گزینههای پزشکیان برای وزارت امور خارجه چه کسانی هستند؟
سکاندار تازهنفس دستگاه دیپلماسی؟
پایگاه خبری امواج مدیا به نقل از منابع بلندپایه در تهران مدعی است سیدعباس عراقچی، مذاکرهکننده ارشد پیشین هستهای، فرد موردنظر مسعود پزشکیان، ريیسجمهور جدید و مقامات بلندپایه ایران برای سکانداری وزارت امور خارجه است. عراقچی از دیپلماتهای باسابقه دستگاه دیپلماسی ایران است که پیش از این معاون حقوقی و امور بینالملل وزارت امور خارجه در زمان تصدی محمدجواد ظریف
(1400-1392) بوده است. ناظران عراقچی را حزبی نمیدانند، با این حال، نزدیکی او به مسعود پزشکیان، ريیسجمهور مورد حمایت محمدجواد ظریف احتمالا باعث مخالفت مجلس تحت کنترل محافظهکاران خواهد شد.
گفته میشود انتصاب عراقچی با موافقت بالاترین سطوح سیاسی ایران همراه بوده است. به گزارش امواج مدیا، به نظر میرسد اقدام پزشکیان جهت مشورت در مورد انتخاب وزرا با دو هدف کلیدی انجام شده است: کسب رضایت مجلس تحت کنترل محافظهکاران و رفع هرگونه نگرانی مبنی بر اینکه ريیسجمهور فردی غیرقابل پیشبینی است. یک منبع بلندپایه ایرانی به امواج مدیا گفت: علیرغم رضایت عالیترین سطوح سیاسی ایران نسبت به عباس عراقچی، این دیپلمات و مذاکرهکننده هستهای ارشد پیشین ایران با «رای اعتماد بسیار بسیار دشوار» در مجلس مواجه خواهد شد.
گفته میشود رقیب اصلی عراقچی در روند انتخاب سمت وزارت خارجه، محمدصدر، یکی دیگر از دیپلماتهای باسابقه ایران بوده است. صدر پیش از این در زمان محمد خاتمی، ريیسجمهور اصلاحطلب (1384-1376) معاون وزیر امور خارجه در امور عربی و آفریقا بود. او اخیرا به عنوان یکی از اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام که وظیفه حل اختلافات مجلس و شورای نگهبان را برعهده دارد، مشغول به کار بوده است. صدر که از یک خانواده برجسته روحانی و سیاسی است، با امام موسی صدر، روحانی ایرانی-لبنانی و بنیانگذار جنبش امل لبنان نسبت خویشاوندی دارد. صدر پیش از دور اول انتخابات ریاستجمهوری در تیر ماه گفت که ريیسجمهوری اصلاحات به او پیشنهاد کرده که برای نامزدی ریاستجمهوری ثبتنام کند.
با دریافت حکم تنفیذ از دستان رهبر انقلاب، اعتبارنامه پزشکیان در قامت ريیسجمهوری ایران در 7 مرداد تایید شد. این مراسم جدا از مراسم تحلیف رسمی ريیسجمهور در مجلس شورای اسلامی است. ريیسجمهور ایران روز 9 مرداد برای مراسم تحلیف در مجلس حاضر میشود که با حضور مقامات خارجی برگزار میشود. قوانین ایران حکم میکند که پزشکیان در زمان تحلیف خود 15 روز فرصت دارد تا وزیران پیشنهادی خود را برای تایید به مجلس معرفی کند.
باتوجه به فاصله تقریبا یک ماهه بین انتخاب او و مراسم تحلیف، پیشفرض ناظران این است که پزشکیان ممکن است بلافاصله پس از حضور در مجلس کابینه خود را معرفی کند. با این حال، امواج مدیا مدعی است به اطلاعاتی دست یافته است که طبق آن به نظر میرسد در مورد برخی نامزدها اختلافنظر وجود دارد که ممکن است ارائه لیست اعضای کابینه را تا پس از مراسم تحلیف در 9 مرداد به تعویق بیندازد.
این منابع به امواج مدیا گفتهاند عراقچی با مخالفت اعضای قوه مقننه تحت کنترل محافظهکاران مواجه خواهد شد. با این حال، ناظران معتقدند با توجه به نزدیکی برنامهها و سیاستهای کلی پزشکیان در هماهنگی با نهادها و مقامات عالی جمهوری اسلامی ایران، احتمال تایید عراقچی وجود دارد. یک منبع ارشد ایرانی به امواج مدیا گفت اگرچه عراقچی احتمالا توسط قوه مقننه تایید خواهد شد، این کار آسان نخواهد بود. منابع آگاه در تهران به امواج مدیا گفتند انتظار نمیرود صدر، یکی از چهرههای ارشد اردوگاه اصلاحطلبان به وزارت خارجه بازگردد. برخی روزنامهنگاران تهرانی نام عراقچی را تصمیم مهمی برای ورود به مذاکره با امریکا برای حل موضوع هستهای تفسیر کردهاند.
با این حال، منابع ارشد ایرانی در گفتوگو با امواج مدیا، با رد مفهوم مذاکره فوری با دولت جو بایدن، تاکید کردند که تا نهایی شدن رای اعتماد مجلس، هیچ دیپلمات ارشدی برای مذاکرات هستهای مطرح نیست. با این حال، از آنجایی که ایالاتمتحده قرار است انتخابات ریاستجمهوری را در نوامبر 2024 برگزار کند، چشمانداز دیپلماسی متحولکننده در ماههای آینده بعید به نظر میرسد. برخی ناظران معتقدند انتخابات اخیر در ایران نیازمند واکنش مناسب غرب است، چراکه بدون تفاهم غرب با ایران امکان رسیدن به هیچ توافقی وجود نخواهد داشت. پزشکیان، در کارزار انتخاباتی خود تاکید کرد که ایران نمیتواند بدون رهایی از تحریمهای بینالمللی و خارج شدن از ليستسیاه گروه ویژه اقدام مالی (FATF) به رشد اقتصادی موردنظر خود امیدوار باشد. او ضمن دفاع از نگاه به شرق، گفت که روابط با روسیه و چین نمیتواند تاثیر تحریمها را جبران کند. این بدان معناست که ایران پس از بیش از یک سال توقف مذاکرات هستهای با امریکا، ممکن است در دوره پزشکیان بخواهد دیپلماسی خود را با غرب بر سر برنامه هستهای خود ازسر بگیرد. ناظران بر آنند تنش بین کسانی که استدلال میکنند دو نگاه مقاومت در برابر تحریمهای غرب و تعامل با این بلوک، یکی از چالشهای اصلی ریاستجمهوری جدید در ایران خواهد بود.