انگشت ايران و مقاومت روي ماشه!

احسان پناه بر | با گذشت يك هفته از ترور شهيد اسماعيل هنيه و فواد شكر، فرمانده ارشد حزب‌الله، خاورميانه كماكان ملتهب است و ديپلمات‌ها براي جلوگيري از تشديد تنش در اطراف منطقه در رفت و آمدند. العربيه به نقل از منابعي مدعي شد ايران و حزب‌الله پاسخ خود به ترور شخصيت‌هاي مقاومت عليه اسراييل را به روزهاي چهارشنبه تا پنجشنبه موكول كرده‌اند. اين در حالي است كه واشنگتن پست مدعي شد ايران به ميانجي‌ها گفته است پاسخش به اسراييل دقيق، حساب شده و محدود خواهد بود. مقام‌هاي ايران تاكيد دارند كه به اين جنايات اسراييل پاسخ خواهند داد. در همين راستا علي باقري كني، سرپرست وزارت امور خارجه ايران براي حضور در نشست فوق‌العاده كميته اجرايي وزراي خارجه سازمان همكاري اسلامي وارد جده، پايتخت عربستان شد. اين نشست به درخواست ايران براي بررسي ابعاد جنايت اسراييل عليه فلسطين و همچنين نقش اين بازيگر در ترور شهيد اسماعيل هنيه و نقض حاكميت ارضي و ملي ايران برگزار مي‌شود. ترور اسماعيل هنيه و فواد شكر تنش‌ها در خاورميانه را به اوج رسانده است. اگرچه اسراييل به‌طور رسمي در مورد ترور هنيه اظهارنظري نكرده است، يك روز پس از اين ترور، بنيامين نتانياهو، نخست وزير اسراييل در سخنراني خود احتمال واكنش ايران را به ترور اسماعيل هنيه تاييد كرد. اين در حالي است كه روزنامه واشنگتن‌پست فاش كرد تل‌آويو پس از ترور اسماعيل هنيه، در تماس با كاخ سفيد، مسووليت آن را بر عهده گرفته است. اين روزنامه روز سه‌شنبه، در گزارشي به نقل از سه منبع آگاه نوشت اسراييل اگرچه مسووليت اين ترور را به شكل علني بر عهده نگرفته، اما در پيامي محرمانه به كاخ سفيد مشاركت و اجراي اين نسخه شوم را عهده‌دار شد. همين امر باعث شده است اختلاف نظرها ميان تل آويو و واشنگتن بر سر سياست‌هاي اين رژيم در خاورميانه بيشتر شود.

تقلاي آخر براي صلح

در راستاي تلاش‌هاي ديپلماتيك براي محكوميت اقدامات تروريستي رژيم اسراييل، سرپرست وزارت امور خارجه امروز براي نشست اضطراري سازمان همكاري اسلامي در راس هياتي بلندپايه راهي جده، عربستان سعودي شد. نشست فوق‌العاده سازمان همكاري اسلامي در جده پيرامون بررسي جنايات رژيم در ترور اسماعيل هنيه و نيز نقض امنيت و‌حاكميت ملي جمهوري اسلامي ايران از سوي رژيم اسراييل، برگزار شد. در همين رابطه، سازمان همكاري اسلامي در بيانيه‌اي به محكوميت جنايات رژيم اسراييل در ترور و به شهادت رساندن شخصيت‌هاي مقاومت، به‌ويژه اسماعيل هنيه و همچنين كشتار مردم غزه پرداخت. اين در حالي است كه در حمايتي آشكار از رژيم اسراييل، آسوشتيدپرس مدعي شد جنگنده‌هاي امريكايي و بريتانيايي به اهدافي در استان تعز در جنوب يمن حمله و آنها را بمباران كرده‌اند. همچنين، منابع فلسطيني گزارش دادند اسراييل با يورش به اردوگاه بالاتا در نابلس، مقر جنبش فتح را منفجر كرد. به گزارش رويترز، آنتوني بلينكن، وزير خارجه امريكا روز سه‌شنبه گفت كه هيچ كس نبايد درگيري در خاورميانه را تشديد كند و واشنگتن اين پيام را مستقيما به تهران و تل آويو رسانده است. بلينكن افزود: ما درگير ديپلماسي سرسختانه با متحدان و شركا بوده ايم و اين پيام را مستقيما به ايران منتقل كرده ايم. بلينكن در جريان نشست خبري مشترك با لويد آستين، وزير دفاع ايالات متحده؛ پني وانگ، وزير خارجه استراليا؛ و ريچارد مارلز، معاون نخست وزير و وزير دفاع استراليا در آناپوليس، مريلند، گفت: ما همچنين اين پيام را مستقيما به اسراييل نيز منتقل كرديم. بلينكن همچنين بر تعهد «آهنين» امريكا به امنيت اسراييل تاكيد كرد و افزود كه به دفاع از اسراييل و نيروهايش در برابر حملات ادامه خواهد داد. او اما مدعي شد: همه در منطقه بايد درك كنند كه حملات بيشتر تنها درگيري را تداوم مي‌بخشد و افزود كه اين امر مي‌تواند به نتايج خطرناكي منجر شود كه هيچ كس نمي‌تواند آن را پيش بيني و كنترل كند. در همين رابطه، روزنامه واشنگتن‌پست به نقل از مقامات كاخ سفيد مدعي شده است مجموعه تلاش‌هاي ديپلماتيك جو بايدن، رييس‌جمهور ايالات متحده براي جلوگيري از پاسخ ايران به ترور شهيد اسماعيل هنيه موفق بوده است و تهران ممكن است از رويكرد پاسخ سخت خود به تل‌آويو خودداري كند. اين روزنامه همچنين در گزارش خود نوشت كه واكنش حزب‌الله به ترور فواد شكر به رژيم اسراييل نامشخص است. اين ادعا در حالي مطرح شده است كه سيدحسن نصرالله، دبير كل حزب‌الله لبنان در سخنراني روز سه‌شنبه خود پاسخ اين جنبش به اسراييل را حتمي دانست و از ايران و سوريه درخواست كمك كرد. همچنين، به گزارش رويترز، برخي از كشورهاي اروپايي نيز در تلاشي ديپلماتيك براي كاهش تنش با علي باقري كني، سرپرست وزارت امور خارجه ايران تماس تلفني برقرار كرده‌اند. اين كشورهاي اروپايي قصد دارند با فشار ديپلماتيك، تهران را از پاسخ به اسراييل منصرف كنند. ديويد لمي، وزير خارجه بريتانيا با درخواست از ايران براي خويشتنداري در پاسخ به اسراييل گفت كه اقدام اسراييل در ترور اسماعيل هنيه يك گام به عقب در مسير آتش‌بس در غزه است. او افزود كه اسراييل و حزب‌الله در آستانه جنگي تمام عيارند و در صورت عدم مهار طرفين، نتايج اسفباري در پي خواهد داشت كه به نفع هيچ كس نيست. باقري كني نيز در پاسخ گفت: هيچ كشوري از جمله جمهوري اسلامي ايران در قبال صيانت از امنيت ملي، تماميت ارضي و حاكميت ملي خود مماشات نمي‌كند.

آمنه مهرور، كارشناس منطقه خاورميانه در موسسه پروژه داده‌هاي مكان و رويداد درگيري مسلحانه در اين باره معتقد است: بعيد به نظر مي‌رسد حذف فرماندهان و رهبران ارشد محور مقاومت عاملي تعيين كننده براي پايان دادن به درگيري‌هاي كنوني در امتداد مرزهاي جنوبي و شمالي سرزمين‌هاي اشغالي باشد. او مي‌نويسد تلاش اسراييلي‌ها تنها باعث تشديد تنش مي‌شود. اين كارشناس امنيتي بر آن است در حالي كه مي‌توان با توافق آتش‌بس به جنگ ويرانگر پايان داد و آزادي اسراي اسراييلي را تضمين كرد، ترورهاي اخير منطقه را به آستانه جنگي تمام عيار و گسترده نزديك‌تر كرده است. اين اقدامات اسراييل مي‌تواند پيامدهاي ويرانگري براي خاورميانه و فراتر از آن داشته باشد. گروهي از تحليلگران مدعي‌اند، پاسخ ايران به اسراييل قريب الوقوع است، اما احتمالا در حدي خواهد بود كه به تنش گسترده‌تر و منطقه‌اي نينجامد. در حالي كه ترور هنيه در خاك ايران و در پايتخت اين كشور، تجاوز به تماميت ارضي ايران و توهين بزرگي براي ايران محسوب مي‌شود. كارشناسان به الجزيره گفتند اين امر بر خواست ايران جهت اجتناب از جنگ منطقه‌اي گسترده‌تر با اسراييل و حامي اصلي آن، ايالات متحده، را تحت تاثير قرار نمي‌دهد. رضا اكبري، مدير برنامه خاورميانه و شمال آفريقا در موسسه گزارش جنگ و صلح نيز به الجزيره گفت: فكر نمي‌كنم مقام‌هاي ايراني خواهان تشديد تنش باشند. اين تحليلگر مسائل ايران مي‌نويسد كه با روي كار آمدن مسعود پزشكيان، رييس‌جمهور جديد ايران كه عموما فردي ميانه‌رو توصيف مي‌شود، سياست نزديكي به غرب در اولويت قرار دارد. از همين رو و در راستاي وعده‌هاي پزشكيان مبني بر احياي مذاكرات هسته‌اي با غرب، جنگ و درگيري گسترده با ايالات متحده و اسراييل دور از ذهن است. رضا اكبري معتقد است البته ايران پاسخ ترور هنيه را خواهد داد، اما بعيد است اين پاسخ طوري طراحي شود كه به جنگ تمام‌عيار ختم شود. به باور اكبري، پزشكيان دستياراني همچون محمدجواد ظريف را برگزيده است كه اصولا تجربه مذاكره در صحنه بين‌المللي را دارند و رويكرد آنها براي مذاكرات با جنگ گسترده منافات دارد.