كابينه تلآويو سناريوهاي مربوط به پاسخ احتمالي ايران را بررسي ميكند
اسراييل در آمادهباش
بمبافكنهاي امريكايي وارد خاورميانه شدند
بنابر اظهارات اخير مقامات رسمي كشورمان به طور قطعي و در زمان و مكان مقتضي به تجاوز اخير رژيم اسراييل پاسخ داده خواهد شد. اين اظهارات پس از آن مطرح ميشود كه روز شنبه 26 نوامبر برابر با 5 آبان ماه اسراييل طي اقدامي تجاوزكارانه برخي مراكز نظامي ايران را مورد حمله قرار داد. بنابر اظهارات كارشناسي، حقوقدانان و نيز وزير امور خارجه كشورمان مطابق با منشور سازمان ملل اين اقدام اسراييل تعرض به تماميت ارضي خاك ايران تلقي ميشود و حق دفاع مشروع براي جمهوري اسلامي ايران نيز محفوظ است. اين درحالي است كه هفتههاي اخير، اسراييل عمليات هوايي و زميني خود را در جنوب لبنان و غزه تشديد كرده كه منجر به كشته شدن تعداد زيادي از غيرنظاميان در اين مناطق شده است. به ادعاي وال استريت ژورنال ارتش اسراييل و ديگر نيروهاي امنيتي در حال اعمال فشارهايي براي يافتن يك راهحل ديپلماتيك براي اين درگيري هستند، اما هر توافقي به دليل خواستههاي امنيتي اين رژيم به بن بست رسيده است. به ادعاي ناظران، اقدامات و شروط نامتعارف تلآويو حتي مقامات امريكايي را نيز بدون هيچ دستاوردي راهي كشورشان كرد و براساس اظهارات اخير نبيه بري رييس پارلمان لبنان نيز مذاكرات آتشبس به بعد از انتخابات ايالاتمتحده موكول شد. از سويي ديگر حماس نيز حاضر به پذيرفتن شروط مطرح شده در پيشنويس پايان درگيريها و آتشبس نشده است.
بنابر اظهارات پيشين مقامات رسمي كشورمان هرچند كه آتشبس براي ايران در اولويت قرار دارد و ايران نيز خواهان بازگشت آرامش و امنيت به منطقه پس از پايان درگيريها و برقراري آتشبس است اما به نظر ميرسد كه اميدها براي پايان درگيريها حداقل در كوتاهمدت نااميد شده باشد. در چنين شرايطي دولتمردان ايراني حق پاسخ ايران به تجاوز اخير رژيم اسراييل را با استناد به ماده 51 منشور سازمان ملل و پيگيري مسيرهاي حقوقي براي احراز اين تجاوز ازجمله برگزاري نشست فوري شوراي امنيت براي خود محفوظ ميدانند. سردار حسين سلامي فرمانده كل سپاه پاسداران در خصوص تعرض و تجاوز اخير رژيم اسراييل به مراكز نظامي كشورمان گفته: پاسخي غيرقابل تصور به دشمن خواهيم داد. اين درحالي است كه مقام معظم رهبري طي ديداري كه با جمعي از دانشجويان و دانشآموزان داشتند، فرمودند: «دشمنان ما هم امريكا و هم رژيم صهيونيستي، بايد بدانند كه قطعا پاسخ دندانشكني به آنچه عليه ايران و جبهه مقاومت انجام ميدهند، خواهند گرفت.» وال استريت ژورنال به نقل از مقامات غربي ادعا كرده است كه تصميمگيرندگان ايراني اكنون در حال بررسي اين موضوع هستند كه چگونه بايد پاسخي قاطع به تجاوز اخير تلآويو بدهند. مقامات اسراييلي نيز در اين زمينه ادعا كردند كه ايران بهطور جدي در حال بررسي پاسخ است و هشدارهايي در اين زمينه دادهاند كه نشان از آن دارد كه آماده پاسخي متفاوت از ساير پاسخهاي قبلي جمهوري اسلامي به تجاوزات اخير اسراييل است. همزمان با افزايش گمانهزنيها در راستاي پاسخ قطعي ايران به تجاوز اخير تلآويو، براساس دستور رييس پنتاگون چندين هواپيماي بمب افكن بي52 و نيز هواپيماهاي سوخترسان و ناوشكنهاي نيروي دريايي امريكا به خاورميانه اعزام شدهاند. وال استريت ژورنال در ادامه گزارش خود در زمينه كم و كيف پاسخ احتمالي ايران طي روزهاي آينده مدعي شده است: تهران ميتواند از طريق يكي از متحدانش (اعضاي مقاومت) به تجاوزات اخير اسراييل به كشورمان پاسخ دهد. گفتني است اين ادعا در شرايطي مطرح ميشود كه بنابر اظهارات مقامات تهران و بغداد، تلآويو براي تجاوز محدود اخير خود نيز آسمان عراق را مورد تعرض قرار داده بود. نيويورك تايمز اما طي گزارشي از شرايط به شدت ملتهب اخير منطقه طي روزهاي اخير آورده است كه خاورميانه همچنان در وضعيت ناپايدار و نامشخصي پس از آخرين روياروييهاي تهران و تلآويو قرار دارد.
نيويورك تايمز: عصر عدم قطعيتها در خاورميانه
نيويورك تايمز با انتشار گزارشي ادعايي مدعي شد: شتاب تحولات نشاندهنده شدت تنشها و احتمال تشديد درگيريها در منطقه است. اين نشريه بدون اشاره به تداوم جنايات اسراييل در لبنان و غزه مدعي شده است كه تهديدات مقامات ايراني به انجام پاسخي كه البته حق مشروع ايران براي دفاع نيز ميباشد، ميتواند به دور جديدي از روياروييها در خاورميانه منجر شود و اين وضعيت نيازمند توجه و ديپلماسي جدي از سوي جامعه بينالمللي براي جلوگيري از تشديد بحران است. تمامي اين ادعاها در شرايطي مطرح شده كه سردار علي فدوي معاون فرمانده كل سپاه پاسداران گفت: «ايران در ۴۰ سال گذشته هرگز هيچگونه تهاجمي را بيپاسخ نگذاشته است.»
در ادامه گزارش ادعايي نيويورك تايمز آمده است كه طي سالها توازن در منطقه به گونهاي بوده است كه اسراييل و ايران را در شرايط رويارويي مستقيم قرار نداده است، به گونهاي كه هيچ كدام از دو بازيگر خواهان درگيري تمامعيار نبودند و سعي داشتند تعادل تقريبي از بازدارندگي متقابل را حفظ كنند. به ادعاي نيويورك تايمز اين تعادل اما از ۷ اكتبر ۲۰۲۳ به ظاهر متزلزل شده است، زماني كه حماس طي عملياتي تحت عنوان توفانالاقصي اسراييل را هدف قرار داد. به فاصله يك روز بعد از اين عمليات و همزمان با حملات اسراييل به غزه، حزبالله نيز در حمايت از حماس، راكتها و موشكهايي به سمت اسراييل شليك كرد و از آن زمان درگيريهاي ميان فلسطين و اسراييل وارد ابعاد ديگري شد. پس از حمله هوايي اسراييل به كنسولگري ايران در دمشق، ابعاد معادلات به گونهاي متفاوت و در پهناي وسيعتري رقم خورد. تهران با استناد به اينكه ديپلماتهاي ايراني هدف حمله متجاوزانه اسراييل قرار گرفتند از حق دفاع مشروع براي پاسخ به اسراييل استفاده كرد، به ادعاي نيويورك تايمز اين اولينبار بود كه دو بازيگر از سايه و منطقه خاكستري خارج شده و روياروييشان عريان شد. اواسط سپتامبر اسراييل حملات خود را عليه حزبالله تشديد كرد. تلاش تلآويو براي ورود زميني به جنوب لبنان در تاريخ اول اكتبر تنشها در منطقه را تشديد كرد. همزمان پاسخ مشروع ايران با بيش از ۱۸۰ موشك به خاك اسراييل نشاندهنده عزم تهران براي پاسخگويي به تهديدات اسراييل بود هرچند كه ميتوانست به يك دور جديدي از درگيريها منجر شود. اين حملات پينگپنگي نيز باعث شد تلآويو در اقدامي متجاوزانه و با تعرض به خاك ايران برخي مراكز نظامي ايران را به صورتي محدود هدف قرار دهد. نيويورك تايمز در ادامه گزارش خود و از زاويهاي ديگر اما تحليل كرده است كه با اين وجود همچنان مشخص نيست كه آيا اسراييل ميتواند از پاسخ ايران جان سالم به در ببرد يا خير. دانيل سوبلمن، استاد دانشگاه عبري در اورشليم بازدارندگي نامتقارن و قواعد بازي در درگيريهاي اخير خاورميانه را به عنوان دو روش اصلي براي دستيابي به «ثبات استراتژيك» معرفي ميكند: بازدارندگي متقابل شامل ايجاد يك وضعيت است كه در آن هر دو طرف به گونهاي عمل كنند كه از درگيري مستقيم جلوگيري شود. اين ميتواند شامل تقويت تواناييهاي نظامي و ايجاد سازوكارهاي بازدارنده باشد تا هر يك از طرفين از حمله به ديگري خودداري كند. دوم ديپلماسي و گفتوگو است كه در اين زمينه بازيگران درگير يا ميانجيها به اهرمهاي ديپلماتيك و گفتوگو براي حل و فصل اختلافات و كاهش تنشها متوسل ميشوند. اين رويكرد ميتواند شامل مذاكرات چندجانبه و توافقات امنيتي باشد كه به ايجاد اعتماد و كاهش خطر درگيريهاي نظامي كمك كند. دانيل سوبلمن در ادامه ارايه تحليل ادعايي خود به نيويورك تايمز دو روش اصلي براي دستيابي به «ثبات استراتژيك» را معرفي ميكند: اول هژموني كه در اين رويكرد، يك طرف به قدري بر ديگري غلبه ميكند كه ميتواند اراده خود را بهطور كامل تحميل كند. دوم تعادل كه در اين رويكرد، يك تعادل نسبتا متقارن از قدرت وجود دارد كه در آن تمامي طرفها از تشديد درگيريها بازداشته ميشوند. اين وضعيت بهطور تقريبي وضعيت خاورميانه قبل از حملات ۷ اكتبر را توصيف ميكند، جايي كه هيچ يك از طرفها نميتوانستند به راحتي به يكديگر حمله كنند بدون اينكه عواقب جدي را متحمل شوند. سوبلمن در ادامه مدعي شده است كه دستاورهاي ادعايي اسراييل، به اندازهاي نيست كه به يك هژموني پايدار منجر شود. او اين وضعيت را به عنوان يك «وضعيت قابل انفجار» توصيف ميكند. سوبلمن در ادامه گفتوگوي ادعايي با نيويورك تايمز مدعي است كه طرفين درگير بايد يك زبان قابل فهم متقابل دست يابند كه با توسل بدان وضع موجود را حفظ كرده و آنچه را كه به عنوان يك خط قرمز تلقي ميشود و در صورت عبور از آن، خصومتها بهطور چشمگيري تشديد خواهد شد، لحاظ كنند. به ادعاي نيويورك تايمز در هفتههاي منتهي به تجاوز اخير اسراييل، ديپلماتهاي امريكايي به اسراييل فشار آوردند كه به تاسيسات هستهاي يا نفتي ايران حمله نكند و از طرفي ديپلماتهاي كشورمان طي مذاكرات فشردهاي كه با شيخنشينهاي خليجفارس مانند امارات متحده عربي برگزار كردند و به طور ضمني هشدار دادهاند كه در صورت حمله اسراييل به تاسيسات نفتي ايران، تاسيسات نفتي خليجفارس هدف حملات ايران قرار خواهند گرفت. سوبلمن در ادامه در گفتوگو با نيويورك تايمز مدعي است: آنچه كه در چند هفته گذشته شاهد بوديم اين است كه اسراييل، ايران و ايالاتمتحده به نوعي در حال چانهزني بودند كه چه چيزي براي طرفين قابل قبول خواهد بود و چه چيزي خط قرمز. اين درحالي است كه آشر فورد، پژوهشگر ارشد در مركز استيمسون طي گفتوگويي با نيويورك تايمز ادعا كرده كه اخيرا سطح بالاتري از تبادل اطلاعات بين اسراييليها و ايرانيها را شاهد هستيم؛ اما با اين حال، همچنان مشخص نيست كه آيا تبادل درگيريها ميان دو طرف به پايان رسيده است يا خير، چراكه يكي از عوامل اصلي در اين عدم قطعيت، نوع رابطه اسراييل با ايالاتمتحده است و اينكه نتايج انتخابات هفته آينده چگونه ممكن است بر ديناميكهاي پيچيده خاورميانه تاثير بگذارد. آشر فورد اين را هم گفت كه در اين مرحله، من گمان ميكنم كه منشا تعادل در خاورميانه در واقع در جايي در پنسيلوانيا است يا حداقل در يك ايالت نوساني ديگر؛ متاسفانه، هنوز كمي زود است كه اين را اعلام كنيم.