ديپلماسي خاموش انرژي ميراث دولت سيزدهم

راهكار برون مرزي توسعه ديپلماسي انرژي و افزايش مبادلات منطقه‌اي با كشورهاي منطقه‌اي است. مي‌توانیم در طرح‌هاي AIR، AGIR و CIS مشاركت فعال‌تري پيدا كنيم‌.  به لحاظ ژئوپوليتيك ما هنوز برتري قابل توجهي در منطقه داريم، در شرايطي كه با ۷ كشور مرز زميني داريم و بيش از ۱۴۰۰ كيلومتر در دو ضلع شمالي و جنوبي كشور نوار ساحلي داريم به هيچ‌وجه نتوانسته‌ايم از قابليت‌هاي ژئوپوليتيكي خود و اختلاف افق‌هاي زماني با همسايگان مرزي بهره‌مند شويم. روسيه چهارمين توليد‌كننده بزرگ برق در دنيا است و ما از اين فرصت ايده‌آل بي‌بهره بوده‌ايم. مسير اول اتصال شبكه برق ايران و روسيه از آذربايجان مي‌گذرد و تحت عنوان خط اتصال برق «AIR» مطرح است. ضمنا مسير دوم اتصال شبكه برق ايران و روسيه نيز از ارمنستان و گرجستان مي‌گذرد و تحت عنوان كريدور برق «AGIR» شناخته مي‌شود. از اين‌رو تمركز بر بهره‌وري از ظرفيت ژئوپليتيك كشور به منظور توسعه ديپلماسي برق مي‌تواند در حل بحران انرژي در كشور موثر باشد. با توجه به اين موضوع، اتصال شبكه برق ايران و روسيه در قالب كريدور انرژي شمال كشور بخش نخست پازل توسعه روابط ديپلماسي انرژي ايران تلقي مي‌شود. البته بايد توسعه دريامحور ديپلماسي انرژي با جديت حتي بيشتري مد نظر باشد چرا كه نيروگاه‌هاي بادي ساحلي در دنيا با شدت زيادي رو به توسعه‌اند و هزينه‌هاي شبكه انتقال كابلي زير دريايي را دچار رشد قيمت قابل توجهي خواهد نمود، از طرفي در نظر داشته باشيد در دماي بالا با كشور قطر، اختلاف افق موجود پتانسيل بسيار مهمي است (البته اين پتانسيل براي روسيه در دماي پايين وجود دارد) و مي‌توان با توسعه بستر‌هاي انتقال گاز و حتي LNG از كشور قطر، طرح‌هاي انرژي كارآمدي طراحي نمود.  واضح است كه پيوند زيرساخت‌هاي انرژي دو كشور مي‌تواند يك فرصت بهينه و امنيت‌آور باشد و اين مساله در موضوع قطر براي كشور ما قابل توجه است.  لذا واضح است كه فرصت‌هاي خوبي پيش روي صنعت انرژي در كشور است و ديپلماسي انرژي ايران اثرگذاري بي‌بديلي در طراحي راهبردهاي امنيتي و اقتصادي به لحاظ ژئوپليتيكي كشور دارد. 

در اين مسير بايد اول شفافيت را در مسير منافع ملي ببينيم و بدانيم در مذاكرات بين‌المللي در قامت و صداقت واقعي ايراني و بر اساس استانداردهاي بين‌المللي و ديپلماتيك تعامل نماييم. لازم است در تمام سطوح ديپلماتيك و البته علمي پيوند بين كشورها را برقرار كنيم و يك رويكرد جامعه انرژي‌محور در اين پيوند پيش رو قرار دهيم. امنيت سايبري و تاب‌آوري شبكه برق را در اتصال بين دو كشور بايد به طرف‌هاي مذاكره تضمين دهيم و براي آن بكوشيم. بايد در اين تعاملات ديپلماسي‌محور مشاركت و همراهي بخش خصوصي را مد نظر قرار دهيم.

در ادامه اين مسير در يادداشت‌هاي آتي خواهم نوشت.

كارشناس ارشد ديپلماسي انرژي