ميثم سليماني/ در حالي كه منطقه شاهد حضور نظامي روسيه در سوريه است، بسياري از ناظران در حال بررسي اين مساله هستند كه عربستان چه واكنشي به روسيه خواهد داد. از طرفي عربستان با سفر محمد بن سلمان وزير دفاع اين كشور به روسيه، راه مذاكره با مسكو را باز كرده و از طرف ديگر خبرها حاكي از تصميم جديد رياض براي تجهيز بيشتر شورشيان منتشر مي‌شود. «اعتماد»، واكنش عربستان به حضور نظامي روسيه در سوريه و پيامدهاي آن را با اصغر قريشي، سفير پيشين ايران در يمن مورد بررسي قرار داده است.
روسيه حملاتي را عليه معارضان دولت بشار اسد در سوريه آغاز كرده و اين موضوع به نوعي در تضاد با منافع عربستان به نظر مي‌رسد، در اين خصوص عربستان سعودي چه راهكاري را به پيش گرفته است؟
عربستان سعودي بي‌ترديد استقبال خوبي نمي‌تواند از اين موضوع داشته باشد، زيرا دخالت نظامي روسيه در سوريه مي‌تواند بقاي بشار اسد در سوريه را تضمين كند اما عربستان سعودي با اين موضوع به‌شدت مخالفت است و تاكيد دارد كه اسد بايد از قدرت كناره‌گيري كند. با اين وجود اروپا و به خصوص آلمان شرط بركناري اسد را فعلا كنار گذاشته‌اند و عربستان هم در اين قضيه در برابر يك عمل انجام شده قرار گرفته است و سفري هم كه محمد بن سلمان وزير دفاع عربستان به روسيه داشت به اين دليل بود كه بفهمد اهداف روسيه در سوريه چيست و بعد هم ميزان همكاري روسيه با ايران را بسنجند. همچنين گفته مي‌شود عربستان قصد دارد با روسيه بر سر موضوع يمن معامله كند. يعني در حقيقت احتمال مي‌رود رياض مداخله روسيه در سوريه را تاييد و در مقابل نيز روسيه هم دخالت عربستان در يمن را تاييد كند.
قبل از حمله نظامي روسيه در سوريه، عربستان و روسيه قصد داشتند مبادلات اقتصادي و نظامي را با يكديگر آغاز كنند و حتي بنا بود ملك سلمان به روسيه سفر كند، اين موضوع چه تاثيري بر روابط طرفين خواهد داشت؟
عربستان سعودي به نوعي قصد دارد روسيه را تطميع كند و حتي شايعاتي در يك روزنامه لبناني منتشر شد كه عربستان و قطر، پيشنهاد يك معامله 300 ميليارد دلاري به روسيه داده‌اند كه البته منبع اين موضوع خيلي موثق نيست. ولي به هر حال مقامات عربستاني به روسيه رفتند تا روس‌ها را از ايران جدا كنند.
آيا از اين معامله جزيياتي نيز منتشر شده است؟
آن چيزي كه سايت‌هاي عربي منتشر كردند اين بود كه عربستان قصد داشته تا مواضع روسيه را در موضوع سوريه تغيير دهد و گفته مي‌شود كه روسيه اين موضوع را رد كرده و طرف‌هاي عربي پيشنهاد‌هاي ديگري را مطرح كردند اما پوتين در ملاقات خود با محمد بن سلمان موضوع را منحرف كرده است و اجازه بحث كردن بر سر اين موضوع را در جلسه نداده است. البته بايد تاكيد كرد اين موضوع در حد يك شايعه است كه رسانه‌هاي عربي و به ويژه لبناني به آن دامن زده‌اند.
در حال حاضر بحث حضور داعش در عربستان سعودي را چگونه مي‌بينيد؟
داعش اكنون در عربستان، سوريه، يمن و عراق حضور دارد. اما موضع عربستان نسبت به داعش پيچيده است. ما در يمن مشاهده مي‌كنيم كه داعش در حال تقويت شدن از سوي عربستان سعودي است. من به شخصه بيانيه‌اي ديدم از سلفي‌هاي عربستان كه نزديكي بسياري با داعش دارند. عربستان به دليل اينكه نمي‌تواند در برابر ارتش يمن پيشروي كند، داعش را در اين منطقه وارد عمل كرده و داعش از اين طريق قبايل و گروه‌هايي كه طرفدار اين گروه هستند را گرد هم جمع مي‌كند و عربستان نيز آنها را با پول و سلاح تقويت مي‌كند. البته بايد گفت كه محمد بن نايف، وزير كشور و وليعهد عربستان مشهور به اين است كه با القاعده و داعش مبارزه كرده است ولي در داخل عربستان اين اختلاف ميان خاندان سعودي وجود دارد و سخنگوي انصارالله يمن نيز به اين موضوع اشاره كرده است. گفته مي‌شود محمد بن نايف طرفدار راه‌حل سياسي براي يمن است و محمد بن سلمان، وليعهد دوم طرفدار راه‌حل نظامي است. اكنون نهاد ديني عربستان سعودي هم تابع محمد بن سلمان است و ملك سلمان هم به پسرش بيشتر گرايش دارد.
پس شما شرايط را پيرو اختلاف‌ها مي‌دانيد؟
اختلافات از قبل وجود داشته است. اما در اين خصوص بايد گفت كه به تازگي اين موضوع مطرح شده است و نشان مي‌دهد شرايط مطلوبي در حاكميت عربستان سعودي وجود ندارد.
داعش مدعي است كه دشمني آنها با حكومت عربستان سعودي است اما مشاهده مي‌كنيم كه به شيعيان حمله مي‌كنند، اين تضاد را چگونه مي‌بينيد؟
در عمل آنها دشمن شيعيان هستند. به تازگي تصاويري از خطيب نماز جمعه مكه منتشر شده بود كه اعلام مي‌كرد تمامي شيعيان كافر و مرتد هستند و از اين دست مطالبي است كه عربستاني‌ها مطرح مي‌كنند و مشاهده مي‌كنيم گرايش آنها با داعش و القاعده نزديكي زيادي دارد.
عربستان سعودي اكنون چه سياستي را در قبال داعش دنبال مي‌كند؟
عربستان سعودي در داخل كشور خود داعش را كنترل مي‌كند و آن را يك خطر امنيتي به شمار مي‌آورد اما از همين داعش در خارج از عربستان در يمن و سوريه استفاده مي‌كند.
اميدي نمي‌بينيد كه عربستان سعودي تغيير سياستي در سوريه داشته باشد؟
قطعا با توجه به اينكه توافق جديد ميان اروپا، امريكا و روسيه در خصوص سوريه صورت گرفته است، عربستان نمي‌تواند خود را كنار بكشد و تك‌روي كند.