آداب رسانه‌خواني مجازي
محمدعلي ابطحي
تا به حال فكر كرده‌ايد كه اطلاعات فراوان و سهل‌الوصولي كه در فضاي مجازي توليد مي‌شود، مخاطبان اين فضا را يك‌بعدي‌تر كرده است؟ قبلا هر كسي بالاجبار همه نوع خبر به گوشش مي‌خورد .تلويزيون داخلي و بيگانه را كه حتي اگر براي آشپزي هم باز مي‌كرد، بالاخره از گوشه و كنار خبر دريافت مي‌كرد. خبرهاي مختلف. نكته ديگر در دوران گذشته سايتي و مطبوعاتي، متولي داشتن هريك از آنان بود.اگر چه توليت آن مي‌شد مخفي بماند اما بالاخره خود صاحب سايت، اعتبار نسبي براي خود قايل بود. از وقتي كانال‌هايي شبيه تلگرام و اينستاگرام به وجود آمد و به مخاطب اجازه انتخاب كانال يا پيج مورد علاقه را مي‌داد و خواننده مي‌توانست فقط كانال‌ها و صفحات مورد علاقه و خواست و نياز خود را انتخاب كند، فاجعه رشد تك‌بعدي شدن به وقوع پيوست. كثرت اطلاعات به تكثر اطلاعات نينجاميد. در همه حوزه‌ها اتفاق تك‌بعدي بودن با ديدن صفحات مورد علاقه اتفاق افتاد. معمولا آدم‌ها سبك زندگي خودشان را هم از منابع شبكه‌هاي اجتماعي مي‌گيرند. و وقتي زياد در مورد يك سبك خواندند گمان مي‌كنند همان كه آنها دارند سبك زندگي همه مردم است. در سياست كه اين اتفاق خيلي براي همه خطرناك شده است. مثلا وقتي يكي كه زاويه براندازي دارد، عضو ده‌ها گروه هم‌فكر مي‌شود. طبيعي است كه ازعضويت در مثلا يك گروه حكومتي يا افراطيون مذهبي تنفر پيدا مي‌كند و عضو آنها نمي‌شود. اينقدر از علاقه‌مندي‌هاي خودش در گروه‌هاي هم‌فكرش مي‌خواند كه دچار توهم سقوط حكومت مي‌شود و گمان مي‌كند با يك پهلوي ديگر يا يك رجوي ديگر پشت ميز كابينه دولت نشسته است. در آن سوي ماجرا هم چنين است. خيلي از نيروهاي حكومتي و فداييان جمهوري اسلامي كه طبعا از مخالفان نظام بدشان مي‌آيد، در همه گروه‌هاي تلگرامي، اينستاگرامي و سايت‌هاي خودي‌شان جمع مي‌شوند. مرتب محتواي طرفداري از نظام و حتي پاسخگويي به مخالفان توليد مي‌كنند اما آنها هم در دايره بسته دوستان محدود هستند و در نتيجه گمان مي‌برند همه‌چي آرومه و آنها چقدر خوشبختند. به عبارتي اين همه اطلاعات كه در گروه‌هاي اينترنتي، اثري در بالابردن اطلاعات غير‌خودي افراد ندارد. اين خطري است كه رسانه‌هاي مجازي و نه فضاي مجازي آفريده‌اند. اگر كساني باشند كه سعه‌صدر خواندن همه نوع مطلب را در مورد همه‌چيز داشته باشند، در چنبره تنگ و تاريك افراط و تفريط گرفتار نمي‌آيند. كساني كه گرفتار بمباران اخبار يك‌سويه مي‌شوند و آن را واقعي مي‌دانند آسيب‌هاي فراواني به خود و به جامعه مي‌زنند.