همزمان با افزايش تنشها ميان روسيه و اوكراين مطرح شد
آزمون بازدارندگي
نيروهاي اوكرايني روز سهشنبه 19 نوامبر براي اولين‌بار بعد از صدور مجوز بايدن جهت استفاده از موشكهاي دوربرد، منطقه مرزي در خاك روسيه را با موشكهاي ATACMS ساخت امريكا هدف قرار دادند. اين حملات در شرايطي انجام شده كه پيش از آن و طي روزهاي گذشته جو بايدن رييس‌جمهور ايالات‌متحده صدور مجوز استفاده اوكراين از موشكهاي بالستيك تاكتيكي ATACMS براي حمله به عمق خاك روسيه را صادر كرده بود. همزمان مقامات روس نيز نسبت به پيامدهاي استفاده اوكراين از تسليحات غربي و امريكايي عليه روسيه هشدار داده و تاكيد كرده‌اند كه اين كار، به منزله ورود غرب به درگيري است. گفتني است ولاديمير پوتين رييس‌جمهوري روسيه روز سهشنبه فرماني را به امضا رساند كه به موجب آن، مسكو از اين پس اجازه خواهد داشت تا عليه «يك كشور غيرهسته‌‌اي» به شرط آنكه آن كشور از حمايت قدرت‌هاي هستهاي برخوردار شده باشد، از تسليحات هستهاي خود استفاده كند. اين تصميم بعد از گذشت هزارمين روز از عمليات نظامي روسيه در اوكراين و همچنين يك روز پس از موافقت واشنگتن با استفاده كييف از موشكهاي دوربرد امريكايي عليه تاسيسات نظامي روسيه در خاك روسيه همزمان شد. كرملين پيش‌تر در روز سهشنبه اعلام كرده بود كه تغييراتي در دكترين هستهاي روسيه تنظيم شده و در صورت لزوم رسميت خواهد يافت. حمله اخير اوكراين به واسطه موشكهاي دوربرد ساخت امريكا به خاك روسيه نگراني‌ها درخصوص اتمام بازدارندگي هستهاي در جهان را افزايش داده است. اما به باور برخي ناظران كه اگرچه حمله به روسيه با استفاده از موشكهاي امريكايي و غربي موجب افزايش تنشها مي‌شود، اما به‌كار‌گيري اين تسليحات عليه مسكو تاثير چنداني بر معادلات ميدان نبرد نخواهد داشت، چراكه واشنگتن پس از ماه‌ها تعلل اجازه استفاده از موشكهاي ATACMS را به كييف داده و به‌‌علاوه تعداد موشك‌هايي كه دراختيار اوكراين قرار مي‌گيرد به اندازه‌اي نيست كه بتواند روند جنگ را تغيير دهد.
در اين راستا نشريه بلومبرگ طي گزارشي تحليلي از احتمال تشديد تنشها ميان روسيه و اوكراين و نيز سناريوهاي محتمل در اين زمينه طي روزهاي آينده آورده است: حملات روسيه به اوكراين پس از ماه‌ها فرآيندي فرسايشي و خونين، اكنون در حال شدت گرفتن است. با ورود اين درگيري به هزارمين روز خود، اوكراين از قابليت‌‌هاي جديد خود در زمينه موشكهاي دوربرد براي هدف قرار دادن يك پايگاه نظامي در خاك روسيه بهره برده است. مسكو در برابر چنين اقدامي هشدار داده بود، تهديدات خود در مورد واكنش هستهاي به حملات متعارف را افزايش داد. اين دو اقدام كه به صورت همزمان در صبح سهشنبه رخ داد، سرمايه‌گذاران را كه مدت‌ها از تنش‌هاي روزانه جنگ غافل شده بودند، به وحشت انداخت و موجب هجوم آنها به دارايي‌هاي امن خود شد. اما واقعيت اين است كه حضور اخير نيروهاي كره‌شمالي براي حمايت از نيروهاي روسيه در ميدان نبرد، پيش از اين نيز شدت تنشها را افزايش داده بود.
به گزارش بلومبرگ، بازگشت دونالد ترامپ به كاخ سفيد در ماه ژانويه و وعده او نيز براي پايان دادن سريع به جنگ فوريتي جديدي براي اوكراين و متحدانش ايجاد كرده است. ولوديمير زلنسكي رييس‌جمهور اوكراين از امريكا درخواست‌هايي را براي دريافت سلاحهاي بيشتر به منظور تقويت نيروي نظامي خود كرده است. دولت بايدن در حال ارسال حداكثر كمك‌ها به كييف قبل از ترك دفتر رياست‌جمهوري است و اولاف شولتز، صدراعظم آلمان نيز هفته گذشته با پوتين تماس گرفت تا در مورد مذاكرات به او فشار بياورد. اما به نظر مي‌رسد رهبر روسيه هيچ علاقه‌اي به مصالحه نشان نداده است. تاتيانا استانووايا، پژوهشگر ارشد در مركز كارنگي روسيه و اوراسيا، در پستي در ايكس (توييتر) نوشت: «وضعيت كنوني وسوسه‌اي جدي براي پوتين ايجاد مي‌كند تا شدت جنگ را افزايش دهد.» چنين اقدامي به پوتين و ترامپ اين امكان را مي‌دهد كه جو بايدن را به خاطر تشديد درگيري‌‌ها مقصر بدانند و از بحران حاكم به عنوان پيش‌‌زمينه‌اي براي مذاكرات مستقيم استفاده كنند.
استانووايا همچنين افزود: «اين يك مرحله بسيار خطرناك است، چراكه ممكن است پوتين در تلاش باشد تا رهبران غربي را قانع كند كه بايد بين يك درگيري هستهاي يا يك توافق براساس شروط روسيه ناگزير به انتخاب باشند.»
در ادامه گزارش بلومبرگ آمده است كه اين حمله درحالي رخ داده است كه جو بايدن و اولاف شولتز همراه با ديگر رهبران گروه 20 در يك نشست در ريودوژانيرو جمع شده بودند، جايي كه بحث در مورد جنگ روسيه يكي از مهم‌ترين نقاط اختلاف بود. لوئيس ايناسيو لولا دا سيلوا رييس‌جمهور برزيل ميزبان اين نشست تلاش كرده است تا بحث‌ها در مورد درگيري‌‌هاي اوكراين و غزه را تعطيل كند تا بتوانند روي تغييرات اقليمي و فقر متمركز شوند! اما مديريت سنگين و در برخي موارد آشفته رييس‌جمهور برزيل در اين نشست، باعث نارضايتي بسياري از رهبران ديگر شده است. به گزارش بلومبرگ، دولت‌هاي منطقه بارها از حملات سايبري، اطلاعات نادرست و حملات جنگنده‌هاي روسي گزارش داده‌اند و هشدار داده‌اند كه در صورتي كه پوتين در اوكراين پيروز شود، آنها تحت تهديد خواهند بود. در ادامه اين گزارش آمده است كه ريشه تحولات روزهاي اخير را مي‌توان به مداخله پيونگ‌يانگ در ميدان جنگ طي ماه گذشته نسبت داد، اقدامي كه در اعتراض به هشدارهاي واشنگتن انجام شد. اين اقدام بود كه باعث شد بايدن مخالفات ديرينه خود را نسبت به حملات دوربرد به روسيه با استفاده از سيستم‌هاي موشكي تاكتيكي ارتش امريكا، معروف به ATACMS، كنار بگذارد. الكساندر پُليشچوك، سفير اوكراين در هند، در مصاحبه‌اي در دهلي‌نو در روز دوشنبه گفت: «استقرار نيروهاي كره‌شمالي در ميدان نبرد، وضعيت را به سطح ديگري برده است.»
گفتني است اولين حمله اوكراين با اين موشك‌ها يك انبار مهمات در بريانسك يك منطقه مرزي غربي روسيه را هدف قرار داد. روس‌ها همچنين گزارش دادند كه پنج موشك از شش موشك شليك شده را ساقط كرده‌اند و هيچ تلفات جاني در پي نداشته است، اما همچنان نه ستاد كل نيروهاي مسلح اوكراين و نه وزارت دفاع اين كشور در مورد نوع موشكهاي استفاده‌شده اظهارنظر نكردند.
در ادامه گزارش بلومبرگ از فرمان مهم پوتين براي تغيير دكترين هستهاي روسيه آمده است كه كرملين براساس اين فرمان جديد مي‌تواند در پاسخ به حمله كييف با استفاده از سلاحهاي متعارف غربي، از سلاحهاي هستهاي استفاده كند. تيموتي‌اش، استراتژيست ارشد بازارهاي نوظهور در اين رابطه گفته است: اين روش معمول پوتين است؛ افزايش تنشها پيش از مذاكرات.» چراكه پوتين فرض مي‌كند كه بايد در ماه‌هاي آينده براي گفت‌وگو و صلح با ترامپ سر ميز مذاكره بنشيند. ولوديمير زلنسكي، رييس‌جمهور اوكراين، در جريان سخنراني خود در پارلمان اروپا در بروكسل از دولت‌ها خواست كه به واسطه ترس كمك‌هاي‌شان به ساختار دفاعي اوكراين را قطع نكنند.
زلنسكي اما در اين نطق خود هيچ اشاره‌اي به استفاده از موشكهاي ATACMS نكرد، اگرچه به نظر مي‌‌رسيد كه اشاره‌اي غيرمستقيم به اولاف شولتس، صدراعظم آلمان، داشت كه از رويكرد بايدن و ارسال موشكهاي برد بلند آلمان به كييف خودداري كرده و با تلاش‌هايش براي برقراري ارتباط با پوتين، زلنسكي را عصباني كرده است. اين عدم تبعيت از بايدن در شرايطي رخ داده كه اولاف شولتس پس از فروپاشي ائتلاف سه‌جانبه‌اش با انتخابات زودهنگام در فوريه روبه‌رو است. زلنسكي همچنين ادامه گفت: درحالي كه برخي رهبران اروپايي به فكر انتخابات هستند، پوتين تنها روي پيروزي در اين جنگ تمركز كرده است!