گروه ورزش
پرونده فساد گسترده در فوتبال ایران که توسط نهادهای امنیتی و قضایی یک شهرستان کشف شده آخرین چیزی است که فدراسیون فوتبال تحت مدیریت مهدی تاج نیاز داشت تا از هر نظر در تاریخ فوتبال کشور یگانه شود.
آقایان الف، ر، و میم در دادگاه!
48 ساعت می‌شود که ورزش ایران و مخصوصا فوتبال در التهاب انتشار خبری مبنی بر کشف فساد گسترده به‌سر می‌برد.
همه چیز از شایعاتی در فضای مجازی آغاز شد ولی به 24 ساعت نکشیده رنگ واقعیت گرفت. طبق اطلاعاتی که خبرنگار اعتمادآنلاین به دست آورد و البته در برخی رسانه‌های دیگر هم انتشار یافت، چند مدیر ارشد فدراسیون فوتبال و سازمان لیگ، تعدادی مدیر برجسته ورزشی و چند چهره مشهور رسانه‌ای بازداشت و در دادگاه حاضر شدند. دادگاهی که گویا مرحله نخست آن دیروز برگزار شد و سه نفر از این افراد در آن حضور یافتند. در همین رابطه شنیده شده تعدادی دیگر از مدیران فوتبال احضار و مورد سوال و جواب قرار گرفتند.
طبق پیگیری‌ها مساله مربوط به توزیع ارقام چند ده میلیاردی و تعداد زیادی سکه برای تاثیرگذاری بر نتایج بازی‌ها از سوی یکی از مدیران تیم‌های صنعتی تازه راه یافته به لیگ برتر می‌شده که بعدا ابعاد گسترده‌تری نیز پیدا کرده است. کشف ماجرا نیز نه از طریق ارکان قضایی فدراسیون فوتبال و حراست که از طریق نهادهای امنیتی و قضايی همان شهرستانی که تیم مذکور به آن تعلق دارد صورت گرفته است .
اسامی افرادی که درگیر پرونده هستند دراختیار خبرنگار روزنامه اعتماد قرار گرفته اما امکان انتشار این اسامی تا زمانی مشخص وجود ندارد. هر چند در فضای مجازی اسامی تعدادی از این نفرات محرز شده و مورد بحث کاربران قرار گرفته است.
بیشتر اهالی فوتبال انتظار دارند فدراسیون فوتبال و کمیته اخلاق هرچه سریع‌تر اسامی این افراد را منتشر کند، خط و ربط‌شان را با سایر افراد برملا سازد و مجازاتی عبرت‌آموز برای آنها درنظر بگیرد. البته این انتظار از فدراسیون و کمیته اخلاقی که در خوشبینانه‌ترین حالت تا امروز خواب بودند بسیار بعید است.
اظهارات ضد و نقیض فدراسیون و کمیته اخلاق
بیانیه‌هایی که فدراسیون فوتبال و کمیته اخلاق پس از رسانه‌ای شدن پرونده منتشر کردند بسیار ناکافی و تناقض‌آمیز بوده و ابهامات موضوع را بیشتر کرده است. اصلی‌ترین سوالی که در حال حاضر فدراسیون و کمیته اخلاق باید پاسخ دهند این است که چه زمانی از وجود این پرونده و چنین فسادی مطلع شده‌اند؟ فدراسیون در حال حاضر پاسخی به این سوال نمی‌دهد اما از روی بیانیه‌ها و همین‌طور اطلاعاتی که به بیرون درز کرده و به گوش خبرنگار اعتماد رسیده، می‌توان گفت، مدیران فدراسیون و ارکان قضایی آن حتما خیلی زودتر از رسانه‌ها و مردم از وجود چنین پرونده‌ای اطلاع داشتند.
فدراسیون در نخستین بیانیه خود با تایید وجود چنین پرونده‌ای نوشت: «منشا مبارزه با فساد و تخلف احتمالی در حوزه فوتبال؛ فدراسیون است و همواره از بررسی هر گونه موضوعی که به سلامت فوتبال کمک می‌کند، استقبال کرده و خواهد کرد و با متخلفان احتمالی برخورد لازم در چارچوب قوانین ذی‌ربط صورت می‌گیرد. پرونده این تخلف در دست بررسی است و افرادی در این باره به دادگاه احضار شده‌اند.»
روز گذشته کمیته اخلاق هم به واکنشی چند خطی نسبت به این پرونده بسنده کرد و نوشت: «تحقیقات پیرامون پرونده مطروحه که به سال 1400 مربوط می‌شود در هماهنگی کامل با نهادهای ذی‌ربط و مراجع ذی‌صلاح در کمیته اخلاق فدراسیون در حال رسیدگی بوده و تشریفات مرتبط در دایره تحقیقات تا تعیین تکلیف پرونده و مستند به قوانین و کدهای اخلاقی فدراسیون بین‌المللی فوتبال، کنفدراسیون فوتبال آسیا و آیین‌نامه اخلاقی فدراسیون فوتبال ادامه خواهد داشت.»
فدراسیون در اخباری رپرتاژگونه که دراختیار چند رسانه نزدیک به خودش قرار داد، تلاش کرد نشان بدهد برخورد با فساد و دلالی را از مدتی پیش آغاز کرده است! از جمله اخباری پیرامون برکناری یک مدیر یا ممنوع‌الکاری چند واسطه. این در حالی است که از بیانیه‌های دو روز گذشته فدراسیون و کمیته اخلاق پیداست که آنها از وجود چنین پرونده‌ای اطلاع داشتند و اقدامی در این زمینه انجام ندادند، نه در معرفی نفرات متخلف نه در مورد برخورد با آنها. اما حالا میخواهند این‌طور نشان دهند که پیشقراول مبارزه با فساد هستند! این درحالی است که به عنوان مثال فدراسیون و کمیته اخلاق در پرونده‌های همین چند وقت اخیر نظیر جعل امضا یا موارد این‌چنینی سکوت کردند.
فساد گسترده يك استعفاي دسته‌جمعي مي‌طلبد
همین ابتدا باید گفت انتظار برخورد با فساد از فدراسیونی که خودش ابهامات مالي زيادي دارد ساده‌اندیشانه است اما غیرمعقول نیست. فدراسیون فوتبال فعلی در طول مدتی که مشغول کار بوده، نشان داده نه در بحث مدیریت و نه در بحث مبارزه با فساد، نه اراده‌ای دارد و نه توانی که اگر داشت در وهله اول پرونده ویلموتس که صدها میلیارد تومان خسارت به فوتبال کشور وارد آورد را پیگیری می‌کرد. در مورد پرونده اخیر هم مشخص شده اگر نهادهای امنیتی و قضایی خارج از فوتبال ورود نکرده بودند این مساله همچنان مسکوت می‌ماند. ناگفته نماند ورود نهادهای امنیتی و قضايی به فوتبال اتفاق مبارکی است اما کاش این ورودها انتخابی نباشد. مثلا دو سال پیش زمانی که شهاب‌الدین عزیزی خادم، ريیس قبلی فدراسیون بابت پرونده عزل از هیات ريیسه فدراسیون شکایت کرد قوه قضايیه با این استدلال که پرونده‌های فوتبالی باید در محاکم فوتبالی بررسی شود رای به عدم استماع داد.
برگردیم به پرونده فساد اخیر. این پرونده می‌تواند حسن ختامی باشد بر تمام ناکامی‌های فدراسیون در دو سال گذشته. ناکامی‌هایی از قبیل نتایج تیم‌های ملی و باشگاهی، وضعیت آشفته لیگ، ممنوعیت‌های حضور تماشاچیان، حل نشدن پرونده ویلموتس، وارد نشدن VAR و... عملکردی که مردم را تا سر حد جنون از فوتبال و فضای آن آزرده‌خاطر کرده است. حالا در ماه‌های پایانی این فدراسیون پرونده‌ای رو شده که به قول کارشناسان و مطلعان می‌تواند همانند زلزله فوتبال ایران را تکان دهد اما گویا فدراسیون علاقه‌ای به شفاف‌سازی در قبال آن ندارد.
مساله از دو حال خارج نیست؛ یا فدراسیون از وجود چنین پرونده‌ای اطلاع داشته و عوض اینکه زودتر از نهادهای بیرونی خودش دست به کار شود و از طریق ارکان قضایی مجرمین را به نهادهای انتظامی تحویل دهد اقدامي انجام نداده یا خبر نداشته که در هر دو حالت وضعیتی بین بد و بدتر به وجود می‌آورد. اظهارات ضد و نقیض فدراسیون و کمیته اخلاق در مورد این پرونده هم ناشی از همین است که نمی‌داند زیربار مطلع بودن برود یا بی‌اطلاعی! درست همان‌طور که در مورد پرونده ویلموتس هزار و یک اظهارنظر ضد و نقیض مطرح کرده و اخیرا هم خبرنگار اعتماد کسب اطلاع کرده که ريیس فدراسیون از برخی چهره‌های پیشکسوت و مقبول خواسته در مصاحبه‌های خود بگویند بدهی این مربی بلژیکی صاف شده!
واقعیت این است که مردم دیگر تحمل این همه حاشیه از سوی فوتبال را ندارند. سرمایه اجتماعی این رشته محبوب در ماه‌های گذشته پایین آمده بود و حالا با رو شدن این پرونده در خطر از بین رفتن کامل است. همه اینها دستاورد فدراسیونی است که نه خودش کار درست را انجام می‌دهد و نه می‌رود تا دیگرانی که می‌توانند بیایند کار را جلو ببرند. فدراسیونی که وقتی پای منافع خودش وسط باشد از روزنامه و مجری و هر کسی که کوچک‌ترین انتقادی کند به قوه قضايیه شکایت می‌برد اما نمی‌تواند در مورد فساد به این بزرگی که زیر گوشش جریان داشته اقدامی صورت دهد.
در این میان مشروعیت فدراسیون از لحاظ قانونی هم زیر سوال رفته است. همین حالا پای چند مدیر ارشد فدراسیون در پرونده فساد درگیر است و اهالی فوتبال منتظر هستند تا اسامی آنها منتشر شود. از طرف دیگر چهار نفر از اعضای هیات ريیسه فعلی مخالفان جدی در مجمع فدراسیون دارند که آنها را در پرونده عزل موقت ريیس پیشین فدراسیون استیضاح هم کردند. یک نفر از آنها هم برای انتخابات هیات فوتبال استان خودش رد صلاحیت شده است. با این شرایط به قول یکی از مدیران اسبق فدراسیون فوتبال بهتر نیست اصلا فدراسیون تعطیل شود؟ اگر نه یک نفر بگوید این فدراسیون چه کمکی به فوتبال ایران کرده است؟ یک نفر بگوید مدیران فدراسیون به جز عکس یادگاری با مقامات کشور برای اینکه نشان بدهند پشتوانه‌ها ي‌قدرتمندی دارند چه اقدام موثری انجام داده‌اند؟
حرف آخر اینکه کمیته اخلاق باید خودش را از این آزمون سخت که تا الان در آن نمره مردودی گرفته نجات دهد. این کمیته باید بدون توجه به تلاش‌های برخی افراد برای ماست‌مالی کردن ماجرا اسامی تمام نفرات درگیر در پرونده فساد را بدون ملاحظه در اختیار عموم مردم قرار دهد و سخت‌ترین مجازات‌ها را برای آنها در نظر بگیرد. درست همان‌طور که در فدراسیون قبلی تعداد زیادی از تیم‌ها و مدیران محرومیت‌های طولانی و حتی مادام‌العمر گرفتند ولی در فدراسیون جدید با لابی از محرومیت گریختند و هم‌اکنون مشغول کار هستند.
چند روز پیش عبدالله ویسی از نهادهای امنیتی و حفاظت اطلاعاتی خواست به پرونده‌های فوتبال ورود کنند و بابت این پیشنهاد درست دو میلیارد تومان جریمه شد! درحالی که این پیشنهاد بسیار خوبی است. در کنار نهادهای امنیتی و قضايی یک شهرستان که موفق شدند پرونده فساد بزرگی را افشا کنند باید نهادهایی سطح بالا در کشور به حوزه فوتبال ورود کنند و ریشه این نابسامانی‌ها را یک بار برای همیشه بزنند. بدون توجه به آنهایی که میخواهند با فیفاهراسی همه چیز را لاپوشانی کنند. اما در حال حاضر شاید بهترین کار این باشد که همه مدیران فدراسیون بعد از اتفاقاتی که رخ داده و این پرونده فساد که افکار عمومی را به‌شدت جریحه‌دار کرده همگی با هم استعفا بدهند.