حشمت‌الله فلاحت‌پيشه: جنگ اوكراين آخرين فرصت دولت چهاردم براي تنش‌زدايي با غرب است
احتمال فعال شدن مكانيسم ماشه افزايش پيدا كرده است
حشمت‌الله فلاحت‌پيشه در پاسخ به اين سوال كه احتمال فعال‌سازي مكانيسم ماشه بعد از تشديد تنش‌ها ميان تهران و كشورهاي اروپايي چقدر جدي است گفت: آنچه كه اتفاق افتاده اين است كه روسيه به دنبال ماكت‌سازي از جنگ جهاني سوم است. به همين دليل روس‌ها به تشكيل جبهه‌اي به نام متحدين نياز دارند. براي اين هدف نيز روي بازيگراني مانند ايران و كره شمالي حساب باز كرده‌اند. چرا كه حتي چين نيز حاضر نشد منافع اقتصادي و تجاري خود را فداي جاه‌طلبي‌هاي پوتين نمايد. اتفاقي كه درمورد موضوع موشك‌هاي بالستيك افتاده اين است كه يك جرياني در درون كشور تلاش مي‌كند ايران را به گونه‌اي جزو متحدين جنگ اوكراين نشان دهند. روس‌ها هيچگاه به صورت جدي موضوع موشك‌هاي بالستيك را انكار نمي‌كنند. كما اينكه موضوع پهپادها را نيز روس‌ها مطرح كردند. به‌طور مشخص از آنجايي كه موشك‌ها و پهپادهاي كوتاه برد اهداف نزديك را نشانه مي‌گيرد ما شاهد هستيم هر زماني كه بحث هدف قرار گرفتن زيرساخت‌هاي انرژي شهرهاي اوكراين به ميان مي‌آيد نام پهپادهاي ايراني مطرح مي‌شود. روس‌ها عملا ايران را به عنوان متحد جنگ معرفي كرده‌اند درحالي كه جنگ اوكراين هيچ سودي براي كشورمان نداشته است. حتي اروپايي‌ها كه حاضر نشدند براي حل موضوع هسته‌اي كه چالشي جدي براي شان بود از مكانيسم ماشه استفاده كنند، در تلاش هستند تا زمينه را براي توسل به اين اهرم فراهم كنند. با وجود اينكه بند مربوط به تجارت موشكي در برجام و قطعنامه مرتبط منقضي شده است اما اروپايي‌ها فعل و انفعال‌هاي روس‌ها و هم صدايي ادعايي تهران با مسكو را به عنوان تهديد مطرح مي‌كنند. لذا اين امكان وجود دارد كه اروپايي‌ها به دلايل غير هسته‌اي به سمت استفاده از مكانيسم ماشه حركت كنند. حركت به سمت مكانيسم ماشه هم منافع روسيه را تامين مي‌كند و هم منافع اروپا را و تنها بازيگري كه آسيب مي‌بيند ايران است، چراكه روس‌ها براي اينكه كماكان ايران را شريك جاه طلبي‌هاي خود قلمداد كنند نيازمند اين هستند كه ايران به روسيه محتاج بماند. اگر مكانيسم ماشه فعال شود و طبق بندهاي مربوطه يعني 11 تا 13 قطعنامه عملا پرونده ايران به شوراي امنيت ارجاع مي‌شود. آن زمان ايران بايد دست به دامن روسيه بماند تا در شوراي امنيت بخشي از منافع خود را تامين كند.
رويكرد روس‌ها با ايران جلوه‌اي از دو روي سكه تزاري است
عضو پيشين كميسيون امنيت ملي در ادامه اين گفت‌وگو تاكيد كرد: واكنش مبهم روس‌ها به ادعاي اروپايي‌ها در ارتباط با گزارش‌هاي مرتبط با ارسال موشك‌هاي ايراني جزيي از استراتژي اين كشور است. شاهد بوديم حتي زماني كه در مورد موشك‌هاي بالستيك از سخنگوي كرملين سوالي پرسيده شد ايشان پاسخ داد كه اخباري غيرواقعي وجود دارد اما ما با ايران در زمينه‌هاي حساس همكاري داريم. به عبارت ديگر موضع‌گيري‌ها و برخي استراتژي‌هاي مبهم روسيه براي شريك‌سازي ايران در جنگ اوكراين است. ما بازي دوگانه روسيه را در سوريه ديديم. در ضرباتي كه اسراييلي‌ها به گروه‌هاي نزديك به ايران در سوريه وارد مي‌كنند رويكرد مبهم روس‌ها غيرقابل انكار است. آنها نه تنها اجازه فعال‌سازي سامانه‌هاي پدافند هوايي سوريه را نداده‌اند بلكه در مواردي مانند حملات اسراييل در مناطقي مانند طرطوس و لاذقيه به گونه‌اي از لحاظ اطلاعاتي در راستاي منافع متحدان ايران عمل نكردند. به بياني بهتر، از نوعي سكوت اطلاعاتي پيروي كردند. به باورم از منظر مسكو راهبرد يك سويه ايران در عرصه سياست خارجي موجب خواهد شد تا تهران هر اندازه درگير تنش شود بيشتر به اين بازيگر نزديك‌تر گردد.
مسكو مي‌خواهد بازي امريكا را برهم بزند
فلاحت‌پيشه در پاسخ به چرايي افزايش تحركات روس‌ها در ماه‌هاي اخير و به ويژه در دولت چهاردهم گفت: روس‌ها مي‌دانند كه تنش ايران با امريكا تحت‌الشعاع تنش روسيه و امريكا قرار گرفته است. به عبارتي امريكايي‌ها تلاش مي‌كنند در حوزه‌هاي مختلف براي محصور كردن روس‌ها دامنه تنش‌ها را محدود كنند. اما از آنجايي كه تهران به دليل تنش‌ها به روسيه نزديك‌تر شده، اين كشور تلاش دارد از اين وضعيت به سود خود فرصت‌سازي كرده و گروكشي كند. وقتي دولت آقاي پزشكيان در ايران روي كار آمد شعار اصلي او تنش زدايي با غرب بود. در امريكا نيز هر دو حزب جمهوري‌خواه و دموكرات‌ها اعلام كردند كه به سمت تنش زدايي با ايران حركت مي‌كنند. بنابراين روس‌ها از زنگزور و مسائلي مانند جزاير ايراني به عنوان موضوعاتي براي گروكشي استفاده كردند. براي اينكه كماكان ايران به سمت تنش زدايي با غرب حركت نكند به اين دليل كه پوتين مي‌داند حتي اگر ايران در حوزه سياست خارجي خود درگير اشتباهات پيشين باشد، طرفداران كاهش درگيري‌ها با تهران در ايالات متحده كاهش يافته است. امريكايي‌ها معتقدند كه بايد تمام انرژي‌ها روي مقابله با جاه‌طلبي روس‌ها متمركز شود. در طول يك هفته اخير اگر موضوع تحريم‌هاي ايران به دليل جنگ اوكراين را نيز به موضوع زنگزور و جزاير سه‌گانه اضافه كنيم بدين نتيجه مي‌رسيم كه روس‌ها بزرگ‌ترين عامل پيچيده شدن معادلات كنوني ايران با غرب هستند .
يا امروز يا هيچ‌وقت
اين نماينده پيشين مجلس در پاسخ به ديگر سوال اعتماد در باب اينكه دولت پزشكيان با توجه به شرايط حاكم در جنگ اوكراين چگونه مي‌تواند فرآيند تنش‌زدايي با غرب را پيگيري كرده و نوعي توازن در دو جبهه شرق و غرب تعريف نمايد، گفت: من معتقدم كه اگر ايران در زمان جنگ اوكراين به تنش‌هاي خود به امريكا پايان ندهد هيچ‌وقت نمي‌تواند به اين تنش‌ها پايان دهد. به اين دليل كه روسيه گرفتار در جنگ اوكراين از ابزارهاي كمتري براي تحميل سياست يكسويه به ايران برخوردار است. در گذشته ما شاهد بوديم كه پوتين بارها به مقامات ايراني كنايه زده است كه شما در حال رفع مشكل با امريكا هستيد. يعني روس‌ها يك ايران در حال تنش دايم با غرب را براي خودشان به عنوان يك امر ابدي تعريف كرده‌اند. اميدوار هستيم كه دولت آقاي پزشكيان مانند دولت مرحوم رييسي فرصت را از دست ندهد. دولت مرحوم رييسي فرصت را از دست داد و برجام فداي جنگ اوكراين شد. اگر اين فرصت از دست نمي‌رفت ايران بسياري از حوزه‌هاي بكر سرمايه‌گذاري و توسعه را به دست آورده بود. اكنون نيز معتقدم تمام هجمه‌هاي اخير روسيه به ويژه تغيير نظر ناگهاني آنها درمورد زنگزور واكنش روس‌ها به پيروزي آقاي پزشكيان بود. در شرايط كنوني به نطر مي‌رسد در ايالات‌متحده نيز اصل بر كاهش تنش قرار دارد. ترامپ زماني كه از تنش‌زدايي با ايران صحبت كرد از چهارگانه تنش با ايران فقط يك مورد را مطرح كرد. تنش‌هاي چهارگانه ايران با امريكا عبارتند از 1- موضوع فلسطين و اسراييل. 2- موضوع توان سلاح‌هاي متعارف ايراني مانند توان موشكي 3- مسائل داخلي ايران. 4- موضوع هسته‌اي. حتي ترامپ نيز اعلام مي‌كند كه ما با ايران فقط چالش هسته‌اي داريم. ايران نيز تنها جايي كه حاضر به مذاكره هست، موضوع هسته‌اي است. اگر از تابوي روسي رها شويم مي‌توان به تنش زايي به غرب پايان داد و براي هميشه اين يكسونگري ويران‌كننده در سياست خارجي را كنار گذاشت.
روابط تاكتيكي ايران و روسيه برجام را قرباني كرد
فلاحت‌پيشه در تبيين نوع همكاري ايران و روسيه و اينكه اساسا جنس همكاري تهران و مسكو راهبردي است يا تاكتيكي يا حتي گزينشي و درنهايت اين سوال كه شكل همكاري ايران و روسيه در شرايط فعلي چه تبعاتي يا چه منافعي مي‌تواند براي ايران داشته باشد گفت: روابط راهبردي را با شعار نمي‌توان محقق كرد. اگر روابط ايران و روسيه راهبردي بود در مسائلي مانند جزاير ايراني و زنگزور روس‌ها پشت ايران را خالي نمي‌كردند. اگر رابطه راهبردي بود ايران مشكلي در دريافت اس400 و سوخو35ها از روس‌ها پيدا نمي‌كرد و حتي روس‌ها در چالش ايران با اسراييل، با ايران در حوزه اطلاعاتي همكاري داشتند. قرار است در سفر آقاي پزشكيان به منظور حضور در اجلاس بريكس توافق راهبردي ايران و روسيه امضا شود. اگر توافق راهبردي امضا شود بايد در سطح مناسبات نظامي و احترام به تماميت ژئوپليتيك مانند موضوع زنگزور، عدم حضور روس‌ها در مسائل مشكل‌ساز براي ايران مانند موضوع جزاير سه گانه نيز توافق‌هايي حاصل شود. اين مسائل بايد در اين توافق راهبردي گنجانده شود. اگر موضوعات مذكور در توافق راهبردي گنجانده نشود بايدآنچه را شكل مي‌گيرد يك توطئه جديد مكتوب روسي بدانيم. به اعتقاد من رابطه ايران با روسيه تاكتيكي است. ايران به دليل اين رابطه تاكتيكي هزينه‌هايي راهبردي پرداخت كرده است. مانند هزينه‌هايي كه در قرباني شدن برجام شاهد بوديم. امروز نيز به واسطه تلاش روسيه جهت شريك قلمداد كردن ايران در جنگ اوكراين هزينه پرداخت مي‌كنيم.