وخيم‌تر شدن شرايط شرق اوكراين در پي تحريم‌ها و جنگ ديپلماتيك دولت‌هاي غربي عليه مسكو
روسيه در مرزهاي غربي‌اش آرايش تهاجمي گرفت
شهاب شهسواري
بار ديگر ۷ سال بعد از آغاز درگيري‌هاي شورشيان جدايي‌طلب شرق اوكراين با نظاميان دولت مركزي، اين منطقه به يكي از نقاط داغ بحران در جهان تبديل شده است. طي ماه‌هاي گذشته دولت جديد در ايالات متحده امريكا و اتحاديه اروپا، سيل تازه‌اي از تحريم‌ها عليه مسكو به بهانه حكم زندان الكسي ناوالني، منتقد غرب‌گراي دولت روسيه وضع كرده‌اند، حالا ازسرگيري درگيري‌ها در شرق اوكراين از سوي رسانه‌هاي غربي به عنوان اقدام ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه براي انتقام‌گيري از اين تحريم‌ها ارزيابي مي‌شود. مسكو هم چندان تمايلي به فروكاستن از موج رسانه‌اي ايجاد شده در مورد ازسرگيري درگيري‌هاي شرق اوكراين ندارد. در طول روزهاي گذشته رسانه‌ها خبر از افزايش گسترده يگان‌هاي نظامي روسيه در مرزهاي اين كشور با اوكراين مي‌دهند و به تدريج آرايش تهاجمي روسيه در مرزهاي غربي تقويت مي‌شود. سخنگوي كرملين در پاسخ به خبرنگاران در مورد تحركات نظامي در مرز اوكراين مي‌گويد كه جابه‌جايي نيروهاي نظامي روسيه درون خاك اين كشور به هيچ كشوري ارتباط ندارد، هر چند تاكيد مي‌كند كه تهديدي از جانب روسيه عليه كشوري خارجي وجود ندارد. اما درون خاك اوكراين، درگيري‌ها بيش از يك هفته است كه آغاز شده، شورشيان جدايي‌طلب به تدريج مواضع خود را محكم‌تر مي‌كنند و حملات پراكنده عليه ارتش اوكراين را ازسر گرفته‌اند. اوكراين مدعي شده كه جدايي‌طلبان به صورت نظام‌مند آتش‌بس در اين منطقه را نقض مي‌كنند. در طول روزهاي گذشته، اعلام تحريم‌هاي جديد ايالات متحده امريكا عليه روسيه با واكنش مسكو مواجه شد. به نوشته رسانه‌ها در پي تحريم‌هاي تقابلي روسيه عليه امريكا، واشنگتن سفير خود را از روسيه براي مشورت فراخوانده است. خبرگزاري‌ها نوشته‌اند كه جان سوليوان، سفير امريكا در مسكو در طول هفته آينده اين كشور را به مقصد امريكا ترك مي‌كند. همزمان روند اخراج ديپلمات‌هاي روسيه از برخي كشورهاي اروپايي و اقدامات تلافي‌جويانه مسكو همچنان ادامه دارد. در طول هفته گذشته روسيه تعدادي از ديپلمات‌هاي جمهوري چك و بلغارستان را به تلافي اخراج ديپلمات‌هايش از خاك اين كشورها از خاك خود اخراج كرده است. هفته گذشته نيز يك ديپلمات اوكرايني در خاك روسيه به اتهام جاسوسي بازداشت و بلافاصله به اوكراين مسترد شد كه با واكنش اوكراين و اخراج يك ديپلمات روس از خاك اين كشور مواجه شد.
تناقض‌گويي در مورد تعداد نظاميان امريكايي در مرز اوكراين
جوزپ بورل، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا شامگاه دوشنبه بار ديگر درباره تنش‌ها در مرز اوكراين و روسيه هشدار داد. اتحاديه اروپا مدعي شده كه يك جرقه مي‌تواند باعث بروز يك جنگ تمام عيار در شرق اوكراين شود. بورل كه بعد ازگزارش وزير خارجه اوكراين به جلسه وزراي خارجه كشورهاي عضو اتحاديه اروپا در نشست خبري صحبت مي‌كرد، مدعي شد روسيه بيش از ۱۵۰ هزار نيروي نظامي را در شبه جزيره كريمه و در مرز اوكراين مستقر كرده است. او گفت:«خطر تنش‌هاي بيشتر بسيار مشخص است. بيش از ۱۵۰ هزار نيروي روسي در مرزهاي اوكراين وكريمه تجمع كرده‌اند.» اظهارنظر بورل در مورد تعداد نظاميان روسي در مرزهاي اوكراين با ادعاهاي پيشين مقام‌هاي غربي متفاوت بود و چند ساعت بعد از انتشار آن، وب‌سايت رسمي اتحاديه اروپا بدون هيچ توضيحي اين بخش از اظهارات بورل را تغيير داد. خبرگزاري رويترز ضمن اشاره به بي‌اطلاعي بورل از اخبار مربوط به نيروهاي روسيه در مرز اوكراين نوشت: دفتر بورل علت تغيير اين آمار را اعلام نكرده است. بورل روز گذشته در اين كنفرانس خبري گفت كه تحريم‌هاي اقتصادي جديد يا اخراج ديپلمات‌هاي روس فعلا در برنامه است. او گفت: تاكنون اين بيشترين تعداد نيروهايي است كه در مرز اوكراين مستقر شده‌اند. در واشنگتن، وزارت دفاع امريكا (پنتاگون) صف‌آرايي نظامي روسيه را در مقايسه با سال ۲۰۱۴ گسترده‌تر دانست و گفت معلوم نيست كه اين استقرار نيروها براي اهداف آموزشي است يا نه. رويترز نوشت: يك مقام امريكايي نيز كه نخواست نامش فاش شود،گفت كه ده‌ها هزار نيرو در مرز اوكراين مستقر شده‌اند اما اطلاعاتي ندارد كه نشان دهد تعداد نيروهاي روس(آن‌طور كه بورل ادعا كرده) بيش از ۱۵۰ هزار نفر است.
كي‌يف: دنبال جنگ با روسيه نيستيم
وزير خارجه اوكراين سه‌شنبه احتمال حمله روسيه به اوكراين را رد نكرد. به گزارش منابع خبري «ديميتري كولبا» وزير خارجه اوكراين گفت:«در هفته‌هاي آتي شمار نيروهاي روسيه مستقر در مرز با اوكراين به بيش از 120 هزار نفر مي‌رسيد.» وزير خارجه اوكراين در ادامه گفت، كي‌يف در پي جنگ يا تنش‌زايي با روسيه نيست. كولبا گفت:«سناريو يا مرحله جديدي از تجاوز روسيه به اوكراين را نمي‌توان ناديده گرفت.» او افزود كه وضعيت در مرزها پرتنش است اما به ارتش دستور داده شده واكنشي از خود نشان ندهد.
مسكو: نشست پوتين و بايدن به رفتار واشنگتن بستگي دارد
«سرگئي ريابكوف» معاون وزير خارجه روسيه سه‌شنبه در جمع خبرنگاران گفت كه هنوز زمان و مكان ديدار احتمالي ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه و جو بايدن، همتاي امريكايي او مشخص نيست. به گزارش فارس به نقل از اسپوتنيك، او افزود:«[براي اظهارنظر] خيلي زود است، ما حتي به اين موضوع نزديك نشده‌ايم. امريكا اين مساله را مطرح كرد، ما در حال آغاز تحليل شرايط هستيم خيلي چيزها به رفتارهاي بعدي امريكا بستگي دارد.» جو بايدن، رييس‌جمهور امريكا پيشنهاد برگزاري ديداري ميان دو طرف داده است و دولت فنلاند كه پايتختش ميزبان اولين ديدار دو جانبه ميان ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه و دونالد ترامپ، رييس‌جمهور جنجالي پيشين امريكا بود، اظهار آمادگي كرده تا از چنين ديداري ميزباني كند.كرملين هم دوشنبه شب اعلام كرد كه هنوز برنامه‌‌اي براي ملاقات بين رييس‌جمهور امريكا با رييس‌جمهور روسيه درنظر گرفته نشده است. با اين حال كرملين اعلام كرده كه پوتين دعوت براي شركت در اجلاس اقليمي به ميزباني واشنگتن كه قرار است به صورت مجازي برگزار شود را پذيرفته است. هفته گذشته دو رييس‌جمهور تلفني با يكديگر صحبت كردند و موضوعات مختلفي را مورد بحث قرار دادند. در اين تماس جو بايدن به ولاديمير پوتين پيشنهاد داد به صورت حضوري در ماه‌هاي آتي ديداري داشته باشند. ديميتري پسكوف، سخنگوي رييس‌جمهور روسيه، روز گذشته در نشست خبري روزانه دركرملين با اشاره به تنش‌هاي اخير بين كشورهاي اروپايي و امريكا با مسكو گفت:«روسيه طرفي نبود كه تنش را با غرب آغاز كرد همچنين آماده قرباني كردن منافع خود نيست اما راه همچنان براي گفت‌وگو باز است.» او در ادامه تصريح كرد:«ما از كشورهاي غربي مي‌خواهيم كه آرامش خود را حفظ كرده و وسواس جمعي ضد روسي را كنار بگذارند.»