گره كور تامين نهاده‌هاي دامي
محمد يوسفي
متاسفانه اين روزها شاهد آنيم كه كلاف تامين نهاده‌هاي دامي به هم پيچيده و همين موضوع باعث كاهش توليد مرغ در كشور شده است و در برخي استان‌ها مانند استان اصفهان مجددا عرضه مرغ با كارت ملي انجام مي‌شود. در سال ۱۳۷۰ و پس از اينكه سيستم كوپني به اتمام رسيد، دولت اعلام كرد افرادي كه كوپن مرغ و تخم‌مرغ دارند آن را به بانك بدهند و مابه‌التفاوت آن را دريافت كنند اما فقط يك بار اين مابه‌التفاوت را دادند و ديگر نپرداختند كه ما اميدواريم ديگر شاهد سيستم كوپني نباشيم. وضعيت بازارگاه بسيار در نوسان است و به دليل كمبود نهاده‌هاي دولتي مرغداران ناچارند تا بخشي از نهاده‌هاي خود را از بازار آزاد تهيه كنند. اوضاع بازارگاه به گونه‌اي است كه برخي توليدكنندگاني كه از دو ماه قبل هزينه نهاده‌هاي خود را به بازارگاه واريز كرده‌اند، هنوز نهاده‌اي براي آنها ارسال نشده و با كمبود مواد اوليه در صنعت مرغداري روبه‌رو شده‌اند و همين موضوع باعث مشكلات در توليد مرغ شده است. امسال هم همانند سال گذشته مشكل در بازار مرغ وجود دارد، اما تفاوت مشكل امسال با سال گذشته در اين است كه سال قبل مشكل اصلي در مديريت توزيع مرغ بود اما مشكل امسال در اصل كمبود نهاده است و قيمت‌هايي هم كه ستاد تنظيم بازار براي فروش مرغ زنده تعيين كرده اصلا صرفه اقتصادي ندارد. در حال حاضر قيمت مرغ در عرضه‌هاي تربار ۲۴ هزار و ۹۰۰ تومان است اما خارج از ميادين ميوه و تربار و در سطح شهر نرخ‌گذاري‌ها متفاوت است و هر كيلو مرغ از ۲۵ تا ۳۲ هزار تومان و بدون هيچ نظارتي به فروش مي‌رسد و نتيجه اينكه مردم ترجيح مي‌دهند خريدهاي‌شان را از ميادين ميوه و تربار انجام دهند ضمن اينكه كيفيت مرغ‌هاي توزيع شده در ميادين تربار هم فرقي با مرغ‌فروشي‌هاي سطح شهر ندارد. اما امروز انتقادي كه به توليدات وجود دارد در خصوص وزن مرغ است و آن هم به دليل اين است كه زماني كه مرغدار نهاده‌اش تمام مي‌شود چاره‌اي جز ارسال مرغ‌ها به كشتارگاه در اوزان و سن پايين ندارد. اما بايد گفت تا زماني كه قيمت نهاده دامي دونرخي باشد حاصلي جز فساد و رانتي شدن ندارد تا امروز هيچ‌كس از خارج كشور علوفه، جويا، كنجاله سويا و ذرت و... را جز با ارز ۴۲۰۰ توماني وارد نكرده است و همه اين نهاده‌ها با اين نرخ ارز بوده پس اين قيمت‌هايي كه در بازار آزاد نهاده‌هاي دامي وجود دارد چطور تعيين مي‌شود و اين بازار آزاد نهاده‌هاي دامي را از كجا تهيه مي‌كند؟ چرا اين تفاوت قيمت و رانت بايد باشد؟ قيمت مرغي هم كه امروز در بازار تعيين مي‌شود حاصل ارز ۴۲۰۰ توماني است حال اگر اين ارز را ۲۰ هزار تومان يا ۲۴ هزار تومان مشخص كنند مسلم است كه روي كالاي نهايي تاثيرگذار خواهد بود، دولت بايد فكر اساسي براي اين موضوع كند، چراكه طبقات كم‌درآمد و آسيب‌پذير توان خريد مرغ با نرخ‌هاي بيشتر را ندارند. سرانه مصرف مرغ در ايران بين ۲۶ تا ۲۸ كيلوگرم و ميانگين ۲۵ كيلوگرم است و اگر قيمت مرغ بيشتر شود اين سرانه مصرف به ۱۰ كيلوگرم تنزل مي‌كند پس ضرورت دارد تا دولت تصميم درستي در اين خصوص بگيرد كه هم جلوي فساد و رانت در بخش نهاده‌هاي دامي گرفته شود و هم با تك نرخي كردن نهاده‌هاي دامي قيمت مرغ براي مصرف‌كننده افزايش پيدا نكند. وزارت جهاد كشاورزي كه متولي توليد و توزيع است بايد راهكاري در اين خصوص ارايه دهد.