بنفشه سام‌گيس
از ابتداي امسال، 16 كشور از قاره اروپا، امريكا، آسيا و اقیانوسیه به اتباع خود توصيه كرده‌اند كه به ايران سفر نكنند يا اگر در ايران هستند به سرعت خاك ايران را ترك كنند. بررسي‌هاي «اعتماد» نشان مي‌دهد كه طي 9 ماه اخير، دولت كشورهاي فرانسه، هلند، اسپانيا، پرتغال، كانادا، انگليس، امريكا، نيوزيلند، ايرلند، هند، دانمارك، سنگاپور، آلمان، سوييس، هنگ‌كنگ و ژاپن يا در وب‌سايت وزارت خارجه‌شان يا در اعلام رسانه‌اي به اتباع خود درباره سفر يا تداوم اقامت در ايران هشدار داده‌اند. در وب‌سايت وزارت خارجه 7 كشور هلند، كانادا، انگليس، امريكا، نيوزيلند، ايرلند و هنگ‌كنگ، هشدار سفر به ايران با رنگ قرمز يا در سطح 4 كه بالاترين سطح هشدار سفر خارجي است، مشخص شده است. در وب‌سايت اغلب كشورها از اين فهرست 16گانه، هشدار سفر به ايران به تنش‌هاي منطقه‌اي گره خورده است. برخي كشورهاي اين فهرست 16گانه، در هشدار خودداري از سفر به ايران، به توضيح كوتاهي بسنده كرده‌اند ولي هشدارهاي برخي ديگر از كشورها، مفصل‌تر است. برخي كشورها از اين فهرست 16گانه با اشاره به اينكه ايران، تابعيت مضاعف را به رسميت نمي‌شناسد، نسبت به خطر بازداشت اتباع دوتابعيتي هشدار داده‌اند، برخي ديگر، اتباع خود را از شركت در تجمعات اعتراضي در ايران پرهيز داده و نسبت به خطر دستگيري در اين تجمعات هشدار داده‌اند. برخي ديگر از كشورها، به اتباع خود هشدار داده‌اند كه از هرگونه فيلمبرداري و عكاسي از اماكن عمومي خارج از سايت‌هاي تاريخي خودداري كنند. تاكيد برخي كشورها به اتباع‌شان اين است كه از هرگونه ارتباط با فعالان سياسي و مدني در ايران خودداري كرده و در هيچ بحث و اعتراض مدني يا سياسي، حتي به صورت ناظر بي‌طرف و به عنوان شنونده و بيننده هم حضور و مشاركت نداشته باشند. برخي كشورها، با معرفي برخي اعمال مجرمانه و مشمول مجازات كيفري و شرعي در ايران ازجمله، همجنس‌گرايي، تبليغ ساير اديان، توهين به مقدسات، واردات و مصرف گوشت خوك، الكل و موادمخدر، به اتباع خود هشدار داده‌اند كه از ارتكاب به اين جرم‌ها خودداري كنند.
برخي كشورها حتي درباره بيماري‌هاي بومي در مناطق مختلف ايران، لرزه‌خيزي نقاط مختلف ايران، چگونگي دريافت خدمات درماني در صورت بيماري يا حادثه، ضرورت رعايت مناسبات مذهبي و شرعي در ايران هم توضيحات مفصلي منتشر كرده‌اند. اطلاعات منتشر شده در وب‌سايت تمام كشورها از اين فهرست 16گانه، در روزهاي اخير به‌روزرساني شده يا اينكه دولت‌ها تاكيد دارند كه اين توضيحات و هشدارها تا پايان سال جاري ميلادي هم قابل استناد است.
اكتبر 2024 در وب‌سايت كشور هلند در مشاوره سفر به ايران نوشته شده: «وضعيت امنيتي در ايران تا حدي به دليل درگيري با اسراييل بدتر شده است. با توجه به تحولات كنوني در منطقه، وضعيت غيرقابل پيش‌بيني است. كد رنگ مشاوره سفر ايران قرمز است. در هر شرايطي كه هستيد، به آنجا سفر نكنيد. خيلي خطرناك است و در صورت بروز مشكل، سفارت هلند نمي‌تواند به شما كمك كند. آيا در حال حاضر در ايران هستيد؟ اگر مي‌توانيد اين كشور را ترك كنيد.»
اكتبر 2024 در وب‌سايت كشور هند در مشاوره سفر به ايران نوشته شده: «ما از نزديك تشديد اوضاع امنيتي در منطقه را زيرنظر داريم. به اتباع هند توصيه مي‌شود از سفرهاي غيرضروري به ايران خودداري كنند. از كساني كه در حال حاضر در ايران اقامت دارند، تقاضا مي‌شود هوشيار بوده و با سفارت هند در تهران در تماس باشند.»
نوامبر 2024 در وب‌سايت كشور نيوزيلند در مشاوره سفر به ايران نوشته شده: «به دليل احتمال وقوع ناآرامي‌هاي مدني خشونت‌آميز، خطر دستگيري يا بازداشت و وضعيت نابسامان امنيتي در منطقه، به ايران سفر نكنيد.تنش‌هاي منطقه‌اي در خاورميانه بالاست و مي‌تواند به سرعت تشديد شود و وضعيت امنيتي ممكن است بدون اطلاع قبلي بدتر شود. در يك حمله يا درگيري‌هاي مسلحانه، توصيه‌هاي مقامات محلي را دنبال كنيد. درگيري‌هاي جاري در لبنان و سرزمين‌هاي اشغالي فلسطين مي‌تواند به افزايش تنش‌ها در ساير مناطق خاورميانه منجر شود. افزايش تنش همچنين ممكن است به بسته شدن فضاي هوايي، لغو پروازها و تغيير مسيرها و ساير اختلالات سفر منجر شود. تحولات و تنش‌هاي سياسي در داخل ايران و منطقه و همچنين رويدادهاي بين‌المللي و تحريم‌ها عليه ايران، تظاهرات و ناآرامي‌هاي داخلي را در پي خواهد داشت. در تمام موارد دستگيري يا بازداشت در ايران، توانايي دولت نيوزيلند براي ارائه كمك كنسولي به نيوزيلندي‌ها بسيار محدود است. اگر در ايران بازداشت شده باشيد، نمي‌توانيم دسترسي كنسولي يا دسترسي به نمايندگي قانوني را تضمين كنيم.»
اكتبر 2024 در وب‌سايت كشور فرانسه در مشاوره سفر به ايران نوشته شده: «با توجه به افزايش خطر تشديد تنش نظامي در منطقه و با توجه به خطر بسته شدن غيرمنتظره حريم هوايي و فرودگاه‌هاي ايران، توصيه مي‌شود آن دسته از ساكنان فرانسوي مقيم ايران كه فرصت انجام اين كار را دارند، به‌طور موقت كشور را ترك كنند.به اتباع فرانسوي اكيدا توصيه مي‌شود كه به ايران سفر نكنند يا در صورت ضرورت، مدت سفر خود را محدود كنند، از هرگونه تجمع خودداري كنند و هر چه سريع‌تر خاك ايران را ترك كنند، از اتباع فرانسوي كه به‌‌رغم اين توصيه‌ها در ايران مي‌مانند، درخواست مي‌شود در سفرهاي خود در اين كشور بسيار محتاط و هوشيار بوده و با احتياط از هرگونه تجمع احتمالي خودداري كنند و خود را در جريان رويدادهاي جاري و پيام‌ها يا دستورالعمل‌هاي احتمالي سفارت فرانسه قرار بدهند. از اتباع فرانسوي كه از ايران عبور مي‌كنند، دعوت مي‌شود در اسرع وقت كشور را ترك كنند. در صورت دستگيري يا بازداشت، احترام به حقوق اساسي و امنيت افراد تضمين نمي‌شود. با افزايش تنش‌ها در خاورميانه، ظرفيت سفارت فرانسه در تهران براي تضمين حفاظت كنسولي از اتباع دستگير شده يا بازداشت شده در ايران بسيار محدود است. ملاقات‌هاي كنسولي در مورد يك تبعه فرانسوي- ايراني مجاز نيست، زيرا ايران تابعيت دوگانه را به رسميت نمي‌شناسد و حضور كنسولي در جلسات دادرسي در طول محاكمه احتمالي تضمين نمي‌شود. ايران، هدف اقدامات تروريستي از سوي سازمان‌هايي است كه توانايي عمل و عزم خود را براي ادامه حملات خود ثابت كرده‌اند. تروريسم مي‌تواند بي‌رويه باشد و مكان‌هاي تجمع، از جمله مكان‌هايي را كه خارجي‌ها در آن تردد مي‌كنند، هدف قرار بدهد. احتمال حملات تروريستي بيشتر در آنجا زياد است.»
دسامبر 2024 در وب‌سايت كشور آلمان در مشاوره سفر به ايران نوشته شده: «ما نسبت به سفر به ايران هشدار مي‌دهيم.از شهروندان آلماني خواسته مي‌شود ايران را ترك كنند.وضعيت در سراسر منطقه همچنان متلاطم و بسيار متشنج است. به گفته وزارت اطلاعات، ايران در وضعيت جنگي قرار دارد.بسته شدن طولاني‌تر حريم هوايي، فرودگاه‌ها و مرزهاي زميني ايران و همچنين لغو بيشتر پروازها را نمي‌توان منتفي دانست.تحريم‌هاي اتحاديه اروپا عليه خطوط هوايي ايران اير، ماهان اير و ساها از 14 اكتبر 2024 اجرايي شده و پروازها به اتحاديه اروپا، بلافاصله پس از انتشار اين تصميم متوقف شد. حتما دستورات نيروهاي امنيتي محلي را دنبال كرده و رسانه‌ها را از نزديك رصد كنيد.كمك از سوي سفارت آلمان در تهران به افراد دوتابعيتي ايراني - آلماني غيرممكن است. اگر در گذشته انتقاداتي نسبت به كشور و نظام سياسي آن داشته‌ايد، به ايران سفر نكنيد.نمايندگي مسوول آلمان در خارج از كشور فقط مي‌تواند به ميزان بسيار محدودي پشتيباني كنسولي ارائه بدهد و نمي‌تواند از شما در برابر تعقيب كيفري محافظت كند. از ويزاي خود فقط براي اهداف ذكر شده در آن استفاده كنيد. سوءاستفاده از ويزا مي‌تواند عواقب جدي از جمله دستگيري و محكوميت يا اخراج داشته باشد.با احتياط و فقط با مجوز عكس و فيلم بگيريد. تحت هيچ شرايطي از هواپيماهاي بدون سرنشين استفاده نكنيد، از اظهارنظر در مورد شرايط و رويدادهاي سياسي ايران خودداري كنيد.دستورالعمل‌هاي نيروهاي امنيتي محلي را دنبال كنيد. در بسياري از ساختمان‌هاي عمومي، عكاسي و فيلمبرداري كاملا ممنوع است، همين امر در مورد عكاسي در مناطق خاص صدق مي‌كند. عكاسي و فيلمبرداري حتي از مكان‌هاي به ظاهر بي‌خطر مي‌تواند منجر به دستگيري و پيگرد قانوني شود. تحت هيچ شرايطي نبايد از موسسات يا ساختمان‌هاي دولتي يا وسايل نقليه دولتي، تاسيسات نظامي يا مانورهاي نظامي، نيروگاه‌هاي هسته‌اي، پالايشگاه‌ها، تاسيسات توليد نفت/گاز، سكوهاي حفاري، تجمع مردم يا تظاهرات، مقامات رسمي (مانند پليس يا ارتش) ساختمان سفارت، زيرساخت‌هاي حياتي (تامين) مانند برق يا آب، افراد بدون رضايت صريح آنها، فرودگاه‌ها، ايستگاه‌هاي قطار و ساختمان‌هاي مشابه عكس و فيلم بگيريد. قوانين و ارزش‌هاي اخلاقي ايران، به‌‌ويژه مقررات پوشش اسلامي بايد كاملا رعايت شود.»
نوامبر 2024 در وب‌سايت كشور كانادا در مشاوره سفر به ايران نوشته شده: «از هر گونه سفر به ايران به دليل شرايط امنيتي ناپايدار، تهديد منطقه‌اي تروريسم خودداري كنيد. اگر مي‌توانيد از مسيرهاي تجاري از ايران خارج شويد. توانايي ما براي ارائه خدمات كنسولي در ايران بسيار محدود است.تشديد تنش‌ها در منطقه مي‌تواند خطرات امنيتي ايجاد كند و اين شرايط ممكن است به اختلال در سفر، ازجمله لغو پرواز و بسته شدن فضاي هوايي منجر شود.»
اكتبر 2024 در وب‌سايت كشور انگليس در مشاوره سفر به ايران نوشته شده: «از هر گونه سفر به ايران خودداري كنيد.اگر برخلاف توصيه‌هاي بخش امور خارجه سفر كنيد، ممكن است بيمه مسافرتي شما باطل شود.در منطقه خاورميانه تنش وجود دارد. اين وضعيت مي‌تواند به سرعت تشديد شود و خطراتي ايجاد كند. ممكن است پروازها لغو شوند.حمايت دولت بريتانيا در ايران بسيار محدود است. فرض كنيد هيچ كمك كنسولي حضوري در شرايط اضطراري امكان‌پذير نخواهد بود و اگر در ايران به مشكل برخورديد، دولت بريتانيا نمي‌تواند به شما كمك كند.»
آگوست 2024 در وب‌سايت كشور ايالات متحده امريكا در مشاوره سفر به ايران نوشته شده: «شهروندان امريكايي به هيچ عنوان نبايد به ايران سفر كنند.دولت امريكا با جمهوري اسلامي ايران روابط ديپلماتيك و كنسولي ندارد. دولت ايالات متحده قادر به ارائه خدمات كنسولي معمول يا اضطراري به شهروندان امريكايي در ايران نيست.»
آوريل 2024 كشور پرتغال در مشاوره سفر به ايران به اتباع خود توصيه كرد: «با توجه به شرايط داخلي ايران هرگونه سفر به اين كشور ممنوع است و به اتباع مقيم ايران به دلايل امنيتي توصيه مي‌شود كه اين كشور را ترك كنند.»
آوريل 2024 دولت ژاپن به اتباع خود درباره سفر به ايران توصيه كرد: «از تمام سفرها به ايران اجتناب شود و تا زماني كه پروازهاي تجاري برقرار است اتباع مقيم ايران خاك اين كشور را ترك كنند.»
كشور سوييس، اول نوامبر 2024 سفر به ايران را ممنوع اعلام كرد و آوريل 2024، دولت دانمارك از اتباع خود خواست كه از سفر به ايران خودداري كرده يا هر چه سريع‌تر خاك ايران را ترك كنند.
سايه مرگ بر سر صنعت گردشگري
فعالان صنعت گردشگري به «اعتماد» مي‌گويند كه كاهش ورود گردشگر خارجي به ايران، از نيمه دوم سال 1398 و به دنبال بازتاب جهاني اعتراضات به گراني قيمت بنزين در آبان 1398 و سپس، شليك به پرواز شماره 752 هواپيماي اوكراينی در آسمان ايران و جان باختن 176 سرنشين اين پرواز در 18 دي همان سال آغاز شد و با شيوع كرونا از اسفند 1398 شتاب گرفت اما با اعتراضات به دنبال جان باختن مهسا اميني (دختر 21 ساله سقزي كه مهمان تهران بود و 25 شهريور 1401 بعد از دستگيري توسط گشت ارشاد و انتقال به بازداشتگاه وزرا، دچار مرگ مغزي شد) اين ركود سير صعودي گرفت. تعطيلي نيمي از 5 هزار آژانس مسافرتي در كشور، تبعات صفر شدن ورود گردشگر خارجي و ركود شديد صنعت گردشگري طي 5 سال اخير است. عزت‌الله ضرغامي، وزير ميراث فرهنگي دولت سيزدهم كه در حاشيه انتقاداتش از سياست‌هاي غيركارشناسانه و ضد حق مردم، كاربرد چندباره واژه «ايران‌هراسي» توسط همكارانش را با سكوتي معنادار تاييد مي‌كرد، بارها به كابينه سيزدهم هشدار داد كه فيلترينگ، دستگيري گردشگر خارجي به بهانه جاسوسي و انتقال اطلاعات كشور به اجانب و بيگانگان، بازداشت شهروندان به دليل بي‌حجابي يا بدپوششي، پلمب و تعطيلي سليقه‌اي هتل‌ها و خانه‌هاي بومگردي، نتيجه‌اي جز شكست صنعت گردشگري ندارد آن هم در حالي كه به دليل تحريم‌هاي گسترده، حتي از درآمد واقعي نفت فروشي هم بي‌بهره مانده‌ايم . دولت سيزدهم البته وقعي به اين تك‌صدايي نمي‌گذاشت. حالا تبعات شكست 5 ساله صنعت گردشگري به دولت چهاردهم رسيده اما فعالان اين صنعت مي‌گويند كه اين دولت هم تكاپويي براي بازگرداندن رونق به اين صنعت در حال مرگ ندارد . طي هفته‌هاي اخير، وزير ميراث فرهنگي در اشاره به تاثيرات گسترده «ايران هراسي» گفت كه حتي نهادهاي بين‌المللي هم ارتباط‌شان را با ايران قطع كرده‌اند و با ذكر اين نگراني، به نوعي در جبهه حمايت از فعالان حوزه گردشگري ايستاد ولي راهنمايان‌تور و صاحبان آژانس‌هاي مسافرتي به «اعتماد» مي‌گويند كه اتفاقا، تنها فردي كه مي‌تواند براي زنده كردن صنعت گردشگري، كاري انجام بدهد، وزير امورخارجه است و بس كه البته در اين 4 ماه و اندي كه از فعاليت دولت چهاردهم مي‌گذرد هم، هيچ تلاشي از سمت وزارت امورخارجه براي رفع «ايران هراسي» صورت نگرفته يا تلاشي هم اگر بوده، در حدي بي‌رمق است كه نه تنها به پادزهر «ايران هراسي» تبديل نشده بلكه دامنه هراس از ايران را به «گريز» از ايران توسعه داده است.
اميرحسين حبيب‌زاده؛ راهنماي تور و استاد دانشگاه به «اعتماد» مي‌گويد كه پيش از سال 1398، تورهاي متعدد با حجم انبوهي از گردشگران اروپايي را براي ايام نوروز و سايرمناسبت‌هاي ملي و بازديد از بناهاي تاريخي ايران مديريت مي‌كرد ولي امسال براي شب يلدا، فقط يك تور و آن هم با دو گردشگر ايراني عازم كوير لوت داشت و بس: « پاييز 1395 ميزباني يك گروه 28 نفره از گردشگران هلندي را در شيراز برعهده داشتم و حضور اين گردشگران، با شب يلدا مصادف شد . در آن ايام، خانه‌هاي متعددي در تهران و اصفهان و شيراز و رشت پذيراي گردشگران خارجي بودند و با شام ايراني از ايشان پذيرايي مي‌كردند . شب يلداي سال 1395 هم اين گردشگران هلندي را به يكي از اين خانه‌ها برديم كه با موسيقي سنتي و حافظ‌خواني و كلم پلوي شيرازي و خرمالو و انار و هندوانه پاي يك كرسي ايراني از ايشان پذيرايي شد و توريست‌هاي هلندي، در جشن يلداي ما شركت كردند و البته مشاهده و حضور در اين مراسم، براي اين گردشگران اروپايي بسيار جذاب بود . تا سال 1398، پذيرايي از گردشگران اروپايي و برنامه‌ريزي براي تور چهارشنبه‌سوري و نوروز و شب يلدا، يك رويه معمول براي راهنمايان تور و آژانس‌هاي مسافرتي بود ولي از نيمه دوم 1398، ورود گردشگر خارجي به ايران، تقريبا به صفر رسيده . آخرين مهمانان خارجي من، دو تاجر از كشور عمان بودند كه چند روز قبل به ايران آمدند و البته قصد سفرشان، تجاري و بازرگاني بود و گردشگر محسوب نمي‌شدند در حالي كه در فاصله سال 1388 تا 1398 وقتي پرواز از مقصد تركيه در فرودگاه امام بر زمين مي‌نشست، از مجموع 300 مسافر يك پرواز، حداقل 80 نفرشان توريست بودند . فصل پرمسافر ايران، اواخر شهريور تا اوايل آذر و اواخر اسفند تا اواسط خرداد است ولي تا پيش از سال 1398، حتي خارج از فصل رونق گردشگري هم تورهاي متعدد از مسافران خارجي داشتيم چنان‌كه هر راهنماي تور در هر ماه حداقل سه گروه گردشگر خارجي را مديريت مي‌كرد ولي امسال، تنها مسافران من براي شب يلدا و آن هم بعد از سه ماه بيكاري، دو هموطن ايراني بودند كه مي‌خواستند يلدا را زير آسمان لوت سپري كنند.»
صاحب يك آژانس گردشگري برگزار‌كننده تور شب يلدا مي‌گويد كه طي 5 سال اخير، نه تنها تعداد گردشگران خارجي كاهش بسيار زيادي داشته، حتي گردشگري داخلي هم شكست خورده چون قيمت تورها با جيب مردم همخواني ندارد: « كاهش مشتري آژانس گردشگري، مساوي با كاهش درآمد است . در 5 سال اخير، تعداد زيادي از همكاران ما به دليل كاهش شديد درآمد، شغل‌شان را تغيير دادند و از صنعت گردشگري به حرفه ديگري رفتند.»
يكي ديگر از صاحبان آژانس گردشگري درباره آنچه در 5 سال اخير بر سر صنعت گردشگري آمد، با زبان صريح‌تري توضيح مي‌دهد: « گردشگري ايران در اين 5 سال صفر شد. وضعي كه امروز شاهديم، كاهش ورود گردشگر نيست بلكه نابودي صنعت گردشگري است . وضع اين صنعت به حدي اسف‌بار شده كه بنياد مستضعفان، ناچار به فروش هتل‌هايش شده در حالي كه تا 5 سال قبل، تمام تورهاي ورودي به كشور، در هتل‌هاي بنياد مستضعفان مستقر مي‌شدند و رونق و درآمدزايي ورود گردشگر خارجي در حدي بود كه بنياد مستضعفان، يك آژانس گردشگري ويژه براي جذب اين توريست‌ها داشت ولي حالا هتل‌هايش را براي فروش گذاشته چون ديگر راهنماي تور ورودي نداريم و چون گردشگر ورودي نداريم، بنابراين، ورودي هتل‌هاي بزرگ بنياد مستضعفان و از جمله هتل استقلال، كاملا صفر شده است . مسافراني كه وارد كشور مي‌شوند و به زيارت حرم امام رضا و بقعه شاهچراغ مي‌روند، گردشگران زيارتي هستند و توريست فرهنگي محسوب نمي‌شوند ولي وزارت ميراث فرهنگي، اين افراد را در فهرست توريست فرهنگي قرار مي‌دهد همان‌طور كه يك راننده ترانزيت ورودي از مرز غرب و خروجي از مرز شرق را هم توريست محسوب مي‌كند . 5 سال است كه اروپا به اتباعش تاكيد مي‌كند به ايران سفر نكنيد و 5 سال است كه گردشگران اروپايي از سفر به ايران خودداري مي‌كنند چون به دنبال اتفاقات 5 سال اخير، از اين هراس دارند كه به محض ورود به ايران، دستگير شوند. البته يك نكته را متذكر مي‌شوم و اينكه حتي پيش از سال 1398 هم گردشگران ورودي ايران، افرادي بودند كه به تمام كشورهاي دنيا سفر كرده بودند و ايران، آخرين مقصدشان بود علاوه بر اينكه تمام گردشگران ورودي به ايران، ميانه سني بالاي 50 سال دارند و به دليل ممنوعيت شرعي وجود مشروبات الكلي و ساير تفريحاتي كه در ايران نيست و همچنين به دليل اجبار حجاب براي خانم‌ها، توريست‌هاي جوان و گروه سني كمتر از 40 سال اصلا به ايران سفر نمي‌كنند. بنابراين، حتي پيش از سال 1398 هم گردشگران فرهنگي ما از كشورهاي اروپايي، گروهي بودند كه با زبان محترمانه به ما مي‌گفتند كه به اجبار به ايران آمده‌اند چون مي‌خواستند پرسپوليس و پاسارگاد را ببينند. وضعیت صنعت گردشگري ايران ارتباط مستقيم با فضاي سياسي كشور دارد. صنعت گردشگري ايران در تمام سال‌هاي دهه 1360 و به دليل جنگ 8 ساله و فضاي پس از جنگ تعطيل بود و در دهه 1370 هم از شرايط سياسي آن زمان تاثير گرفت و بنابراين در هيچ يك از سال‌هايي كه گذشت، با رونق گردشگري مواجه نبوده و نيستيم چون گردشگر جوان و درآمدساز و با نشاط اصلا به ايران نمي‌آيد و در عوض به تركيه مي‌رود كه در ساحل شنا كند و به كلوب شبانه برود و مشروب بخورد و در كنار همه اين تفريحات، از آثار تاريخي هم بازديد كند در حالي كه ما در ايران، حتي براي آن گردشگر سالمند هم هيچ تفريحي جز يك رستوران سنتي نداريم و البته اين گردشگر سالمند هم جز خريد سوغاتي، هيچ نفعي براي صنعت گردشگري ما ندارد. به همين دليل تاكيد مي‌كنم آنچه درباره وضع امروز صنعت گردشگري ايراني مي‌توانيم بگوييم، كاهش و ركود نيست بلكه نابودي است چون اگر درسال‌هاي پيش از 1398، تعداد گردشگر كم بود، بعد از سال 1398 و به دنبال آنچه جهان از برخورد با هموطنان‌مان شاهد بود، گردشگران از ورود به ايران نگران بودند اما به مرور، اين نگرانی تبديل به انصراف از سفر به ايران شد و بنابراين، در طول 5 سال اخير، رخدادهاي سياسي و البته در كنار آن، گراني و تورم، ضربه اول و اصلي را به ريشه صنعت گردشگري كشور زد و نتيجه اين ضربه چه بود؟ در اين 5 سال از مجموع بيش از 5 هزار آژانس مسافرتي، حدود 3 هزار آژانس تعطيل شده چون مسافري نيست و اگر هم هست، بليت و هتل و ساير ملزومات سفر را از اپليكيشن‌هاي سفر مي‌خرد. وقتي جهان اعلام مي‌كند كه ايران براي حضورگردشگر اروپايي مساعد نیست ، انتظار داريد صنعت گردشگري پررونق باشد؟»