شروع برنامه جديد وزارت صنعت، معدن و تجارت در بخش بازرگاني
وزارت صنعت به دنبال بازيگران قاچاق
گروه اقتصادي |چندي پيش بود كه يكي از مسوولان دولتي در خصوص ميزان واردات قاچاقي پوشاك به كشور، عددي بالغ بر 93 درصد را ذكر مي‌كرد. موضوعي كه در همان زمان، مورد نگراني شديد مسوولان دفتر نساجي وزارت صنعت معدن و تجارت قرار گرفته بود و اين امر را دليلي بر عدم عزم دولت براي حمايت از واحدهاي پوشاكي ذكر مي‌كردند.
البته در خصوص صنعت نساجي و پوشاك اگرچه ايران نتوانسته است در دو دهه اخير جايگاه مناسبي را به دست آورد اما بخش خصوصي فعال در اين بخش از عملكرد خود راضي است و تنها از دولت مي‌خواهد تا با حمايت از اين بخش در برابر قاچاق گسترده پوشاك روزگار خوش‌تري را براي اين بخش رقم بزند.
گو اينكه فعالان اين بخش مي‌دانند با قطع هميشگي واردات پوشاك و كالاهاي نساجي به يكباره نمي‌توان اين صنعت را فعال كرد شايد همين دليل هم موجب شده پس از سال‌ها مجتبي خسروتاج، معاون بازرگاني وزير صنعت، معدن و تجارت از عزم اين وزارتخانه براي پيدا كردن بازيگران اصلي قاچاق پوشاك به كشور خبر داده است.
پيش از اين نيز خيلي از منابع فعال در بخش نساجي كشور معتقد بودند بخش عمده‌اي از قاچاق پوشاك به كشور كه از طريق مرزهاي شمال غربي كشور انجام مي‌شود در دست يك يا چند نفر يا گروه است كه هسته مركزي تصميم‌گيري دارند. موضوعي كه به نظر مي‌رسد مجتبي خسروتاج، قائم مقام بازرگاني وزير هم به آنها اشاره دارد وقتي كه مي‌گويد: «براساس برنامه‌اي كه وزارت صنعت معدن و تجارت دارد كه مشخص مي‌كند چه كساني، با چه مشخصاتي و چه كدي مي‌توانند كالاي خارجي را به كشور وارد كنند و ورود اين كالاها چه تاثيري در بازار كشور دارد. وقتي كه در مناطق مرزي كالا و ته‌لنجي پوشاك نتواند به كشور وارد شود، مشخص مي‌شود كه بازيگر اصلي در قاچاق پوشاك به كشور كيست.»
وي گفته است: «در ستاد مبارزه با قاچاق كالا تمام وزارتخانه‌ها، دستگاه‌ها، نهادي‌هاي اطلاعاتي و امنيتي به دنبال آن هستند كه به‌صورت جامع اين پديده را شناسايي كنند و اولويت‌بندي لازم، براي مبارزه با كالاي قاچاق صورت گرفته است. عمليات مبارزه با قاچاق كالا در كشور اولويت‌بندي شده و به نوبت به آنها رسيدگي مي‌شود. گروه اول مبازره با قاچاق كالا در كشور پوشاك، دخانيات، سيگار، لوازم‌خانگي، لوازم‌آرايشي و بهداشتي و لوازم خودرو است و اين موارد به نوبت در دستور كار قرار دارد و جلو مي‌رود.»
وي در واكنش به صحبت‌هاي خرده‌فروشان مبني بر اينكه چرا مبارزه با قاچاق كالا از سطح خرده‌فروشي انجام مي‌شود؟ گفت: «درصورتي‌كه ما مرزها را ول كرده باشيم و تنها در سطح خرده‌فروشي با كالاي قاچاق برخورد كنيم، آن موقع مي‌توان حرف اصناف را در نحوه نادرست برخورد با قاچاق كالا قبول كرد و اذعان داشت كه عمل به اين شكل جواب نمي‌دهد اما اكنون برخورد با كالاي قاچاق در تمام سطوح در حال انجام است.
ستاد مبارزه با قاچاق كالا كميته‌هاي مختلفي را براي برخورد با كالاي قاچاق تشكيل داده و در حال برخورد با اين پديده است. هرچند اين امكان وجود دارد در برخي سطوح نسبت به ديگري كمتر باشد.»
خسروتاج البته به موضوع سيگار هم كه در اولويت‌هاي مبارزه است اشاره كرده و گفته است: « در 2 هفته گذشته ترانزيت سيگار از كشور ممنوع شده است يعني هيچ سيگاري به مقصد عراق و افغانستان از ايران عبور نمي‌كند كه آثار اين امر به زودي در بازار كشور مشخص مي‌شود. در بخش پوشاك نيز به جد، دنبال آن هستيم كه نام و نشان پوشاك خارجي موجود در بازار كشور را ساماندهي كنيم و اصناف پس از اين براي اينكه بتوانند تابلوي برندي را بالا ببرند، بايد به ما مراجعه كرده و مجوزهاي لازم را اخذ كنند. بر اين اساس مشخص مي‌شود كه هر برند يا فروشگاه سالانه چقدر كالا و از چه كشوري وارد كرده است. همچنين صندوق‌هاي فروش در اين فروشگاه‌ها نصب مي‌شود تا ميزان فروش آنها نيز به‌درستي مشخص شود.»
سهم‌دارهاي قاچاق
آمارها مي‌گويد سالانه 26 ميليارد نخ سيگار قاچاق مي‌شود و در عوض 3 تا 6 درصد دخانيات قاچاق سالانه كشف و معدوم مي‌شود. اكثر اين سيگارها از كشورهاي حوزه خليج‌فارس و مرزهاي غربي قاچاق شده‌اند كه در كارگاه‌هاي غيربهداشتي توليد مي‌شوند. در همين حال سالانه 65 ميليارد نخ سيگار در كشور مصرف مي‌شود در حال حاضر 40 تا 45 درصد كالاهاي دخاني قاچاق است، يعني نزديك 26 ميليارد نخ سيگار غيربهداشتي و جعلي به مصرف داخلي مي‌رسد.
9هزار ميليارد تومان لوازم خانگي
بيشترين واردات قاچاق كالا در بخش لوازم خانگي شامل اقلامي مانند چرخ گوشت، آب ميوه‌گيري و پلوپز است. در بخش كالاهاي لوازم خانگي كوچك، بهترين اجناس با قيمت مناسب در داخل كشور توليد مي‌شود. بنابر آمار، ۱۳ درصد از ۲۰ ميليارد دلار قاچاق كالا به كشور را قاچاق لوازم خانگي به‌خود اختصاص مي‌دهد. اگر اين آمار و اعداد را ساده‌تر كنيم، به اين نتيجه مي‌رسيم كه سالانه بالغ بر 2ميليارد و 600ميليون دلار يعني رقمي بيش از 9هزار ميليارد تومان فقط در بخش لوازم خانگي به عارضه قاچاق دچار هستيم.
500 ميليون دلار قطعات خودرو
يكي ديگر از بخش‌هايي كه وزارت صنعت، معدن و تجارت قصد دارد بر آن نظارت قابل توجهي كند بخش لوازم خودرو است كه بازار قاچاق 500 ميليون دلاري را در سال براي خود ثبت كرده است. قاچاقي كه به صنعت خودروسازي خيلي ضربه نمي‌زند ولي كمر صنعت قطعه‌سازي ما را مي‌شكند. واردات از مبادي رسمي يا قاچاق انجام مي‌شود. متاسفانه حدود 3 تا 4 سال قبل تعرفه‌ها به علت تغيير نرخ ارز مرجع و مبادله‌اي به نصف كاهش يافت ولي بعد از اينكه ارز مرجع حذف شد و اين اختلاف از بين رفت، تعرفه افزايش نيافت و تعرفه واردات كالا در ايران كه در سال‌هاي 91 -92 نصف شده بود ثابت ماند و هيچگاه افزايش نيافت. برآوردهاي ما نشان مي‌دهد كه ارزش قاچاق كالا به كشور حدود 20 ميليارد دلار است كه حدود 500 ميليارد دلار آن قطعه است كه سالانه وارد كشور مي‌شود.
90 درصد كل لوازم آرايشي قاچاق
بر اساس گزارش‌هايي كه در مورد حجم قاچاق لوازم آرايشي و بهداشتي به كشور منتشر شده است، بين 80 تا 90 درصد لوازم و كالاهاي آرايشي در ايران به صورت قاچاق از طريق مرزهاي شرقي و غربي وارد ايران مي‌شوند و آن دسته از آنها كه داراي مارك‌هاي معروف اروپايي يا امريكايي هستند تقريبا همه قلابي بوده و به طرز ماهرانه‌اي در چين، تايلند و تركيه جعل شده و روانه بازار ايران مي‌شوند. بخش عمده‌اي از بازار ايران در اختيار مارك‌هاي چيني، كره‌اي، و تركيه‌اي است اين دست از كشورها با ارايه تنوع گسترده‌اي از محصولات آرايشي با قيمت‌هاي ارزان و در بسته‌بندي‌هاي جذاب، مطابق بودجه بخش عمده‌اي از مصرف‌كننده‌هاي ايراني اقدام به توليد لوازم آرايشي مي‌كنند.
اين خبر زماني از اهميت دوچنداني برخوردار مي‌شود كه بدانيم 14 ميليون نفر زن ايران در برابر 140 ميليون نفر زن در خاورميانه به ميزان 1/2 ميليارد دلار از بازار 2/7 ميليارد دلار بازار فروش لوازم آرايشي در خاورميانه و به عبارتي خريدار يك‌سوم لوازم آرايشي در بازار خاورميانه محسوب مي‌شوند. اين آمار حاكي از آن است كه 14 ميليون نفر زن ايران 1/2 ميليارد دلار و 140 ميليون نفر زن در خاورميانه 1/5 ميليارد دلار لوازم آرايشي مصرفي مي‌كنند.
اين ارقام حاكي از آن است كه هر زن ايراني در سال 150 دلار يا به عبارتي 150 هزارتومان و هر زن در خاورميانه تقريبا 36 دلار يا به عبارتي 36 هزارتومان لوازم آرايشي مصرف مي‌كند. ضمن آنكه زنان ايراني اغلب از اجناس چيني استفاده مي‌كنند و در اين زمينه شايد حجم بيشتري از لوازم آرايشي را مصرف كنند.