حمله امريكا و دفاع جهان از برجام
شهاب شهسواري|پنجشنبهشب اعضاي دايم و غيردايم شوراي امنيت در جلسهاي با هدف «اعتمادسازي در راستاي عدم اشاعه سلاحهاي كشتار جمعي» گرد هم آمدند. نور سلطان نظربايف كه براي سفري رسمي در امريكا بهسر ميبرد و كشورش رييس دورهاي شوراي امنيت است به عنوان رييس جلسه در شوراي امنيت در كنار آنتونيو گوترش، دبيركل سازمان ملل متحد حضور يافت و سرگئي لاوروف، وزير خارجه روسيه نيز كه به امريكا سفر كرده است به عنوان نماينده روسيه، دور ميز نعل اسب شكل شوراي امنيت نشستهبود. اما جلسه پنجشنبهشب به جاي يك جلسه اعتمادساز، به نمايشي از حملات تند قدرتهاي جهاني به يكديگر تبديل شد، تا جايي كه نيكي هيلي، نماينده دايم ايالات متحده امريكا، بيانيهاي خواند كه خارج از موضوع جلسه و بدون ارتباط با مسائل مرتبط با عدم اشاعه سلاحهاي كشتار جمعي، اتهامهاي تندي را به ايران وارد ميكرد.
در اين جلسه نورسلطان نظربايف، رييسجمهور قزاقستان، از برجام به عنوان يك مثال موفق از اعتمادسازي در زمينه عدم اشاعه نام برد و از همه طرفهاي مذاكرهكننده اين توافق بينالمللي خواست بر مشكلات فائق بيايند و آن را حفظ كنند. نظربايف تاكيد كرد: «برجام دستاورد بزرگي بوده و بايد حفظ شود. در ديدارم با ترامپ، در اين مورد صحبت كردم» دبيركل سازمان ملل متحد نيز با اشاره به برجام، لزوم حفظ توافق هستهاي با ايران را از جمله راههاي اعتمادسازي در زمينه عدم اشاعه برشمرد.
اما رويارويي وزير خارجه روسيه، سرگئي لاوروف با نيكي هيلي، نماينده دايم امريكا در سازمان ملل متحد، اين جلسه را به نمايشي كاملا متفاوت از اهداف برگزاري آن تبديل كرد. به نوشته سيانان، روسيه براي اولينبار پس از دههها وزنكشي سياسي مسكو و واشنگتن در شوراي امنيت، به صورت يكدست تمام اعضاي دايم و غيردايم شوراي امنيت را دستكم در مساله برجام و توافق هستهاي ايران در كنار خود ميديد، در حالي كه امريكا با توجه به تصميم دونالد ترامپ و ضربالاجل جديد او براي خروج از برجام، در اين جلسه تنها ماندهبود. لاوروف تاكيد كرد: «نميتوانيم قبول كنيم كه به خاطر منافع سياسي يك كشور خاص، يك دستاورد اصيل ديپلماسي بينالملل را رها كنيم. مشخصا شكست برجام به وسيله يكي از اعضاي 1+5 ميتواند پيام هشدارآميزي را به كل ساختار امنيتي جهان ارسال كند از جمله ميتواند باعث از بين رفتن هرگونه دورنمايي براي حل مشكل هستهاي در شبه جزيره كره شود.» اين استدلال كه رها كردن برجام از سوي امريكا ميتواند باعث غيرممكن شدن حل پرونده هستهاي كره شمالي شود، نه تنها از سوي روسيه مطرح شد، بلكه تقريبا همه اعضاي ديگر شوراي امنيت كه پنجشنبه شب سخنراني كردند نيز، به جز امريكا آن را مورد اشاره قرار دادند. اين استدلال حتي در سخنان نزديكترين متحدان امريكا، يعني بريتانيا و فرانسه نيز كه بخشي از صحبتهاي خود را به دفاع از برجام اختصاص داده بودند، مشاهده ميشد. با اين حال وزير خارجه روسيه، در سخنان خود مستقيما نامي از امريكا نبرد، اما مقصود حرفهاي او كاملا روشن بود. وقتي كه درست بعد از سخنراني وزير خارجه روسيه، نوبت به نيكي هيلي، لاوروف صحن شوراي امنيت را ترك كردهبود. هيلي اما در سخنانش حملات تندي را عليه ايران انجام داد و تهران را متهم كرد كه قطعنامههاي سازمان ملل متحد را در مورد تحريم تسليحاتي يمن زير پاگذاشته است. هيلي در اظهارات تندش عليه ايران، بدون اينكه ارتباطي با موضوع جلسه داشته باشد ايران را به «داشتن نقش اصلي در بيثباتي يكي از بيثباتترين مناطق جهان» متهم كرد. در عين حال هيلي، بر خلاف لاوروف كه نامي از ايالات متحده امريكا نبردهبود، رسما روسيه را به ايجاد مانع در رسيدگي به مسووليت استفاده از سلاحهاي شيميايي در سوريه متهم كرد. هيلي در سخنانش گفت: «يك دولت جلوي شوراي امنيت ايستاده و اجازه نميدهد كه اين شورا وظايفش را انجام دهد. آن دولت روسيه است.» هر چند سرگئي لاوروف در ادامه جلسه حضور نداشت، اما نماينده روسيه در سازمان ملل، واسيلي نبنزيا، پس از پايان سخنرانيهاي بقيه اعضا جوابيهاي تند براي نيكي هيلي آماده داشت. نماينده روسيه تاكيد كرد: «حالا كه نام روسيه در سخنرانيها برده شد، اجازه بدهيد من هم نام كشورها را ببرم، بريتانيا و ايالات متحده امريكا به صورت پيوسته جلسات شوراي امنيت و احساسات جامعه جهاني را دستكاري ميكنند، بس است! آنقدر با سازمان منع سلاحهاي شيميايي بازي نكنيد! اگر صادقانه ميخواهيد مسالهاي را بررسي كنيد يك كميته مستقل و بدون وابستگي و تعصب سياسي تشكيل بدهيد.