مقاله شوراي سياست خاورميانه
چرا ادعاهاي تأمين مالي معترضان امريكايي توسط ايران بايد مورد ترديد قرار بگيرد؟
سيد حسين موسويان
نخست وزير اسراييل بنيامين نتانياهو در سخنراني خود در جلسه مشترك كنگره در ۲۴ ژویيه ۲۰۲۴ گفت: «همه ما مي‌دانيم كه ايران در حال تأمين مالي اعتراضات ضد اسراييلي است كه در حال حاضر خارج از اين ساختمان در جريان است... من پيامي براي اين معترضان دارم: زماني كه ستمگران تهران، كه همجنس‌گرايان را از جرثقيل‌ها آويزان مي‌كنند و زنان را به دليل نپوشاندن موي سر مي‌كشند، شما را تحسين، ترويج و تأمين مالي مي‌كنند رسما به ابلهان مفيد ايران تبديل شده‌ايد.» در حالي كه صدها نفر از اعضاي كنگره او را ۷۹ بار تشويق كردند، تعداد قابل توجهي از دموكرات‌هاي غايب، از جمله نانسي پلوسي، رييس سابق مجلس نمايندگان، سخنراني نتانياهورا به عنوان «بدترين سخنراني يك مقام خارجي در كنگره ايالات متحده » توصيف كرد.
هزاران معترض طرفدار فلسطين كه خواستار توقف كمك‌هاي نظامي امريكا به اسراييل بودند، پرچم‌هاي فلسطين را برافراشته و پرچم‌هاي امريكا را در تظاهرات عليه حضور نتانياهو سوزاندند. در ۹ جولای ۲۰۲۴، مدير اطلاعات ملي، آوريل هاينز گفت كه دولت ايران يكي از چندين كشوري است كه به‌طور مخفيانه تشويق به اعتراضات امريكايي‌ها در مورد جنگ اسراييل عليه حماس در غزه مي‌كند تا خشم عمومي را پيش از انتخابات پاييز برانگيزد: «ايران در تلاش‌هاي خود براي نفوذ خارجي به‌طور فزاينده‌اي تهاجمي شده و در تلاش است تا اختلافات را تشديد كرده و اعتماد به نهادهاي دموكراتيك ما را تضعيف كند.» در حالي كه نتانياهو ادعا كرد كه ايران معترضان را «تأمين مالي» مي‌كند، هاينز تأكيد كرد كه «با استفاده از پلتفرم‌هاي رسانه‌هاي اجتماعي، گروه‌هاي مرتبط با تهران به عنوان فعالان آنلاين ظاهر شده، اعتراضات را تشويق كرده و به برخي از گروه‌هاي معترض كمك مالي كرده‌اند.»
در ۲۵ جولای ۲۰۲۴، سخنگوي وزارت امور خارجه امريكا، متيو ميلر، برخي از اظهارات هاينز را تعديل كرد. او گفت: «ما مي‌دانيم كه اكثر قريب به اتفاق معترضان در امريكا دستورهاي خود را از ايران نمي‌گيرند و بیشتر افرادي كه ممكن است از ايران حمايت دريافت كرده باشند، حتي نمي‌دانند كه اين حمايت از كجا آمده است.» با اين حال ادعاهاي حمايت ايران از اعتراضات در امريكا شامل حقيقت و تحريف است. حقيقت اين است كه در ۴۰ سال گذشته، ايالات متحده و ايران هر دو تلاش كرده‌اند تا از تشنج‌های داخلي در كشور ديگرحداكثر بهره‌برداري را براي منافع ژئوپليتيكي خود داشته باشند.
در ماه‌هاي پس از مرگ مهسا اميني - زن ۲۲ ساله در سپتامبر ۲۰۲۲ در حالي كه توسط پليس «گشت ارشاد» به دليل عدم رعايت حجاب اسلامي بازداشت شده بود - اعتراضات در سراسر ايران گسترش يافت. در سالگرد مرگ او، جو بايدن گفت: «ايالات متحده همچنان متعهد به حمايت از مردم ايران است؛ ازجمله با ارائه ابزارهايي براي حمايت از توانايي آنها در دفاع از آينده خود.»
جاي ترديد نيست كه از زمان انقلاب ۱۹۷۹، ايالات متحده همواره از گروه‌هاي مخالف براي «تغيير رژيم» در ايران حمايت كرده است.
از سوي ديگر، در پيامي به معترضان دانشجوي امريكايي، آيت‌الله خامنه‌اي گفت: «شما اكنون در سمت درست تاريخ قرار داريد؛ شما اكنون بخشي از جبهه مقاومت هستيد و تحت فشار بي‌رحمانه دولت خود - كه به صراحت از رژيم غاصب و بي‌رحم صهيونيستي دفاع مي‌كند - وارد مبارزه‌اي شرافتمندانه شده‌ايد.»
با وجود اين مخالفت‌ها، ادعاي اينكه ايران در حال سازماندهي و تأمين مالي تظاهرات مردمي امريكايي در دفاع از فلسطين است، به شش دليل بي‌اساس است.
اول، اين اعتراضات در مورد يكي از فاجعه‌بارترين بحران‌هاي انساني در ۵۰ سال گذشته است. مارتين گريفيتس، معاون دبيركل سازمان ملل در امور بشردوستانه گفت كه اين وضعيت بدتر از «صحنه‌هاي وحشتناكي» است كه در طول جنگ داخلي سوريه و «وحشت» رژيم خمرهاي سرخ در كامبوج در دهه ۱۹۷۰ شاهد بوده است؛ او جنايات اسراييل در غزه را به عنوان «بدترين [بحران] در ۵۰ سال تجربه‌اش» توصيف كرده است. از ژوئن ۲۰۲۴، طبق گزارش وزارت بهداشت غزه، جنگ زميني و هوايي اسراييل بيش از ۲.۳ ميليون نفر از ساكنان اين منطقه را از خانه‌هاي خود رانده، بيش از 39 هزار نفر، عمدتا غيرنظامي را كشته است و بر اساس مطالعه‌اي كه در مجله لنست منتشر شده است، اثرات تجمعي جنگ مي‌تواند به اين معني باشد كه تعداد واقعي تلفات بيش از 186 هزار نفر باشد.
دوم، نه تنها ميليون‌ها امريكايي در ده‌ها تظاهرات بزرگ در شهرهاي سراسر ايالات متحده شركت كرده‌اند، بلكه صدها ميليون نفر در كشورهاي مختلف جهان نيز در حمايت از مردم فلسطين تظاهرات كرده‌اند. نه تنها ايران و بلكه هيچ قدرت جهاني قادر به سازماندهي و تأمين مالي چنين اعتراضات گسترده‌اي در ايالات متحده و سراسر جهان نيست.
سوم، ادعاي اينكه ايران سازماندهي اين تظاهرات در ايالات متحده را داشته، به اين معناست كه ايران توانسته است شبكه‌اي قدرتمند بسازد كه بتواند ميليون‌ها امريكايي را براي تضعيف امنيت و ثبات داخلي امريكا بسيج كند. اين به معناي شكست ۱۷ سازمان اطلاعاتي امريكايي در مهار نفوذ ايران است. لذا چنين ادعايي يك اتهام جدي عليه سازمان‌هاي اطلاعاتي و امنيتي امريكا محسوب مي‌شود.
چهارم، سال‌هاست كه قوي‌ترين و تأثيرگذارترين لابي‌هاي حامي اسراييل و ضد ايران، مانند آيپك (AIPAC)، «اتحاد عليه ايران هسته‌اي» (UANI) و «بنياد دفاع از دمكراسي» (FDD)؛ نقش كليدي در اعمال تحريم‌ها و فشار عليه ايران و تشديد خصومت‌ها بين واشنگتن و تهران ايفا كرده‌اند. درحالي كه دولت ايران قادر به مقابله با اين اقدامات خصمانه و پيشگيري از اين روند نبوده و شكست خورده است. حتي ايراني-امريكايي‌هايي كه براي صلح بين دو كشور فعاليت كرده‌اند نيز با فشارهاي شديد در امريكا مواجه شده‌اند. با چنين ضعف آشكاري، دولت ايران قطعا نمي‌تواند شبكه قدرتمندي در داخل ايالات متحده ايجاد كند كه قادر به بسيج صدها هزار امريكايي براي اعتراض باشد.
پنجم، تظاهرات جهاني عليه اسراييل در حمايت از قوانين و مقررات بين‌المللي است و نه ايران. دادگاه بين‌المللي دادگستري سازمان ملل (ICJ) تشخيص داد كه اسراييل به احتمال زياد اعمالي را مرتكب شده كه كنوانسيون نسل‌كشي را نقض مي‌كند و دستور داد كه بايد «فورا» اطمينان حاصل كند كه نيروهايش هيچ‌يك از اعمال ممنوعه توسط اين كنوانسيون را مرتكب نشوند. بر اساس شش دستور موقت كه ICJ در ۲۶ ژانويه ۲۰۲۴ صادر كرد، اسراييل بايد:
تمام اقدامات ممكن را براي جلوگيري از اعمال نسل‌كشي كه در ماده ۲ كنوانسيون نسل‌كشي ۱۹۴۸ مشخص شده است، انجام بدهد؛
از تخريب شواهد جنايات جنگي در غزه جلوگيري كرده؛
به هيات‌هاي حقيقت‌ياب اجازه دسترسي بدهد واطمينان حاصل كند كه خدمات اساسي و كمك‌هاي بشردوستانه ضروري به غيرنظاميان در غزه ارائه بشود.
اين موارد خواسته‌هاي اصلي گروه‌هاي فعال امريكايي كه اعتراضات را در ايالات متحده سازماندهي مي‌كنند، است.
ششم، چندين فعال دانشجويي كه با راديو ملي امريكا NPR صحبت كردند، اعتراضات دانشجويان در سال ۱۹۶۸ عليه جنگ ويتنام را الهام‌بخش حركت‌هاي خود دانستند. متيو ويكرز، دانشجوي سال سوم كالج اكسيدنتال در لس‌آنجلس گفت: «بيشتر جنبش همبستگي فلسطين از جنبش‌هاي دهه شصت (جنگ ويتنام) به‌طور مستقيم تاكتيكي و اخلاقي الهام گرفته است. فكر مي‌كنم شباهت‌ها نمي‌توانند آشكارتر باشند.» در جريان تظاهرات طرفدار فلسطين در بهار امسال در دانشگاه‌هاي ايالات متحده به دليل اعتراض به جنگ در غزه، بيش از ۳۱۰۰ نفر در دانشگاه‌هاي سراسر امريكا بازداشت يا دستگير شده‌اند. فرانك گوريدي، استاد تاريخ در دانشگاه كلمبيا به راديو ملي امريكا گفت: «از اين نظر، شباهت عجيبي دارد با آنچه در اواخر دهه شصت در اين كشور رخ داد، جايي كه دانشجويان امريكايي و ساير افراد در اين كشور الهام گرفتند تا عليه آنچه به عنوان جنگ ناعادلانه در ويتنام مي‌ديدند، صحبت كنند و بسيج شوند.»
در نهايت، براي تقويت صلح و امنيت در خاورميانه، ايالات متحده و ايران بايد رابطه‌اي جديد مبتني بر احترام متقابل و عدم مداخله در امور داخلي يكديگر ايجاد كنند، ضمن اينكه برقراري آتش‌بس بين اسراييل و ايران ضروري است.