تبيين نگاه سردار شهيد قاسم سليماني در گفت‌وگوي «اعتماد» با علي مطهري
نگاه سليماني به امنيت، جدا از رضايت مردم نبود
علي مطهري از معدود سياسيوني است كه در گفتار و رفتار سياسي - و نه فقط در حرف و كلام- ثابت كرده كه به آن‌چه «ديوار ميان جناح‌ها» توصيف مي‌كند، باور ندارد و اتفاقا معتقد است همين ديوار كه ازقضا هرچه پيش مي‌آييم بر ارتفاعش افزوده شده و متعاقبا فاصله ميان نيروهاي سياسي را بيشتر مي‌كند، علت‌العلل بسياري از مشكلات ملت و مملكت است. رويكرد و ديدگاهي كه اگرچه بسياري از آن دم مي‌زنند اما به‌واقع بسيار كمياب و نادر است. هرچند بسياري معتقدند كه سردار سليماني ازجمله همين معدود چهره‌هايي بود كه با عينك فراجناحي به مسائل مي‌نگرند. نكته‌اي كه ازقضا علي مطهري نيز به‌نحوي بر آن انگشت گذاشته و با اشاره به آن‌چه «جذب حداكثري» مي‌خواند، مي‌گويد كه سردار سليماني همواره در اين مسير تلاش مي‌كرد. مسيري كه درحالي در انتها به «شهادت» رسيد كه به گفته مطهري، اين شهادت، چيزي نبوده، مگر «پاداش سردار!»
آقاي مطهري! باتوجه به آنكه مدتي است تعابيري مانند «ميدان» و «ديپلماسي» در فضاي سياسي ايران موردتوجه قرار گرفته، ارزيابي شما از نگاه سردار سليماني در اين رابطه چيست؟
سردار سليماني به اين صورت نبود كه به ديپلماسي بي‌توجه باشند و تنها به ميدان توجه كند؛ بلكه ايشان از ميدان به عنوان يك ابزار براي ديپلماسي استفاده مي‌كردند و به دنبال رسيدن به هدف بودند كه ما از چه راهي مي‌توانيم به هدف هاي‌مان برسيم؟! ايشان از دوران جنگ تحميلي تا زمان شهادت همواره در حال نظامي‌گري بود و ما كمتر كساني را داريم كه به اين صورت عمل كنند.
در سياست داخلي چطور؟ مشي اعتدالي سردار چه ميزان در شرايط فعلي كمك‌كننده به دولت‌مردان است؟
نكته ديگر درمورد ايشان، اعتدال‌شان بود كه به هيچ‌وجه اهل افراط و تندروي نبودند. ايشان بر خلاف برخي از تند‌رو‌هاي امروز روابط بسيار خوبي با آقاي هاشمي داشتند و اهل منطق و استدلال بودند و اين طور نبود كه هيجانات روحي بر ايشان مسلط شود.
نكته بعدي در مورد تشييع جنازه ايشان است. مردم به خاطر صداقتي كه در شخصيت سردار سليماني بود به‌طور گسترده‌اي در اين بدرقه شركت كردند. البته آن روز مساله شكسته شدن غرور ملي ايرانيان نيز مطرح بود. اقدام ترامپ غرور ملي ايرانيان را شكسته بود و به ميدان آمدند تا با بدرقه سردار پاسخ اين گستاخي را بدهند. امروز مهم اين است كه بدانيم مردم هر جايي كه صداقت را ببينند و حس كنند، وارد ميدان مي‌شوند و حمايتي آنچنان دارند. اگر امروز نگاه مردم در زمينه‌هايي نسبت به نظام و انقلاب تضعيف شده است، شايد براي همين باشد كه امروز مردم ما صداقت لازم را نمي‌بينند. ايشان از نظر نگاه سياسي فردي معتدل بود و به هيچ‌وجه گروهي و جناحي عمل نمي‌كرد و تعصب گروهي و جناحي نداشت و تنها به دنبال اصلاح امور بود. حتي در حوادث سال 88 به دليل مواضع معتدلي كه ايشان داشتند، برخي از همقطاران حاج قاسم او را تحت فشار قرار دادند ولي آن تندروي و آن افراط‌ها در وجود ايشان نبود.
احيانا خاطره‌اي از سردار سليماني داريد؟
من سال‌ها پيش در منزل محسن رضايي ايشان را ديدم كه برخوردي بسيار صميمي با من داشت و جمله‌اي گفت كه احساس كردم از مواضع من راضي است. حال آن جمله در خاطر من نيست. من در يكي از نمازهاي جمعه ايشان را ديدم كه با من بسيار صميمي برخورد كردند و حتي كلمه علي‌آقا را به كار مي‌برد و مي‌گفت علي‌آقا چطوري؟! صداقت ايشان با اخلاقي پيامبرگونه توأم بود و جاذبه‌اي در شخصيت ايشان ايجاد كرده بود. به هيچ‌وجه در شخصيت ايشان تندروي وجود نداشت و برخي تنها گمان مي‌كنند كه حاج قاسم سليماني مثل خود آنها بود. از اين رو مي‌گويم نبايد شخصيت ايشان را تحريف كرد و حاج قاسم را آنطور كه بود بايد معرفي كرد.
با توجه به نوع كار ايشان كه در حوزه امنيت منطقه بود و با كشورهاي منطقه سر و كار داشت، تاثيري غيرمستقيم در ايجاد امنيت داخل داشتند و خطراتي كه از ناحيه منطقه متوجه ايران بود، به خوبي توسط تلاش و تدبير ايشان دفع شد. به عقيده من نگاه ايشان به مساله امنيت جدا از مساله رضايت مردم و آزادي بيان و انتخابات آزاد نبود. ايشان قطعا با بسياري از تندروي‌ها و بسياري از شيوه‌هايي كه ما امروز با آن مواجه هستيم، مخالف بود. من عقيده دارم اگر ايشان حضور داشت آن جنس تندروي‌ها انجام نمي‌شد.
رفت و آمد ايشان به مجلس به گونه‌اي نبود كه حاج قاسم را زياد در مجلس ببينيم ولي به خاطر دارم كه گويي يك‌بار در مجلس نهم آمدند و درباره حوادث منطقه به‌طور مفصل صحبت كردند.
بارز‌ترين خصوصيت سردار سليماني كه مي‌تواند الگوي سياستمداران ايراني باشد، كدام است؟
مهم‌ترين خصوصيت ايشان اعتدال بود؛ ايشان به دنبال جذب همه اقشار جامعه بودند. دافعه ايشان كمتر از جاذبه شخصيت ايشان بود. از حرف‌ها و صحبت‌هاي حاج قاسم روشن است كه با دور كردن برخي از اقشار جامعه مخالف بودند و مي‌گفتند همه اين آدم‌ها مردم ما هستند و همه اينها فرزندان ما هستند و بايد با آنها رفتار مناسبي داشته باشيم و به دنبال جذب همه اقشار بود و دسته‌بندي‌هاي امروز را نداشت. گمان نمي‌كنم اينكه جامعه را به دو دسته انقلابي و غير انقلابي تقسيم كنيم مورد قبول حاج قاسم باشد. ما بايد امروز همان راه را طي كنيم.
هم‌دوره‌اي‌ها و همرزمان سردار سليماني در شرايط امروز همه پست و مقام دارند اما سردار همچنان سردار ماند؛ چه تحليلي از اين «انتخاب» داريد؟!
ايشان تشخيص داده بود كه در حوزه يك پاسدار بهتر مي‌تواند خدمت كند از اين رو همواره در لباس سربازي باقي ماند و هميشه خطر كشته شدن و شهادت وجود داشت. ايشان احساس مي‌كرد آنجا بهتر مي‌تواند به انقلاب و به جامعه خدمت كند. ايشان اعتماد مقام رهبري را جلب كرده بود و رهبري مسووليت‌ها و ماموريت‌هايي را بر عهده حاج قاسم مي‌گذاشتند و طبيعتا او در لباس سربازي به خدمت ادامه داد و هرگز به دنبال پست و مقام و مال و ثروت نبود و پاداش خود را گرفت؛ پاداش او شهادت بود و تاثيري كه در جامعه گذاشت.