سه‌گانه انرژي ايران در آذرماه
نفت، گاز، قرارداد
سيد حميد حسيني ٭
قراردادهايي كه پيش از اين در قالب باي‌بك در حوزه نفت و گاز منعقد مي‌شد، تجربه موفقي بود اما به نظر مي‌رسد عصر تازه تغيير اين شرايط و بهبود وضعيت قراردادها را گريزناپذير كرده است. بررسي‌ها نشان مي‌دهد آنها كه سرمايه‌گذاران پروژه محسوب مي‌شدند، از نتايج قراردادها رضايت چنداني نداشتند و همين امر سبب شده است آنها با رضايت كافي قراردادهاي‌شان را به پايان نرسانند. شايد اگر انگيزه كافي براي فعاليت در ايران وجود داشت، شركت‌هاي خارجي با اين سرعت و شدت و حدت از تحريم‌ها استقبال نمي‌كردند و ترجيح مي‌دانند در ايران بازاري داشته باشند. كسب سود در اين ميان حرف مهمي است. سود مي‌تواند معادلات نظام بين‌المللي را نيز تغيير دهد و اينجا بايد توجه داشت گره‌زدن منافع و سود يك كشور با كشوري و شركتي ديگر مي‌تواند زمينه‌ساز جلوگيري از بروز بحران يا حتي تداوم بحران باشد. ايران اين روزها به كانون رايزني در حوزه انرژي تبديل شده است. حضور سران بزرگ‌ترين كشورهاي صادر‌كننده گاز در ايران نشان مي‌دهد كه بسياري از كشورها فرارسيدن عصر تازه ايران را پذيرفته‌اند و مي‌دانند ايران در شرايط كنوني قصد دارد جايگاه از دست رفته خود را احيا كند. حالا با تغيير شرايط ايران، كشورهايي كه حاضر نبودند ايران را در جايگاه اصلي‌اش به رسميت بشناسند بار ديگر دريافته‌اند كه ايران مي‌خواهد در بازار انرژي نقش‌آفريني كند. بدون ترديد نتايج حاصل از برگزاري نشست كشورهاي عضو مجمع صادركنندگان گاز به تدريج خود را نشان خواهد داد. بايد توجه داشت همزمان با برگزاري اين اجلاس، ايران خود را آماده نشست اوپك مي‌كند و در فاصله برگزاري اين دو نشست، يعني نشست گاز و نشست نفت، ايران مي‌خواهد مدل جديد قراردادهاي نفتي‌اش را معرفي كند. سه‌گانه‌اي كه وضعيت انرژي در ايران و بازار انرژي جهان را تحت تاثير قرار داده است بدون ترديد آينده اقتصاد جهان را نيز تحت تاثير خود قرار خواهد داد. بايد قبول كرد بازار انرژي جهان در دوره‌اي كه ايران حضور نداشت، دستخوش تغييراتي شده است. شايد آشنايي ايران با نظام جديد بازار انرژي جهان اندكي زمان ببرد و كار را براي جذب آني سرمايه‌ها مشكل كند اما حقيقت اين است كه بايد ايران خود را آماده شرايطي تازه كند؛ شرايطي كه در آن جز به سود خود، به سود شركاي خود نيز فكر كند و شرايطي را پديد آورد كه اقبال شركت‌هاي خارجي به ياران در آن افزايش يابد. مديريت بازار انرژي در شرايط پيچيده امروز بدون ترديد امر ساده‌اي نيست و وقتي امكان برون‌رفت از اين وضعيت فراهم مي‌شود كه منافع ايران با منافع ديگر كشورها گره بخورد تا ديوار ترك خورده تحريم ديگر آجري براي از نو چيده شدن نداشته باشد. ايران به زودي قصد دارد پروژه‌هاي نفتي‌اش را براي سرمايه‌گذاري رونمايي كند. حالا مي‌توان آذرماه را فصل پركار انرژي دانست و كوله‌بار ايران از اين ماه بدون ترديد پركار و پرتردد خواهد بود و بايد منتظر رشد و توسعه اقتصاد كشور بود. ٭كارشناس انرژي