌كنند. مهم‌تر اينكه براي عموم، مشخص نمي‌كنند اين پول‌هاي بيت‌المال دقيقا در چه نقاطي و توسط چه كساني هزينه مي‌شود. بيلان مالي و عملكردي، حلقه مفقوده اين نهادها است. طرفه آنكه وقتي از رقم‌هاي بودجه برخي نهادها صحبت مي‌شود، هستند افرادي كه در توجيه ارقام، مي‌گويند اين اعداد و رقم‌ها در قياس با عددهاي بودجه، هيچ اهميتي ندارند؛ چرا كه مثلا 30 ميليارد و 100 ميليارد با توجه به بودجه كلان كشور، عدد خاصي محسوب نمي‌شود. پيش از اين در سال‌هاي قبل بودجه نهادهاي خاص، ذيل جدول 17 و بعدتر ذيل جدول 9 تخصيص مي‌يافت. اما با انتقادات افكار عمومي، اين بودجه‌ها به رديف‌هايي منتقل شد كه ذيل دستگاه‌ها قرار بگيرند تا اصطلاحا بتوانند از آنها حساب‌كشي كنند. اما نه تنها هيچ حساب‌كشي انجام نشد، بلكه روز به روز بودجه اين نهادها اضافه شد و آنها فربه‌تر شدند؛ فربه‌هايي كه خروجي‌شان نامشخص است و كاركردشان را كسي نمي‌داند؛ لااقل براي افكار عمومي.