ظريف:دنبال محبوبيت نيستم

گروه ديپلماسي| پايان چهار روز مذاكرات هسته‌اي در مونترو. تيم مذاكره‌كننده ايران به رياست محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه كشورمان بامداد جمعه به كشور بازگشت. وعده ديدار بعدي 24 اسفند اعلام شده در مكاني كه هنوز قطعي نشده است. وزير امور خارجه ايران روز پنجشنبه در مونترو ديدار خاصي در قالب هسته‌اي يا سياسي نداشت و اين مديران سياسي وي و كارشناسان حاضر در تيم مذاكره‌كننده بودند كه هم در نشست‌هاي دوجانبه جداگانه با برخي هيات‌هاي 1+5 حضور داشتند و هم در يك جلسه رسمي با تمام مديران سياسي شش كشور مقابل خود، دستاورد مذاكرات تا به اينجاي كار را مرور كردند. از آنچه در پشت درهاي بسته سالن‌هاي كنفرانس هتل رويال پلازا گذشت جز قطعاتي عكس كه پيش از آغاز جلسات توسط عكاسان خبري حاضر در مونترو گرفته شد، خبر ديگري بيرون نيامد اما سيدعباس عراقچي، معاون وزير امور خارجه كشورمان در گفت‌وگو با پرس تي وي پس از پايان اين دور از مذاكرات، از پيشرفت در روند رو به جلوي گفت‌وگو‌ها  با 1+5 خبر داد. به نظر مي‌رسد كه از حجم اختلاف‌هاي فني ميان ايران و 1+5 در دو دور اخير مذاكرات كه رييس سازمان انرژِي اتمي ايران و وزير انرژي امريكا در آن حضور داشتند، كاسته شده است. بيشترين اختلافي كه در اين دور از زبان مذاكره‌كنندگان ايراني در گفت‌وگوهاي مطبوعاتي و تلويزيوني به گوش رسيد، بحث تحريم‌ها و چگونگي از ميان برداشته شدن آنها بود. سيدعباس عراقچي، عضو ارشد تيم مذاكره‌كننده ايران در اين خصوص گفت: موضع اصولي و اساسي ايران، حذف تمامي تحريم‌هاست و دستيابي به توافق نهايي منوط به حذف تحريم‌هاست. ما چهار روز مذاكره حساس و گسترده در سطوح مختلف با كشورهاي مختلف عضو گروه 1+5 را پشت سر گذاشتيم كه در اين دور از مذاكرات پيشرفت بيشتري داشتيم. در واقع در مذاكرات قبلي در ژنو بعد از چندين ماه به پيشرفت‌هايي دست يافتيم و در اين دوره بر پيشرفت‌ها افزوده شد اما هنوز راه درازي در پيش داريم. در شرايطي كه بحث يك مرحله شدن مذاكرات ميان ايران و 1+5 تبديل به سوال مشترك بسياري از رسانه‌هاي داخلي و خارجي شده است، سرپرست تيم مذاكره‌كننده هسته‌اي كشورمان در پاسخ به اين سوال كه «آيا تعيين ضرب‌الاجل تا آخر ماه مارس براي دستيابي به يك توافق، واقع‌گرايانه است؟»، گفت: در وهله‌ اول بايد بگويم كه ضرب‌الاجل ما آخر ماه ژوئن است اما ما بار آخر وقتي در وين مذاكرات را تمديد كرديم، توافق كرديم كه تا آخر ماه مارس دست‌كم تلاش كنيم به نوعي از مفاهمه درباره‎ امور كلي توافق برسيم. اين به آن معني نيست كه ما مي‌توانيم پيش از اتمام ماه مارس به يك توافق برسيم اما تمام تلاش خود را به كار خواهيم بست. ما تلاش خواهيم كرد كه مسائل اصلي را حل كنيم و به يك مفاهمه‌ مشترك پيش از اتمام ماه مارس دست‌يابيم و سپس روي جزييات كار كنيم. اميدواريم انتهاي ماه ژوئن به يك توافق دست‌ يابيم. ما اميدواريم و تمام تلاش خودمان را مي‌كنيم. بايد ببينيم مذاكرات و گفت‌وگوها به كجا مي‌انجامند.

اگر غربي‌ها حسن نيت داشته باشند و اگر در تصميم خود براي رسيدن به يك توافق جدي باشند، اين توافق تنها زماني حاصل خواهد شد كه تمامي تحريم‌ها لغو شوند. معاون وزير امور خارجه در خصوص اختلاف‌هاي ميان ايران و 1+5 بر سر مساله لغو تحريم‌ها گفت: مسلما بايد درك مشتركي از نحوه‌ لغو تحريم‌ها وجود داشته باشد. انواع مختلف تحريم وجود دارند و هر كدام مكانيزم‌هاي خودشان را دارند و ما بايد همه‌ آنها را مورد بررسي قرار دهيم اما اصل اساسي ما اين است كه همه‌ تحريم‌ها بايد لغو شوند و در انتهاي دوره‌ مذاكرات هيچ تحريمي نبايد وجود داشته باشد.
ورود ايران و 1+5 به ماه مارس كه نخستين ضرب‌الاجل زماني دو طرف براي رسيدن به درك مشترك سياسي از فضاي توافق جامع هسته‌اي به شمار مي‌رود با سخنراني بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير رژيم صهيونيستي در كنگره امريكا و همزمان با برگزاري دور اخير مذاكرات هسته‌اي در مونترو همراه شد. سخنراني آغشته به عصبيت نخست‌وزير رژيم صهيونيستي هرچند با تشويق جمهوريخواهان و مخالفان توافق هسته‌اي با ايران همراه شد اما اين خيمه‌شب‌بازي سياسي خارج از محل ايراد آن هيچ گونه تاثير سياسي منفي بر مذاكرات هسته‌اي نداشت و انتقادهايي كه از آن در سطح بين المللي به عمل آمد عملا نتيحه معكوسي براي نتانياهو به ارمغان آورد. با اين‌همه رسانه‌هاي امريكايي چون ان‌بي‌سي و سي‌ان‌ان كه فرصت گفت‌وگو با محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه كشورمان در مدت زمان حضور در مونترو را يافتند، بخش اعظمي از پرسش‌هاي خود از وزير را به بررسي موشكافانه ادعاي مطرح شده از سوي نتانياهو اختصاص دادند. گفت‌وگوي مفصل و ريز شبكه ان‌بي‌سي با محمدجواد ظريف به دليل پاسخ‌هاي قاطع و جسورانه محمدجواد ظريف به ادعاهاي مطرح شده عليه ايران در خصوص فعاليت‌هاي منطقه‌اي آن مورد توجه بسياري از تحليلگران قرار گرفت.
 ظريف در اين گفت‌وگو در پاسخ به سوالي در خصوص دستاوردهاي مذاكراتي ايران در اين دور گفت: ما توانستيم در مورد تعداد قابل توجهي از موضوعات فني به پيشرفت‌هايي نايل شويم. دليل اين امر است كه ما دايما تاكيد كرده‌ايم كه برنامه هسته‌اي ما منحصرا صلح‌آميز است و وقتي كارشناسان فني را با خودمان مي‌آوريم مي‌توانند به راحتي نسبت به اين امر اطمينان حاصل كنند. البته اين به اين معني نيست كه ما همه مسائل را حل كرده‌ايم. ما با تعدادي از موضوعات فني و سياسي مواجه هستيم كه هنوز حل نشده‌اند. اما در مجموع پيشرفت خوبي داشتيم. اگرچه هنوز تا رسيدن به نتيجه نهايي راه زيادي در پيش داريم.
ظريف در پاسخ به پرسشي در خصوص اصلي‌ترين موانع موجود بر سر راه مذاكرات گفت: مهم‌ترين مانعي كه بايد از آن عبور كنيم تصميم سياسي است بدين معني است كه بايد يكي از دو مسير توافق يا فشار را انتخاب كنيم و به نظر مي‌رسد كه ظاهرا فشار زيادي خصوصا در داخل امريكا از جهات مختلف وجود دارد براي اينكه توافقي حاصل نشود و ما بخشي از اين فشارها را اخيرا ديديم. كساني وجود دارند كه آينده سياسي خود را در وجود منازعه، تنش و بحران مي‌بينند و مادامي كه چنين چيزي وجود داشته باشد، فضا براي اتخاذ تصميم‌هاي سياسي بسيار دشوار و سخت است.
محمدجواد ظريف در پاسخ به پرسشي در خصوص ادعاهاي نتانياهو درباره برنامه هسته‌اي ايران گفت: نتانياهو از سال 1992 مكررا پيش‌بيني مي‌كند كه ايران ظرف دو يا سه يا چهار سال به سلاح هسته‌اي دست خواهد يافت. وي بارها مدعي شده است كه ايران ظرف دو سال آينده اقدام به ساخت بمب هسته‌اي مي‌كند. ما در ايران هيچ ترديدي نسبت به ماهيت صلح‌آميز برنامه هسته‌اي‌مان نداريم. اما ممكن است كساني باشند نگراني‌هايي داشته باشند. ممكن است كساني باشند كه تحت تاثير سروصداهايي كه امثال نتانياهو ايجاد مي‌كنند، قرار گرفته باشند. براي همين حصول اين توافق براي همه مفيد خواهد بود. همانطور كه مي‌دانيد در 10 تا 15 سال گذشته ايران بيشتر از هر كشور ديگري به استثناي ژاپن در معرض بازرسي‌هاي بين‌المللي قرار داشته است.
نتانياهو در سخنراني خود در كنگره امريكا ادعاي دخالت ايران در كشورهاي سوريه و عراق را مطرح كرده و تاكيد كرد كه لغو تحريم‌هاي ايران بايد منوط به مهار فعاليت‌هاي آن در منطقه باشد، محمد جواد ظريف در پاسخ به سوالي در خصوص اين بخش از سخنان نخست وزير رژيم صهيونيستي گفت: ايران براي مقابله با داعش به كمك دولت عراق شتافته است. ايران براي مقابله با القاعده و طالبان به دولت افغانستان كمك كرده است و براي مقابله با جبهه النصره و داعش به مردم سوريه كمك كرده است. اما من مي‌خواهم از نتانياهو بپرسم كه او چه نسبتي با تروريست‌هاي النصره دارد كه از مجروحان آنها در بيمارستان‌هاي اسراييل پذيرايي مي‌كند؟ من دنبال بالا بردن محبوبيت خودم در امريكا نيستم اما به نظر مي‌رسد كه نتانياهو چنين دغدغه‌اي داشته باشد.
خبرنگار ان بي سي در ادامه با اشاره به پيام توييتري مقام معظم رهبري در اين خصوص كه اسراييل بايد ريشه كن شود، از وزير امور خارجه كشورمان سوال كرد كه ظريف پاسخ داد: بله اين رژيم بايد ريشه كن شود. اينكه اين رژيم يك تهديد است، يك واقعيت است. رژيمي كه كودكان بي‌گناه را قتل و عام و مكررا تجاوز مي‌كند. ايران به هيچ كشوري حمله نكرده است. ما هيچگاه تهديد به استفاده از زور نكرده‌ايم. كاملا برعكس رژيم صهيونيستي. اين رژيم به صورت روزمره ايران را تهديد به استفاده از زور مي‌كند. سابقه طولاني در تجاوزگري هم دارد. البته اگر آنها عليه ايران به زور متوسل شوند، ما قطعا از خودمان دفاع خواهيم كرد همان‌گونه كه ما قبلا با تمام وجود براي دفاع از خود فداكاري كرده‌ايم. اما ما به هيچ كسي حمله نمي‌كنيم و هيچ كسي را تهديد نمي‌كنيم. ما طي 250 سال گذشته به هيچ كشوري حمله نكرده‌ايم.
رييس دستگاه ديپلماسي كشورمان در ادامه در خصوص مذاكرات هسته‌اي ميان ايران و 1+5 گفت: ما با اين نيت به ميز مذكرات آمديم تا به جهان نشان دهيم چيزي براي مخفي كردن نداريم و مي‌خواهيم در صلح و آرامش زندگي كنيم و مي‌خواهيم حقوق‌مان براي استفاده از فناوري هسته‌اي در جهت مقاصد صلح‌آميز را اعمال كنيم. ما حاضريم موقتا محدوديت‌هايي را بپذيريم و كاملا متعهد به معيارهاي بين‌المللي باشيم. اين فرآيند مذاكراتي منجر به پذيرش گسترده‌ترين و سختگيرانه‌ترين رژيم بازرسي و نظارت موجود يعني پروتكل الحاقي توسط ايران خواهد شد كه نيازمند تصويب مجلس شوراي اسلامي است اما وقتي مجلس آن را تاييد كند، ايران براي هميشه نسبت به مفاد آن متعهد خواهد ماند.
ظريف در پاسخ به سوالي در خصوص طرح مدت زمان 10 سال از سوي باراك اوباما براي اعمال محدوديت بر برنامه هسته‌اي ايران گفت: من در سطح عمومي مذاكره نمي‌كنم. ما مشغول بحث با گروه 1+5 و عمدتا ايالات متحده در مورد تدابير متعددي شامل اقدامات شفاف‌ساز و نيز محدوديت‌هاي داوطلبانه در مورد برنامه هسته‌اي‌مان هستيم. معتقديم كه اين تدابير ضرورتي ندارد. اما حاضريم اين اقدامات اضافي را انجام دهيم تا به جامعه بين‌المللي نشان دهيم برنامه هسته‌اي ما منحصرا صلح‌آميز است.
محمد جواد ظريف در ادامه با طرح اين موضوع كه ما در مذاكرات از هيچ‌كس نمي‌خواهيم كه به ما اعتماد كند، گفت: ما به دنبال كسب اعتماد كسي نيستيم. مي‌دانيم كه درجه بي‌اعتمادي متقابل بين ايران و امريكا بسيار بالاست. متاسفانه چنين بي اعتمادي بين امريكا و بسياري از كشورها وجود دارد. اما در مورد ايران، مردم ما شاهد واقعيت‌هاي زيادي بوده‌اند، اينكه ما مورد حمله يك كشور همسايه واقع شديم و امريكا هيچ توجهي به اين موضوع نكرد. اينكه سلاح‌هاي شيميايي عليه مردم ما استفاده شد و امريكا نه‌تنها هيچ توجهي به موضوع نكرد بلكه عملا مانع از اقدام شوراي امنيت عليه صدام حسين شد. اين واقعيات ممكن است براي برخي يك امر تاريخي باشد اما در ذهن ايرانيان بسيار تازه است. بنابراين ما از كسي نمي‌خواهيم كه به ما اعتماد كند و ما هم قرار نيست در حال حاضر به كسي اعتماد كنيم. ما گام‌هاي مشخصي را برخواهيم داشت. قرار است اين موافقتنامه يك موافقتنامه پايدار باشد و اجراي آن مورد راستي‌آزمايي قرار خواهد گرفت. ما به دنبال جلب اعتماد نيستيم بلكه اقدامات ما راستي‌آزمايي خواهد شد و ما اين راستي‌آزمايي را مي‌پذيريم.
ظريف در پايان در پاسخ به پرسشي در اين خصوص كه آيا ايران از موعد زماني مارس براي ادامه مذاكرات هم فراتر خواهد رفت يا خير، گفت: ما در وين با هم تفاهم كرديم كه تا قبل از جولاي به توافق نهايي دست يابيم و من فكر نمي‌كنم كه تمديد آن مفيد باشد. ما داريم همه تلاش‌مان را مي‌كنيم. معتقدم ما خيلي با توافق نهايي فاصله نداريم. البته ما تا پايان مارس توافق نخواهيم داشت. ما مي‌خواهيم كه تنها يك توافق داشته باشيم. جزيياتي وجود دارد كه لازم است تكليف آنها روشن شود. ما حاضريم 24 ساعته كار كنيم تا اين توافق شكل بگيرد. معتقديم كه خيلي خيلي نزديك هستيم و در عين حال مي‌توانيم هم دور باشيم.