سياره تلفن‌هاي همراه هوشمند
مصطفي كريمي/ سياره تلفن‌هاي همراه هوشمند در ژانويه 2007 ميلادي طلوع كرد، زماني كه استيو جابز، مدير اجرايي اپل، در مقابل مخاطبان صفحه باريكي ساخته شده از فلز، پلاستيك و سيليكون را كه تقريبا اندازه يك شكلات كيت‌كت بود، به اهتزاز درآورد و وعده داد: اين صفحه بزودي همه‌چيز را تغيير خواهد داد. شايد براي اولين بار بود كه هيچ مبالغه‌اي صورت نگرفت و تنها هشت سال پس از اين رخداد، گوشي‌هاي آيفون ساخت اپل، به نمونه بارز تكنولوژي قرن 21 تبديل شد.
تلفن‌هاي همراه بخش بسيار مهمي از زندگي ما هستند چون حضوري فراگير در آن دارند. آنها ركورد‌دار سريع‌ترين فروش ابزارها و گجت‌ها در تاريخ هستند و با شتاب فراوان فروش‌شان، از فروش تلفن‌هاي همراه پيشين سبقت گرفت. خريد گوشي‌هاي هوشمند به حدي بود كه فروش آنها نسبت به رايانه‌هاي شخصي به چهار برابر رسيد. امروزه حدود نيمي از افراد بزرگسال، تلفن همراه هوشمند دارند. تا سال 2020 ميلادي، اين رقم به 80 درصد افزايش خواهد يافت. تلفن‌هاي همراه هوشمند، به تمامي ابعاد زندگي روزمره ما نفوذ كرده‌اند. به طور متوسط، امريكايي‌ها، روزانه از يك تا بيش از دوساعت در تلفن‌هاي هوشمند خود غرق مي‌شوند. در پاسخ به اين سوال كه كدام رسانه را بيشتر دوست داريد؟ نوجوانان انگليسي گوشي‌هاي هوشمند را حتي به كنسول‌هاي بازي، رايانه‌هاي شخصي و تلويزيون ترجيح مي‌دهند. تقريبا 80 درصد از دارندگان گوشي‌هاي هوشمند در كمتر از 15 دقيقه از بيدار شدن از خواب، شروع به مرور پيام‌هاي‌شان كرده، خبر مي‌خوانند يا از ساير خدمات اين وسيله استفاده مي‌كنند.
البته اتاق خواب تنها نقطه آغاز استفاده از اين وسيله است. تلفن‌هاي همراه هوشمند به وسيله‌اي فراتر از يك تسهيل كننده مسير زندگي مبدل گشته‌اند، آنها بيش از خودرو‌ها كه چيزي فراتر از يك موتور محرك روي چهار چرخ بودند و فراتر از ساعت كه فقط وسيله‌اي براي شمارش زمان است، آماده هستند به درون زندگي بشر نفوذ كرده و زندگي امروزي را پربارتر و تمامي صنايع و جوامع را دوباره از نو بسازند.
قدرت تغيير تلفن‌هاي همراه هوشمند، مربوط به دو شاخص مهم آنها يعني ابعاد كوچك و قابليت اتصال آنهاست. ابعاد كوچك، اين شئ را به نخستين رايانه شخصي واقعي انسان تبديل كرده است. تلفن‌هاي همراه هوشمند، امروز قدرت پردازش بنيادي‌ترين ابررايانه‌هاي نسل قبل را دارا هستند. حتي ابتدايي‌ترين گوشي‌هاي هوشمند نيز از اين توانايي بي‌بهره نمانده‌اند. قدرت محاسباتي آنها حتي از پردازشگرهاي «ناسا»، در زماني كه توانستند نخستين مردان را در سال 1969 بر روي كره ماه فرود بياورند، بيشتر است. تلفن‌هاي همراه هوشمند به وسيله عادي روابط انسان‌ها مبدل شده‌اند زيرا نقل و انتقال داده‌ها توسط آنها ارزان و در حال حركت نيز در دسترس است. از سال 2005 ميلادي، هزينه ارسال داده‌اي با حجم يك مگابايت، از هشت دلار به حدود يك سنت كاهش يافته كه اين سير نزولي قيمت همچنان تداوم دارد. رايانه‌هاي شخصي قديمي و روميزي تقريبا چيزي راجع به شما نمي‌دانند اما تلفن‌هاي همراه هوشمند، امروز تقريبا همه جا با شما در سفر هستند و مي‌دانند شما دقيقا در كدام نقطه جغرافيايي قرار گرفته ايد، از چه وب سايت‌هايي استفاده مي‌كنيد، با چه كساني صحبت مي‌كنيد و حتي از نظر سلامتي در چه وضعيتي به سر مي‌بريد.
تركيبي از ابعاد و قابليت تماس و ارتباط اين معني را متبادر مي‌كند كه اين تلفن‌هاي هوشمند، قابليت به
اشتراك‌گذاري، تبادل و جمع‌آوري اطلاعات را داشته و اتصال ميان اتم‌ها و ذرات، به هردو شيوه شخصي و حرفه‌اي اين اشتراك گذاري را امكان‌پذير مي‌سازد. به عنوان نمونه، كمپاني «اوبر»، كه يك شركت بين‌المللي خصوصي در جابه‌جايي مسافر است، با كمك نرم‌افزار انحصاري خود كه قابليت نصب روي تلفن‌هاي همراه را داراست، رانندگان را با كمترين هزينه به نزديك‌ترين مسافران خود رهنمون مي‌سازد. در آينده شايد تلفن‌هاي هوشمند شما، پيشنهاداتي نظير تغيير شغل و خواندن يك كتاب به خود شما، ارايه كنند و حتي قبل از اينكه خودتان به بيماري تان پي ببريد، براي شما وقت ملاقات با دكتر ترتيب دهند.
بيشترين زمينه نگراني پس از ظهور تلفن‌هاي همراه هوشمند، مساله امنيت شخصي است. گوشي‌هاي هوشمند افراد ديگر را به حريم خصوصي شما مي‌آورند و آنها امكان دارد هر لحظه به اطلاعات محرمانه و شخصي شما دسترسي پيدا كنند. حتي بسياري از فروشندگان نرم‌افزارهاي تلفن‌هاي همراه هوشمند، بدون آگاهي شما، اطلاعات‌تان را به افراد ديگر مي‌فروشند. البته سياست‌هاي كلي خدمات‌دهندگان تلفن‌هاي همراه هوشمند اين است كه حفظ حريم خصوصي را در اولويت قرار بدهند.
با اين‌حال، تلفن‌هاي هوشمند مزيت‌هايي دارند كه تهديدهاي ناشي از امنيت شخصي را متعادل مي‌كنند. گوشي‌هاي هوشمند ابزاري هستند كه مي‌توانند ميلياردها نفر را روي يك خط بياورند. از ديگر مزاياي پيشرفت اين فناوري‌ها، اطلاعات شخصي و محرمانه‌اي است كه كمپاني‌ها مشتاقانه درپي دسترسي به آنها هستند.
گوشي‌هاي هوشمند ابزار آمارگيري ديجيتال نوين به حساب مي‌آيند و جزيياتي به مراتب تحليلي‌تر و به‌روزتر از جوامع، تدوين مي‌كنند كه درصورت مديريت قانونمند و حفظ هويت افراد، مي‌توان از اين اطلاعات در جهت اهداف مثبت استفاده كرد. اما يكي ديگر از مزاياي اين ابزار، فوايد فراوان اقتصادي آنهاست. برخي مطالعات بيانگر اين است كه در كشورهاي درحال توسعه، از هر 100 نفر، 10 نفر يك تلفن هوشمند اضافي داشته، روند رشد توليد ناخالص ملي را تسريع بخشيده، و انجام امور بانكي ديجيتال را نيز موجب شده است.
تلفن‌هاي همراه هوشمند، به صورت بي‌سابقه‌اي تمام صنايع را از نو بازسازي خواهند كرد. «اوبر» كه در ابتدا يك نام خانگي بود، با وجود اينكه هنوز پنجمين سالگرد تاسيس خود را جشن نگرفته، هم‌اكنون در 55 كشور سيستم فعال خدمات‌رساني دارد. شركت WhatsApp، كه درسال 2009 ميلادي فعاليتش را شروع كرد، به صورت روزانه 10 ميليارد پيام را در سيستم جهاني پيام‌ها مديريت مي‌كند كه اين رقم بسيار بالاتر از پيامك‌هاي رد و بدل شده توسط سيستم‌هاي مخابراتي در سراسر دنياست.
فناوري‌هاي بنيادي، بر پايه طبيعت خود، سوالات پيچيده‌اي را از جامعه به‌ويژه افرادي كه آنها را پذيرا هستند، مي‌پرسند كه گوشي‌هاي هوشمند نيز از اين حيطه خارج نيستند. اگر شهروندان از چشمان كنجكاو در امان نباشند، برخي در اين ميان آسيب مي‌بينند و برخي نيز از كمك به آنها خودداري مي‌كنند. جوامع بايد هنجارهاي جديدي را پايه‌ريزي كنند و شركت‌ها نيز بايد بدانند كه چگونه ميان امنيت شخصي و منافع خود تعادل برقرار كنند. دولت‌ها نيز بايد آشكارا تعريف كنند كه چه چيزي ازسوي آنها مورد قبول است. اما بايد پذيرفت كه تلفن‌هاي همراه هوشمند در مدت زمان كوتاه هشت ساله دنيا را تغيير داده‌اند و آنها شروع اقتدارآميزي داشته‌اند.