ترديد مسوولان و مجريان نسبت به كار خود
مهرداد احمدي شيخاني
در فرهنگ ديني ما بسيار از اين گفته مي‌شود كه نقل يك كار زشت، رواج امر منكر است و حتي از جنس اشاعه فحشا و در اين مورد به آيه 19 سوره نور اشاره مي‌شود كه گفته است «إِن الذِين يُحِبُّون أن تشِيع الْفاحِشةُ فِي الذِين آمنُوا لهُمْ عذابٌ ألِيمٌ فِي الدُّنْيا والْآخِرةِ واللهُ يعْلمُ وأنتُمْ لا تعْلمُون» كساني كه دوست دارند زشتي‌ها در ميان مردم با ايمان شيوع يابد عذاب دردناكي براي آنها در دنيا و آخرت است، و خداوند مي‌داند و شما نمي‌دانيد. در مقابل، نقل و اشاعه كارهاي خوب، سزاوار تشويق است چرا كه جامعه را به سوي انجام اعمال حسنه سوق مي‌دهد. با اين همه در اين سال‌ها، با كنش‌هايي از سوي برخي مسوولان و صاحب‌منصبان روبروايم كه گويي گمان دارند كارهايي كه خوب است و دستور انجام آن را صادر كرده‌اند، اگر ظهور و بروزش براي مردم عيان شود، خطا صورت گرفته و مستوجب عقوبت است. راه دور نمي‌روم و به موردي كه همين چند وقت پيش اتفاق افتاده اشاره مي‌كنم. مدتي پيش و در اواخر سال گذشته، فيلمي در فضاي مجازي منتشر شد كه در شهر قم و در يك كلينيك، شخصي روحاني از خانمي فيلم مي‌گرفت. اين فيلم در فضاي مجازي بسيار پربيننده شد و البته با واكنش مسوولان هم روبه‌رو شد تا آنجا كه ضمن حمايت از عمل آن فرد روحاني، سخن از برخورد با منتشركنندگان آن فيلم به ميان آمد. اما موضوعي كه پيش مي‌آيد اين است كه اگر كار آن روحاني، عملي درست بوده، پس انتشار فيلم آن بايد مورد تشويق قرار بگيرد چون اشاعه يك عمل درست، شايان تقدير است و لازم است تا منتشركنندگان، براي انتشار تشويق شوند. ولي اگر قرار است آناني كه چنين فيلمي را در فضاي مجازي منتشر كرده‌اند تا مردم از چنين رخدادي باخبر شوند، با برخورد روبرو گردند، آيا به اين معناست كه همان آيه 19 سوره نور اتفاق افتاده و آن انتشار آن از جنس اشاعه و نشر كار زشت در ميان مومنان است؟ من نمي‌دانم كه مسوولاني كه اين نوع رفتارها را در بين هوادارانِ برخورد با بي‌حجابي تشويق مي‌كنند، چگونه اين دوگانگي را براي خود حل كرده‌اند؟
ولي بسيار محتمل است كه اين دوگانگي در جاهايي خود را به شكلي بارز نشان بدهد. از شنبه هفته پيش شاهديم كه گشت ارشاد با نامي جديد و خودروهايي جديدتر، به همراه نيروهاي پشتيباني، در سطح شهر پديدار شده‌اند. در مورد اين بازگشت بسيار گفته شده و پس از اين نيز بسيار گفته خواهد شد، از آن تویيت عضو دفتر نشر آثار رهبر انقلاب تا سخنان حقوقدانان و جامعه‌شناسان و اهل سياست. از طرفي با دفاع تمام قد وزير كشور هم روبه‌رو بوده‌ايم كه همين نشان مي‌دهد از نظر جناب وزير- حتما و قطعا - آنچه اين روزها با عنواني جديد براي گشت ارشاد در خيابان‌ها مي‌گذرد، از جنس حسنات است و نه سيئات؛ پس قطعا بايد كساني را كه فيلم‌هاي اين رفتار را در فضاي مجازي و براي اطلاع عموم منتشر مي‌كنند، قدرداني كرد، چرا كه آنها مشغول اشاعه امري حسنه هستند، اما گويا هم طراحان و حاميان اين گشت ارشاد جديد و هم مجريان آن در سطح خيابان، در مورد حسنه بودن آن ترديدهايي دارند و اين را مي‌توان از برخوردي كه با منتشركنندگان فيلم‌هاي رخدادهاي ارشادي جديد بروز مي‌كند دريافت كه انگار با وجودي كه حاميان و هاديان اين ارشاد دوباره، كاملا مدافع آن هستند، ولي چندان با انتشار تصاوير رخدادهاي ناشي از آن همراه نيستند و به نوعي سعي مي‌كنند از آن تبري جويند. مثلا دبير ستاد امر به معروف و نهي از منكر در مورد انتشار چنين فيلم‌هايي در فضاي مجازي گفته است: «بسياري از فيلم‌هاي درگيري هنجارشكنان حجاب كه اخيرا در فضاي مجازي پخش مي‌شود، قديمي است و دارند به اسم درگيري‌هاي امسال بازنشر مي‌كنند.» از فحواي كلام ايشان برمي‌آيد كه در برخورد با بانواني كه حجاب را رعايت نكرده‌اند اتفاقي رخ داده كه انتشار آن را درست نمي‌دانند، ولي حداكثر موضعي كه گرفته‌اند اين است كه آن اتفاقات مربوط به قبل است و نه اين روزها. اين نوع كنش، شايد يك‌جورهايي ايجاد شبهه مي‌كند كه آنچه رخ داده يا احتمالا رخ مي‌دهد، در ذهن هوادارانش قابل دفاع هست يا خير؟ مثلا مجريان اين طرح اگر ببينند كه عابران از آنها حين بازداشت كسي كه حجاب را رعايت نكرده و انتقالش به ون، فيلم مي‌گيرد، چه واكنشي از خود نشان مي‌دهند؟ آيا تاكنون شاهد بوده‌ايم كه مجريان گشت ارشاد، چه در گذشته و چه اكنون كه نامش تغيير كرده، مردم را تشويق به فيلمبرداري از كار قانوني و حسنه خود و انتشار آن كنند يا برخورد ديگري داشته‌اند؟