با احتمال بالا گرفتن تنش‌ها در خاورميانه رخ داد
شوك موشكي به بازار نفت
گروه اقتصادي
حمله موشكي شامگاه سه‌شنبه ايران به اسراييل، قيمت نفت خام برنت را در بازارهاي جهاني تا 5 درصد افزایش داد. در معاملات ديروز نيز قيمت نفت خام برنت به روند افزايشي خود ادامه داد و به 74 دلار و ۵۶ سنت در هر بشكه رسيد. بهاي معاملات وست‌تگزاس اينترمديیت امريكا نيز با يك دلار و هفت سنت معادل ۱.۵۳ درصد افزايش، به ۷۰ دلار و ۹ سنت در هر بشكه رسيد. در حالي كه نفت خام دبليوتي‌آي امريكا با يك دلار و ۷ سنت يا ۱.۵۳ درصد افزايش، ۷۰ دلار و ۹ سنت به ازاي هر بشكه داد و ستد شد.
بلومبرگ در گزارشي تحليلي درباره پس‌لرزه تنش‌هاي ژئوپلتيكي در خاورميانه بر بازارها نوشته كه «بنيامين نتانياهو ايران را تهديد به تلافي كرده و خطر شدت گرفتن تنش‌ها در خاورميانه وجود دارد. با اينكه نفت خام برنت به 74 دلار در هر بشكه جهش قيمت پيدا كرده اما به گفته معامله‌گران و تحليلگران، بازار به‌طور كامل ريسك جهش بيشتر در قيمت‌ها در صورت حمله به تجهيزات نفتي ايران يا بسته‌شدن تنگه هرمز را قيمت‌گذاري نكرده است.»
به نقل از وبسايت «اكوايران» كه اين گزارش را ترجمه كرده تحولات اخير در حالي صورت گرفته است كه مديران پولي و صندوق‌هاي تاميني به دنبال نگراني بابت كاهش تقاضا و عرضه بيش از حد، ديدگاه نزولي درباره آينده قيمت نفت داشتند. اوپك‌پلاس، قرار است از ماه دسامبر عرضه خود را افزايش دهد، درحالي كه توليد‌كنندگان نفت خارج از اين اتحاد نيز عرضه را افزايش داده‌اند. به گفته باب مك نالي، رييس Rapidan Energy Group و از مشاوران دولت جورج دبليو بوش، بازار نفت به ريسك ژئوپلتيكي واكنش كوتاهي دارد چراكه صرف ريسك نفت خام تنها زماني افزايش پيدا مي‌كند كه بازار شاهد تنشي باشد كه به‌طور مستقيم زيرساخت‌هاي انرژي يا عرضه را هدف قرار دهد، يا اينكه اسراييل به زيرساخت‌هاي مهم رژيم ايران حمله كند.
براساس تخمين‌هاي اوليه از سوي Clearview Energy Partners، درصورتي كه امريكا و متحدانش تحريم‌هايي بر ايران اعمال كنند قيمت نفت مي‌تواند تا 7 دلار در هر بشكه و در صورت حمله به زيرساخت‌هاي انرژي ايران مي‌تواند تا 13 دلار در هر بشكه افزايش يابد. اختلال در عرضه از تنگه هرمز اما مي‌تواند تاثير بزرگ‌تري داشته باشد و قيمت را 13 تا 28 دلار افزايش دهد.
تنگه هرمز آبراه باريكي در دهانه خليج فارس است كه حدود 30 درصد از تجارت نفت جهان از آن انجام مي‌شود، بنابراين ايجاد اختلال در آن مي‌تواند به‌شدت قيمت نفت را تحت تاثير قرار دهد. به گفته تحليلگران و معامله‌گران، در صورت بروز اختلال‌هاي بزرگ و طولاني در خاورميانه، امريكا احتمالا ذخاير استراتژيك نفت خود را عرضه خواهد كرد. ذخاير آن در حال حاضر حدود 383 ميليون بشكه نفت را نگهداري مي‌كند كه ضربه‌گير مهمي براي كاهش عرضه بازار خواهد بود. با بازگشت صرف ريسك‌هاي ژئوپلتيكي، نگراني‌هاي فزاينده‌اي وجود دارد از اينكه افزايش قيمت‌ها كاهش يابد، چراكه بسياري از معامله‌گران كنار ايستاده‌اند و منتظر نشستن گردوغبار هستند؛ شرايطي كه بازار را نسبت به معامله‌گران الگوريتم‌محور كه اخيرا بر سر زبان‌ها افتاده‌اند آسيب‌پذير مي‌كند. در تحليلي ديگر پريانكا ساچدوا، تحليلگر ارشد بازار در شركت فيليپ نووا مي‌گويد: بازارهاي نفت تا حد زيادي به روايت ضعيف شدن دورنماي اقتصادي جهاني كه به تقاضا براي سوخت ضربه مي‌زند، متمركز شده بودند. با اين حال، پس از پاسخ موشكي ايران به اسراييل، به سرعت نگران اختلال عرضه نفت در خاورميانه شدند.
به نقل از «ايسنا» تحليلگران گروه بانكي ANZ در يادداشتي نوشتند: درگير شدن مستقيم ايران كه عضو اوپك است، دورنماي اختلال در عرضه نفت را برانگيخته است. اين تحليلگران خاطرنشان كردند توليد نفت ايران در اوت، به ۳.۷ ميليون بشكه در روز رسيد كه بالاترين ميزان در ۶ سال اخير بود.موسسه كپيتال اكونوميست نيز در يادداشتي نوشت: هر گونه تشديد تنش‌ها، ممكن است پاي امريكا را هم به جنگ بكشاند. ايران در حدود چهار درصد از توليد جهاني نفت سهيم است اما نكته مهم اين است كه در صورت وقوع اختلال عرضه، آيا عربستان سعودي توليد خود را افزايش مي‌دهد.
بر اساس گزارش رويترز، كميته نظارتي مشترك وزيران اوپك‌پلاس روز چهارشنبه براي بازبيني وضعيت بازار، نشستي برگزار مي‌كند و پيش‌بيني نمي‌شود تغييري در سياست توليد اين گروه را توصيه كند. اوپك پلاس از دسامبر قصد دارد توليدش را به ميزان ۱۸۰ هزار بشكه در روز افزايش دهد.
بازار داخلي در شوك
همزمان با بازارهاي جهاني، در داخل ايران هم فضاي رواني ناشي از حمله موشكي به اسراييل حاكم شده بود و ديروز قيمت‌ها در بازار انواع دارايي‌ها با افزايش همراه بود. براساس اعلام سايت اتحاديه طلا و جواهر تهران، طلاي 18 عيار دیروز، 11 مهر 1403 با افزايش 83 هزار توماني نسبت به روز قبل همراه شد و به كانال چهار ميليون توماني صعود كرد. بر اين اساس؛ طلاي 18 عيار اكنون با نرخ چهار ميليون و 28 هزار و 200 تومان در بازار كشور عرضه مي‌شود. طلاي 24 عيار هم 110 هزار تومان گران شد و به قيمت پنج ميليون و 370 هزار تومان رسيد.
بازار سكه هم از رشد قيمت‌ها بي‌نصيب نماند و هر دو سكه طرح قديم و جديد وارد كانال جديد قيمتي شدند. سايت اتحاديه طلا و جواهر تهران نوشته است كه سكه طرح جديد 650 هزار تومان نسبت به ديروز افزايش قيمت داشت و به كانال بالاتر صعود كرد. اين سكه هم‌اكنون به نرخ 47 ميليون و 500 هزار تومان رسيده است. سكه طرح قديم هم با 400 هزار تومان رشد مواجه شد و حال در نرخ 42 ميليون تومان به بازار عرضه مي‌شود. طلاي جهاني هم با افزايش هفت دلاري در هر اونس همراه بود و تا ساعت 18 ديروز با نرخ 2647 دلار در بازارهاي جهاني در نوسان بود.
بازار ارز هيجاني شد
همزمان با آغاز پاسخ نظامي ايران به اسراييل، قيمت دلار و تتر نيز با افزايش شبانه همراه شد و اين شوك قيمتي روز گذشته نيز همراستا با جلسه اضطراري شوراي امنيت بالا گرفت. اما كارشناسان اقتصادي اين افزايش قيمت را همانند گذشته، موقتي و ناشي از افزايش هيجانات بازار مي‌دانند و به مردم توصيه مي‌كنند اسير هيجانات بازار نشوند. بارها گفته شده است كه در روزهاي پرنوسان بازار ارز بايد از خريد و فروش اجتناب كرد چراكه برنده اصلي بازار در اين ايام سوداگراني هستند كه از نوسانات به نفع خود استفاده مي‌كنند و كارشان نوسانگيري در همين ايام است. طبيعتا مردم عادي در چنين شرايطي در صورت ورود به بازار با خسران و زيان سنگيني همراه خواهند بود.