كودتا عليه محافظه‌كاران!

احسان پناه‌بر| به گزارش نيويورك‌تايمز، حزب كارگر بريتانيا روز جمعه به پيروزي خيره‌كننده‌اي در انتخابات سراسري دست يافت؛ پيروزي‌اي كه تقريبا با ركورد توني بلر در سال 1997 برابري مي‌كند. فروپاشي ائتلاف محافظه‌كاران پس از برگزيت در سوي شرقي اقيانوس اطلس در حالي رخ داد كه همگان شاهد خيزش راستگرايان در دو سوي اقيانوس هستند. در نگاه اول، به نظر مي‌رسد كه نتيجه كاملا در تضاد با انتخاباتي است كه قرار است در ماه نوامبر در ايالات متحده انجام شود و از هم‌اكنون نظرسنجي‌ها مي‌گويند كه ترامپ، نماينده راستگرايان مي‌تواند رييس‌جمهور شود. در فرانسه نيز جناح ميانه رو امانوئل ماكرون، رييس‌جمهور در رتبه سوم قرار گرفته  و قافيه را به حزب اجتماع ملي، حزبي در سر طيف راستگرايان باخته است. هر چند نتيجه انتخابات در بريتانيا خيلي‌ها را شگفت‌زده نكرد، اما به نظر، تصميمات مردم غرب به شكل گسترده با هم هماهنگ نيست.  كاير استارمر روز جمعه با اكثريت قاطع در پارلمان بريتانيا به قدرت رسيد. اما از نظر تعداد كل آرا، حزب او تنها يك سوم آرا را به دست آورد كه كمتر از ميزاني است كه در سال 2017 كسب كرد و از محافظه‌كاران شكست خورد. از آن سال به اين سو، حزب كارگر در سراسر بريتانيا نفوذ كرده بود، اما پيروزي‌ اخير آنها اغلب با شكست برنامه‌هاي حزب محافظه‌كار، از جمله شكست آن در دوران ليز تراس، نخست‌وزير سابق نامحبوب ارزيابي مي‌شود.  كودتاي راي‌دهندگان بريتانيايي عليه حزب توري و برنامه‌هايش شايد مهم‌ترين پيام انتخابات بريتانيا بوده باشد. در اين دوره جديد، دولت حزب كارگر خود را براي بسياري از مشكلات داخلي و خارجي بريتانيا آماده مي‌كند و اين امر را در سايه وحشت از چرخش راي‌دهندگان بريتانيايي به پيش خواهد برد. بريتانيايي‌ها بيشتر از آنكه به حزب كارگر پاداش دهند، در واقع محافظه‌كاران را تنبيه و آنها را وادار كردند بدترين شكست را در تاريخ خود تحمل كنند. پيام انتخابات بريتانيا در واقع هشداري به استارمر و حزبش بود.  از سوي ديگر، پيروزي حزب كارگر نوسانات فوق‌العاده مواضع راي‌دهندگان بريتانيايي مدرن را برجسته كرد، همزمان ظهور حزب ريفورم يوكي بريتانيا، حزبي عامگرا و ضد مهاجرت كه بيش از چهار ميليون راي به دست آورد، كاهش شديد سهم راي احزاب عمده؛ كمترين ميزان مشاركت راي‌دهندگان در دهه‌هاي اخير و شعله‌ور شدن جنگ غزه همه و همه دست به دست هم داد تا حزب كارگر ساكن خيابان داونينگ شود. در حالي كه استارمر بر كرسي نخست‌وزيري تكيه مي‌كند كه 17 هزار راي كمتر از سال 2019 به دست آورد. او كه به طيف ميانه حزب كارگر تمايل دارد، توانست با اصلاحاتي در اين حزب و پس زدن رهبران چپگرا و نيز تا حدي به لطف گرايش‌هاي مستقلانه و فردي، راي‌دهندگان بريتانيايي را متقاعد كند.  از سوي ديگر، انتخابات بريتانيا توانست علاوه بر چپ ميانه، راست پوپوليست را به جايگاه ارزشمندي برساند. يكي از مفسران انتخابات بريتانيا به نيويورك تايمز گفت كه پيروزي بزرگ حزب كارگر به هيچ روي با پيروزي خيره‌كننده توني بلر در سال 1997 قابل مقايسه نيست. آناند منون، استاد سياست اروپا در كينگز كالج لندن، با جمع‌بندي وضعيت پيچيده سياست بريتانيا گفت: در زمان رهبري بلر بر حزب كارگر، هيچ نيروي پوپوليستي در كار نبود و او با شكوهمندي هر چه تمام‌تر پيروز شد، اما پيروزي استارمر همراه با سر برآوردن راست افراطي بوده است و اين موضع او را به‌شدت تحت تاثير قرار خواهد داد. اين تحليلگر امور بريتانيا افزود: ما خواهان تغيير بوديم، اما صحنه سياست بريتانيا از حزب كارگر الهام نمي‌گيرد. راي به حزب كارگر و پيروزي قاطعش بيشتر تنبيهي بود تا تشويقي، چرا كه احزاب راست افراطي و پوپوليست نيز در سال‌هاي اخير خود را نشان داده‌اند و برگزيت نمونه واضحي از آن است.  به گزارش گاردين، چهارده سال حكومت فاجعه‌بار حزب محافظه‌كار در بريتانيا صبح جمعه به پايان رسيد و ساختمان شماره 10 خيابان داونينگ را به حزب كارگر با پيروزي قاطع در انتخابات عمومي واگذار كرد. نخست‌وزير جديد كاير استارمر در همان ساعات اوليه در گفت‌وگو با خبرنگاران گفت: تغيير در بريتانيا از هم‌اكنون آغاز مي‌شود و اين احساس خوبي براي من دارد. بايد صادقانه بگويم. چهار سال و نيم كار بي‌وقفه چهره حزب كارگر را عوض كرد. اين همان چيزي است كه حزب كارگر به آن نياز داشت تا آماده خدمت به بريتانيايي‌ها براي بازگرداندن بريتانيا در مسير خدمت به مردم باشد. استارمر به عنوان هفتمين نخست‌وزير حزب كارگر در جمعه ۱۹۹۷ وارد داونينگ استريت شد و حزب او ۴۰۸ كرسي را به دست آورد. با اين حال، به عقيده دان بلوم، تحليلگر سياسي در پوليتيكو، پيروزي قاطع استارمر احتمالا غم‌انگيزترين پيروزي در تاريخ انتخابات است، زيرا پيش‌بيني مي‌شود اين حزب كمتر از 36 درصد آرا را به دست آورده باشد، آماري بسيار كمتر از ارقام نظرسنجي و بسيار كمتر از شكست حزب در سال 2017 تحت رهبري جرمي كوربين. كوربين با پيروزي در انتخابات در ايسلينگتون نورث به عنوان نامزد مستقل ظاهر شد و با 26 هزار 120 راي آراي نامزد حزب كارگر، پرافول نارگوند را در هم شكست. اين پيروزي براي كوربين خوشبينانه و براي استارمر نگران‌كننده بود. به عقيده بلوم، پيروزي استارمر در صبح روز جمعه به او اين هشدار را داد كه او مانيفست قدرتمندي در مقابل رقبايش ارايه نداده است و همين امر مي‌تواند شرايط در ادامه كار را برايش دشوار كند. بنابراين مطالبات از او بسيار زياد خواهد بود. بلوم گفت كه اگر به حزب كارگر فضايي براي افزايش هزينه‌ها براي نيازهاي اجتماعي نااميد ندهد، مشكلات سياسي بسياري به وجود خواهد آمد. اين تحليلگر عنوان كرد كه مساله عدالت اجتماعي مطالبه بسياري از راي‌دهندگان به استارمر است. بريتانيايي‌ها كه از مشكلات اقتصادي نيز رنج مي‌برند، خواستار عدالت اجتماعي سوسياليستي هستند.  ريشي سوناك، نخست‌وزير مستعفي، با اعتراف به شكست حزبش گفت: مردم بريتانيا امشب حكم هوشيارانه‌اي را صادر كردند. چيزهاي زيادي براي يادگيري و تامل وجود دارد و من مسووليت اين شكست را به عهده مي‌گيرم. حزب محافظه‌كار ۱۳۶ كرسي در پارلمان جديد كسب كرد كه كاهشي حدود ۶۰ درصدي و سهم آرا در حدود ۲۳درصد است. اين ارقام كمترين ميزاني است كه اين حزب در تاريخ خود كسب كرده است. اين نتيجه، شكستي فاجعه‌بار براي حزب توري است. اما نسبت به برخي پيش‌بيني‌ها و نظرسنجي‌ها در هفته آخر مبارزات انتخاباتي بهتر عمل كرد. احزاب ريفورم يوكي و سبزها هر كدام به نظر مي‌رسند كه چهار كرسي به دست آورده‌اند، كارلا دنير و آدريان رمزي، رهبران سبزها، هستند كه موفقيت نسبي در بريتانيا به دست آورده‌اند.  اندرو موراي، تحليلگر مسائل بريتانيا به نيويورك تايمز گفت: تعداد كرسي‌هاي حزب ريفورم يوكي حاكي از آن است كه اين حزب دست راستي در حال خيزش است. رهبري اين حزب بر عهده نايجل فاراژ است كه در زمان برگزيت نيز بسيار فعال بود. از سوي ديگر، به گزارش گاردين، حزب ملي اسكاتلند با نابودي تقريبا كاملي در مجلس عوام مواجه شد و توانست تنها 8 كرسي را حفظ كند. حزب كارگر موقعيت خود را به عنوان بزرگ‌ترين حزب در اسكاتلند بازيابي كرده است و همين عامل باعث شكست حزب ملي اسكاتلند شد. در همين حال، اسكاي نيوز گزارش داد كه ليبرال دموكرات‌ها به حدود 66 كرسي رسيدند. اين پيروزي ليبرال‌ها نيز جهشي بزرگ نسبت به يازده كرسي حزب در سال 2019 است. آنها حوزه‌هاي انتخاباتي حزب محافظه‌كار در سراسر جنوب و غرب انگليس، از جمله حوزه‌هايي كه زماني در اختيار رهبران سابق حزب محافظه‌كار، ديويد كامرون و ترزا مي ‌بود، را از چنگ آنها ربودند. اما سهم آنها از آرا تنها به بيش از 11 درصد رسيد. آن طور كه روزنامه ديلي‌تلگراف گزارش مي‌دهد، حزب محافظه‌كار تمام 14 كرسي خود را در ولز از دست داد و اين منطقه صنعتي را به رقيب واگذار كرد. 

تيم استارمر

پس از پيروزي قاطع حزب چپ ميانه كارگر در انتخابات عمومي كاير استارمر، نخست‌وزير جديد بريتانيا، اعضاي كليدي كابينه خود را معرفي كرد. استارمر روز جمعه ريچل ريوز را به عنوان وزير دارايي منصوب كرد. او اولين زني در تاريخ بريتانياست كه اين سمت را به دست آورد. اين اقتصاددان بانك مركزي بريتانيا متعهد شده است كه اقتصاد كشور را رشد دهد و در عين حال انضباط مالي قوي‌اي از خود نشان دهد. استارمر ديويد لامي، يك قانونگذار پيشرو را به عنوان وزير خارجه منصوب كرد. لامي از خانواده مهاجران گوياني است كه در تاتنهام، منطقه‌اي در شمال لندن  متولد و بزرگ شد. او از سال 2000 در پارلمان نمايندگي اين شهر را برعهده داشته است. لامي زماني كه براي اولين‌بار در 27‌سالگي به نمايندگي تاتنهام در مجلس عوام انتخاب شد، جوان‌ترين عضو پارلمان بريتانيا محسوب مي‌شود. او سپس كسوت وزارت را در دولت‌هاي توني بلر و گوردون براون بر تن كرد. همچنين، آنجلا راينر كه در سال 2020 به عنوان معاون رهبر حزب كارگر  انتخاب شد، به سمت معاون نخست‌وزير، استارمر آري گفت. ايوت كوپر كه در كابينه گوردون براون، نخست وزير سابق حزب كارگر بين سال‌هاي 2008 تا 2010 به عنوان وزير خزانه داري و وزير كار و بازنشستگي خدمت مي‌كرد، به سمت وزير كشور بريتانيا رسيد. جان هيلي نيز به عنوان وزير دفاع و شبانه‌محمود به عنوان وزير دادگستري انتخاب شدند. استارمر همچنين وس استريتينگ را بر مسند وزارت بهداشت قرار داد و بريجت فيليپسون به دفتر وزارت آموزش و پرورش معرفي شد. اد ميليبند، رهبر سابق حزب كارگر و رهبر اپوزيسيون بين سال‌هاي 2010 تا 2015، نيز وزير انرژي شد. اين در حالي است كه لوسي پاول نيز رهبر مجلس عوام خواهد بود.