شيوائون فيلد
مترجم: بهار سرلك
فصل دوم سريال «سرگذشت نديمه» به كارگرداني بروس ميلر، در هفتادمين دوره جوايز امي (ساعات پربيننده) نامزد 20 جايزه شده است. سال گذشته اين سريال 8 جايزه را كه جايزه بهترين سريال درام از جمله آنها بود، به خانه برد. فصل نخست اين سريال براساس رماني به همين نام نوشته مارگارت اتوود، ساخته شد كه در آينده و جامعه سركوبگر و پادآرمانشهر تحت حاكميت جمهوري گيلاد روي مي‌دهد.
اقتباس تلويزيوني اين داستان با استقبال منتقدان روبه‌رو شده است و وب‌سايت آمازون، رمان «سرگذشت نديمه» را پرخواننده‌ترين كتاب سال 2017 در كيندل و آئوديبل معرفي كرد و با اين تفاسير رمان‌هاي «بازي تاج‌وتخت» و تمامي كتاب‌هاي مجموعه «هري پاتر» را پشت‌سر گذاشت. مارگارت اتوود، نويسنده كانادايي كه اين رمان را سال 1985 منتشر كرد، مي‌گويد درونمايه حكومت تماميت‌خواه با سليقه مخاطبان امروزي همخواني دارد.
اتوود در گفت‌وگو با مجله «فوربز» گفته است: «در لحظاتي زندگي مي‌كنيم كه مدام اضطراب در آنها توليد مي‌شود چراكه مقدار بسيار زيادي دانش دريافتي زير سوال مي‌رود و مردود اعلام مي‌شود. گردانندگان جهان با شتاب اطراف صحنه حركت مي‌كنند، سمت‌ها و منصب‌هايي مي‌گيرند كه معمولا عادت نداريم آنها را در اين منصب‌ها ببينيم و همين باعث عصبانيت مردم مي‌شود.»
اين نويسنده كانادايي نوشتن اين رمان را سال 1984 آغاز كرد؛ در اين زمان او با كمك‌هزينه‌اي كه دولت آلمان غربي به فيلمسازان، نويسندگان و موزيسين‌ها اختصاص داده بود، در اين بخش از آلمان زندگي مي‌كرد. اتوود درباره اين دوره مي‌گويد: «در آن زمان شهري تاريك و خالي بود؛ منظورم از خالي اين است كه آپارتمان‌هاي خالي شهر بي‌شمار بودند. هيچ‌كس نمي‌خواست آنجا زندگي كند چراكه ديواري اين شهر را محصور كرده بود. مقامات دولتي برنامه‌اي ترتيب دادند تا هنرمندان خارجي ساكن اين شهر شوند تا مردم احساس نكنند از دنيا جدا افتاده‌اند.»
او مي‌گويد: زندگي طي دوران جنگ سرد در برلينِ تقسيم‌شده براي خلق حال و هواي جمهوري گيلاد موثر بود: «ما از آلمان شرقي هم ديدن كرديم كه در آن زمان چكسلواكي و لهستان را شامل مي‌شد. مي‌توانستي از اتمسفر موجود مطلع شوي اما از اتفاقاتي كه در بطن جامعه روي مي‌داد، نه. برخورد با آدم‌هايي كه موضوع حرف را عوض مي‌كردند، از همكلام شدن با شما مي‌ترسيدند، نمي‌دانستند به چه كسي مي‌توانند اعتماد كنند، همه اينها خبر از اتمسفر اين شهر مي‌داد.»
اتوود اين رمان را سال بعد در ايالات‌متحده امريكا و در حالي كه در دانشگاه آلاباما مشغول تدريس بود، تمام كرد: «وقتي اين رمان را مي‌نوشتم هنوز در دوراني به‌سر مي‌برديم كه امريكا حكم فانوس دريايي را داشت؛ حكومتي ليبرال دموكرات كه سرمشقي براي باقي كشورهاي جهان بود. ما ديگر در اين دوره به‌سر نمي‌بريم چون كشورهاي دنيا تغيير كرده‌اند و به همين منوال امريكا هم تغيير كرده است، به‌همين خاطر است كه فكر مي‌كنم مردم با سريال «سرگذشت نديمه» بيشتر از نخستين‌باري كه كتابش منتشر شد، ارتباط برقرار كرده‌اند.»
به‌تازگي شبكه تلويزيوني «Hulu» اعلام كرده است فصل سوم اين سريال كه زندگي نديمه‌اي
به نام آفرد (با بازي اليزابت ماس) را روايت مي‌كند، سال آينده روي آنتن اين شبكه خواهد رفت. همچنين اين شبكه ماه مه 2018 اعلام كرد بينندگان فصل دوم سريال دوبرابر فصل اول آن بوده است.
اتوود كه در حال حاضر مشاور اين سريال تلويزيوني است، تاكيد مي‌كند اگرچه از كارگرداني سريال‌ها راضي است اما حق ارائه راي مخالف ندارد. او مي‌گويد، دوست داشت خاله ليدياي سركوبگر كه توسط نديمه‌اي مورد حمله قرار گرفت، در فصل سوم حضور داشته باشد. همچنين اميدوار است نقش موآرا، بهترين دوست آفرد كه از گيلاد فرار كرد، در فصل سوم پررنگ‌تر شود. او تاييد مي‌كند، تاثير فرهنگي داستان آفرد قابل‌توجه بوده است: «اين داستان به نماد بين‌المللي اعتراض بدل شده است. مخصوصا در مواقعي كه حقوق زنان پايمال مي‌شود و از آنها گرفته مي‌شود.»
ماه گذشته بوينس‌آيرس شاهد به خيابان آمدن ده‌ها زني بود كه شنل قرمز پوشيده و كلاه سفيد بر سر گذاشته بودند؛ اين لباس زنان مطيع سريال «سرگذشت نديمه» است. معترضان در حمايت از قانوني اعلام كردن سقط جنين به خيابان‌ها آمده بودند. پيش از اين نيز زنان امريكايي براي اعتراض به حقوق زنان با چنين لباس‌هايي اعتراض كرده بودند.
اما «سرگذشت نديمه» فقط به مساله سقط جنين نمي‌پردازد. اتوود معتقد است قوانين عادلانه، حق‌الزحمه عادلانه و پرداختي برابر براي كاري به همان ميزان مسائل اين روزهاي جامعه مااست. اين نويسنده 78 ساله از برچسب فمينيست دوري مي‌كند و مي‌گويد اين كلمه تعاريف متعددي دارد اما كشور ايسلند را يكي از پيشتازان در حقوق زنان مي‌داند. او مي‌گويد: «ايسلند كشوري است كه بايد بيشتر آن را مورد بررسي قرار دهيم چراكه در مقوله برابري پيشرفته هستند و ظاهرا سطح شادي اين كشور بسيار بالاست.»
زنان ايسلندي 48درصد اعضاي منتخب پارلمان را تشكيل مي‌دهند و طبق قانوني جديد كه اول ژانويه 2018 اعلام شد، كمپاني‌ها موظف به پرداخت حق‌الزحمه‌اي برابر به زنان و مردان شدند. اتوود مي‌گويد: «اگر زنان از برابري بيشتري برخوردار بودند، جامعه‌اي شادتر ساخته نمي‌شد؟ ظاهرا كه موضوع حول اين محور مي‌چرخد. اگر زنان در محل كار نقش پررنگ‌تري داشته باشند و تصميمات اقتصادي مهم برعهده آنها باشد، اقتصادي پوياتر خواهيم داشت؟ اين هم موضوع ديگري است كه بايد به آن پرداخت.»
اتوود درس‌هاي ارزشمندي را به زنان خويشاوندش داده است: «آنها از جهات مختلف زنان سختكوشي بودند بنابراين تصوير من از زني شايسته، زني با لباس شب نيست. وقتي اهل كشوري باشي كه تجربه‌هاي جنگي را از سر گذرانده، بايد بگويم مادربزرگي كه در مزرعه كار مي‌كند، الگوي من در زندگي است.»
عقايد اتوود راه او را به دانشگاه تورنتو باز كرد تا پس از آنجا كارشناسي ارشد خود را در كالج رادكليفِ هاروارد بخواند. سال 1964 به امريكا بازگشت و در دانشگاه بريتيش كلمبياي ونكوور مشغول تدريس انگليسي شد و در همان سال نخستين كتابش را كه مجموعه سروده‌هايش بود، منتشر كرد.
اتوود مي‌گويد: «وقتي كارم را در كانادا شروع كردم، اين‌طور نبود كه زنان را نويسنده‌هايي جدي به‌شمار نياورند. خود نوشتن پيشه‌اي جدي محسوب نمي‌شد. يكي از اقداماتي كه براي غلبه بر اين ايده انجام داديم اين بود كه چند انتشارات را راه بيندازيم كه برخي آنها هنوز چراغ‌شان روشن است و من بنيانگذار يكي از آنها بودم.» اين انتشارات، دفتر نشر كانادايي «آنانسي» است.
اتوود از آن زمان در هفت كشور زندگي كرده و نوشته است و تا به حال 40 كتاب را روانه كتابفروشي‌ها كرده است. در 44 سالگي، درست پيش از اينكه نوشتن «سرگذشت نديمه» را آغاز كند، از بنياد گاگنهايم كمك‌هزينه‌اي براي نويسندگي دريافت كرد. حالا اتوود خوشحال است كه اين روزها براي نويسنده‌ها گزينه‌هايي مانند Patreon و Unbound وجود دارد: «تنها چيزي كه نويسنده بايد فكرش را بكند، پرداخت قبض‌هايش است. پاترئون پشتيبان مالي پروژه‌تان، هر چه باشد، مي‌شود و آن‌باوند نيز با جمع‌آوري پول، هزينه انتشار يك كتاب را مي‌پردازند. تنها چيزي كه نويسنده احتياج دارد، زمان است و همه اين كمك‌ها، زمان را مي‌خرد. بايد تمام شب را بيدار بمانيد و شغلي روزانه داشته باشيد؟ قطعا من هم اين كار را كرده‌ام.»
اتوود علاوه بر نويسندگي، مدافع مسائل زيست‌محيطي است. تاثير تغييرات آب و هوايي درونمايه‌اي است كه در آثار او ديده مي‌شود. او نگران وضعيت آب‌هاي آزاد و تاثير مكمل‌هاي غذايي بر زنان و كودكان است.
Forbes.com