امضاي مشروط «آنكارا» بر طرح بروكسل

بحران سوريه، بحران مهاجران، تنش‌هاي روز‌افزون ميان دولت‌ها و جنگ هركي به هركي عليه داعش، به يك توافق كمي اميدواركننده رسيده است. ديدار رهبران اتحاديه اروپا با احمد داود اوغلو، نخست وزير تركيه مي‌تواند به سر و سامان دادن ميليون‌ها بي‌خانمان از جنگ گريز كمك كند. در حالي كه صدها پناهجو در مرزهاي مقدونيه مورد ضرب و شتم پليس مرزي قرار مي‌گيرند، بروكسل با كمك 3 ميليارد يورويي به آنكارا در جهت اسكان و رسيدگي به مسائل پناهجويان سوري موافقت كرده است.
چارچوب توافق
سه ميليارد يورو به حساب خزانه ارزي تركيه واريز خواهد شد تا آنكارا اقدامات لازم براي رسيدگي به مشكلات پناهجويان سوري را آغاز كند. تركيه در قبال اين بودجه تعهد داده است كه مانع پيوستن سيل پناهجويان به مديترانه شود؛ پناهجوياني كه خود را با سپردن به قاچاقچيان انسان در مديترانه مي‌سپارند تا به جزاير يونان رسيده و از آنجا راهي بالكان   شوند.
اين طرح از ميان طرح‌هاي متعددي انتخاب شده كه در چند ماه گذشته به بروكسل رسيده بود. با شدت گرفتن بحران مهاجران و افزايش فشار افكار عمومي براي پذيرش و اسكان انسان‌هاي بي‌خانماني كه از مناطق جنگ زده مي‌گريختند، اعضاي اتحاديه اروپا درباره سياست‌هاي مهاجرپذير دچار اختلاف عميق شده بودند. اعضاي اتحاديه اروپا در شرق منطقه يعني بالكان كه عمدتا بقاياي اتحاد جماهير شوروي بوده و كشورهايي به لحاظ اقتصادي ضعيف هستند و از سوي ديگر با موج بزرگ‌تر سيل پناهجويان روبرو هستند، مخالف اصلاح سياست‌هاي مهاجرپذير و پذيرفتن پناهجويان شدند، در مقابل اعضاي اتحاديه در غرب اروپا كه كشورهايي به لحاظ اقتصادي قوي‌تر هستند و سيل ضعيف شده‌تري از پناهجويان به آنجا مي‌رسيد، خواستار سياست تقسيم پناهجويان بودند. اما در عمل اين كشورها نيز با مقاومت احزاب و گروه‌هاي راست افراطي مواجه شدند. در نهايت در ميان طرح‌هايي چون كمك مالي به كشورهاي بحران زده كه پناهجويان از آنجا مي‌گريزند، اتحاديه اروپا تصميم به عقب‌نشيني تا مرزهاي تركيه گرفت و پذيرفت با كمك مالي به آنكارا، اين كشور را متقاعد به اسكان و سامان بخشيدن به پناهجويان كه اكثرا سوري هستند، كند.
اكنون داود اوغلو نخست وزير تركيه، توافقي را در بروكسل امضا كرده است كه پيشتر «رجب طيب اردوغان» رييس‌جمهوري تركيه تا حد زيادي با پيش نويس آن موافقت كرده بود. متني كه تركيه را در قبال كمك 3 ميليارد يورويي ملزم به همكاري درباره مديريت دو ميليون و 300 هزار نفر از آوارگان سوري در تركيه را ظرف بيش از دو سال كرده است.
امضاي مشروط آنكارا
تركيه براي اتحاديه اروپا در زمينه همكاري براي كنترل سيل پناهجويان نقشه راه ترسيم كرده است. براساس اين نقشه راه، بروكسل علاوه بر كمك مالي به آنكارا، بايد روند الحاق تركيه به اتحاديه اروپا را تسهيل كند.
رهبران اتحاديه اروپا و تركيه همزمان با توافق درباره پناهجويان، راي به بازگشايي فصل 17 مذاكرات الحاق تركيه به اتحاديه اروپا داده‌اند. اين مذاكرات در ميانه دسامبر آغاز خواهد شد. همچنين توافق شده ويزا براي شهروندان تركيه‌اي كه مسافر اتحاديه اروپا هستند در اكتبر 2016 لغو شود.
گفتني است مهم‌ترين موضوعات كه تاكنون دست انداز پيوستن تركيه به اتحاديه اروپا بوده شامل؛ تاكيد بر قوميت ترك بر اساس ماده ۳۰۱ (قانون كيفري تركيه) كه بر اساس آن توهين‌كنندگان به ملت و اقوام ترك و دولت تركيه از شش ماه تا دو سال به زندان محكوم مي‌شوند- مساله قبرس و نقش تركيه در دوپاره بودن اين كشور- مساله نسل‌كشي ارمني‌ها در سال ۱۹۱۵ و مساله حقوق اقليت‌ها به خصوص كردهاي اين كشور است كه بزرگ‌ترين اقليت تركيه محسوب مي‌شوند. علاوه بر اين اتحاديه اروپا به موضوعاتي چون آزادي بيان در تركيه انتقاد دارد. در همين حال كشورهاي مهم اروپايي، به خصوص فرانسه و آلمان بارها با پيوستن تركيه به اتحاديه اروپا مخالفت كرده‌اند.

درگيري خشونت‌آميز با پناهجويان در مرز مقدونيه

با وجود اسكان هزاران پناهجو در اروپا، هنوز پشت مرزهاي يونان، اسلووني، مقدونيه و مجارستان صدها و هزاران نفر آواره و سرگردان هستند. مجارستان سيم خاردارها را كامل كرده و ساير كشورها پليس‌ها و ماموران امنيتي چند لايه را فرا روي اين پناهجويان قرار داده‌اند كه با وجود شرايط جوي غيرقابل تحمل، اين رو در رويي در برخي مواقع به درگيري‌هاي خشونت بار مي‌انجامد. براساس آخرين گزارش‌ها، پليس مقدونيه با استفاده از نارنجك‌هاي مختل‌كننده حواس و گاز اشك‌آور با سنگ‌پراني پناهجويان خشمگين در منطقه مرزي با يونان مقابله كرده است. در اين رودررويي كه موجب جراحت 18 نيروي پليس مقدونيه شده، گزارش‌هاي غيررسمي از زخمي شدن ۲۰ پناهجو حكايت دارند. اين در حالي است كه مقدونيه در روزهاي گذشته در مرز خود با يونان حصاري به ارتفاع حدود ۳ متر كشيد تا بدين وسيله سد راه پناهجوياني شود كه قصد ورود به اين كشور و حوزه بالكان را دارند. به گزارش منابع اروپايي درگيري‌هاي اخير ميان پناهجويان و نيروهاي مرزي در پي آن آغاز شد كه يك پناهجوي مرد مراكشي با بالا رفتن از يك واگن قطار به يك كابل برق دست زد و دچار سوختگي شد.

اعتراض‌ها به مرگ مشكوك

مرگ طاهر ايلچي، وكيل مدافع حقوق كردها، تظاهرات گروه‌هاي مختلف در دياربكر و استانبول و برخي ديگر شهرهاي تركيه را به همراه داشت. معترضان شعار مي‌دادند كه مي‌دانيم چه كسي قاتل است. پليس استانبول نيز براي متفرق كردن معترضان از گاز اشك آور و ماشين‌هاي آبپاش استفاده كرد. در آنكارا، ازمير و دياربكر نيز مقررات منع تردد اعلام شده است. حزب دموكراتيك خلق مرگ طاهر ايلچي را سوء قصد از پيش برنامه‌ريزي شده از افراد مسلح ناشناس دانسته است. تصاوير ضبط شده توسط دوربين‌هاي رسانه‌ها درگيري ميان پليس‌هاي لباس شخصي تركيه و افراد مسلح ناشناس در جنوب تركيه را پس از شليك به طاهر ايلچي نشان مي‌دهد. در اين حادثه كه در مقابل دوربين‌هاي رسانه‌ها  رخ داد، ۲ نيروي پليس كشته شدند.

دستگيري سه نظامي بلندپايه

دادستاني تركيه به‌طور رسمي اعلام كرد كه دو ژنرال بلندپايه و يك سرهنگ پيشين اين كشور را دستگير كرده است. اين سه نظامي ارتش تركيه سال گذشته مانع از ادامه حركت چندين دستگاه خودروي باري به سوي سوريه شده بودند. محموله اين كاميون‌ها سلاح و دارو بوده است. دولت تركيه اعلام كرد كه اين محموله براي دوستان ترك‌مان در سوريه بوده است كه از يك سو عليه بشار اسد، مي‌‌جنگند و از سوي ديگر بايد در برابر داعش از خود دفاع كنند. ولي اپوزيسيون تركيه احتمال مي‌دهد كه اين محموله تسليحاتي براي تروريست‌هاي داعش بوده است. به گزارش روزنامه جمهوريت به نقل از خبرگزاري تركيه، آنادولو، دستگيرشدگان عبارتند از سرلشكر ابراهيم آيدين، سرتيپ حمزه چلپ‌اوغلو و سرهنگ سابق برهان‌الدين جهانگيراوغلو.