امريكا و تلاش براي براندازي دولت نيكاراگوئه
محمود فاضلي
ناآرامي‌هاي نيكاراگوئه در چهار ماه اخير بي‌شك بزرگ‌ترين چالش رياست‌جمهوري «دانيل اورتگا» پس از پيروزي انقلاب چريك‌هاي ساندنيست در سال 1979 ميلادي است. هريك از دو‌طرف آمارهاي متفاوتي از قربانيان اين حوادث ارايه مي‌دهند. مركز حقوق بشر نيكاراگوئه تعداد كشته‌ها در اعتراضات را 317 نفر، اما منابع دولتي اين تعداد را 197 نفر اعلام مي‌كنند. در اين مدت، 253 نفر ديگر در كشور جان باخته‌اند كه نهادهاي حقوق بشري داخلي و خارجي به غلط، آنها را نيز به فهرست كشته‌هاي اعتراضات افزوده‌اند! در جريان سركوب معترضان توسط نيروهاي دولتي، 480 نفر دستگير شدند كه 180 نفر از آنها به اتهام اقدامات تروريستي و ساير جرايم خشونت‌آميز محاكمه شده‌اند. حوادث اخير باعث شده است كه 8700 تجارت كوچك بسته شود و 71 هزار نفر بيكار شوند و بخش گردشگري و توريسم، 235 ميليون دلار از دست بدهد.
مخالفان خواستار برقراري عدالت، تغييرات اساسي، كناره‌گيري اورتگا و برگزاري انتخابات زودهنگام رياست‌جمهوري هستند. اورتگا 72 ساله به مانند گذشته امريكا را به حمايت مالي و سياسي از شبه‌نظاميان و تلاش براي سرنگون كردن دولتش متهم مي‌كند. اورتگا اولين‌بار در سال 1979 به قدرت رسيد. در مجموع 22 سال قدرت را در دست داشته و در سال 2007 بار ديگر به رياست‌جمهوري رسيد. اورتگا دليل تحولات فعلي در نيكاراگوائه را انقلاب 1979 نيكاراگوائه و استقلال‌طلبي اين كشور از امريكا دانسته و معتقد است طي سال‌هاي گذشته اپوزيسيون و سازمان‌هاي مدني با استفاده از كمك‌هايي كه عمدتا از امريكا و ايالت فلوريداي اين كشور صورت مي‌گيرد در تلاش براي بي‌ثبات كردن كشور و براندازي دولت ساندنيست بودند كه به بهانه مخالفت با تغيير نظام تامين اجتماعي و با استفاده از رسانه‌ها و شبكه‌هاي اجتماعي و ايجاد موانع در تردد عمومي، قصد رسيدن به اين خواسته خود را داشتند كه اين پروژه به شكست انجاميده است. دولت، اپوزيسيون اين كشور را به «كودتاي نشات‌گرفته از تروريسم» متهم مي‌كند و متقابلا هواداران اورتگا نيز در چند مرحله با برگزاري تظاهرات در سطح پايتخت با پرچم‌هاي سرخ و سياه حزب حاكم «جبهه ساندنيست‌ها» در حمايت از رييس‌جمهوري سرودهاي انقلابي مي‌خواندند.
مخالفين اورتگا با برپايي راهپيمايي در خيابان‌هاي ماناگوا، خواستار آزادي معترضين بازداشت شده و اجراي عدالت در خصوص كشته‌شدگان حوادث ماه‌هاي گذشته هستند. پليس اخيرا يكي از رهبران آشوب‌ها در شمال نيكاراگوئه را به جرم نقش وي در ايجاد موانع تردد عمومي، نقش مستقيم در قتل و تهديد افراد عادي، ايجاد آتش‌سوزي، قتل و تخريب اموال دستگير كرده است. دولت همچنين40 نفر از اساتيد و كاركنان دانشگاه پايتخت را طبق حكم مقامات اين دانشگاه و به اتهام همكاري و مشاركت در اعتراضات عليه دولت، از كار بركنار كرده است. گروه كارشناسان مستقل بين‌المللي كه مسووليت تحقيق و بررسي خشونت‌ها در نيكاراگوئه را برعهده دارد، نسبت به عدم همكاري دولت درارايه دسترسي به پرونده‌هاي مرتبط با خشونت‌هاي صورت گرفته، ابراز نگراني كرد. كليساي اين كشور به عنوان نهادي تاثيرگذار در امور داخلي تلاش دارد گام‌هايي براي حل مشكلات داخلي بردارد. كاردينال برنس اسقف ماناگوا تاكيد دارد كليسا به انتظار پاسخ دولت اورتگا براي از سرگيري گفت‌وگوهاي ملي با هدف دستيابي به راه‌حلي مسالمت‌آميز براي بحران فعلي است و در تلاش هستيم كه گفت‌وگوهاي ملي كه از اواخر ژوئن معلق شده، از سرگرفته شود. گفت‌وگو تنها راه براي حل مسائل است.
نيكاراگوئه معتقد است سياست‌هاي امريكا و برخي كشورهاي منطقه مداخله در امور داخلي نيكاراگوئه، بي‌ثباتي و منزوي ساختن اين كشور با هدف براندازي دولت قانوني شده است. امريكا متهم اصلي ايجاد اين خشونت‌هاست. اما به ادعاي امريكا، معترضان پس از سال‌ها برگزاري انتخابات تقلبي و سركوب احزاب مخالف و رسانه‌هاي مستقل خواستار اصلاحات دموكراتيك هستند. كوين سوليوان كه از سوي دولت ترامپ به عنوان سفير آينده امريكا در نيكاراگوئه معرفي شده در جلسه كميته روابط خارجي سنا بر ادامه حمايت از جامعه مدني نيكاراگوئه تاكيد و اعلام داشته است يكي از اقداماتش پاسخگو كردن مقامات دولتي به نقض حقوق بشر خواهد بود و از فعاليت نهادهاي حقوق بشري داخلي و خارجي در انجام تحقيقات خشونت‌هاي نيكاراگوئه حمايت خواهد كرد.
در اين راستا طبق قطعنامه صادره در 2 آگوست توسط شوراي دائمي سازمان كشورهاي امريكايي جهت تشكيل گروه كاري ويژه نيكاراگوئه به‌منظور مشاركت در يافتن راه‌حل مسالمت‌آميز و پايدار در اين كشور و كشورهاي آرژانتين، برزيل، كانادا، شيلي، كلمبيا، گويان، اكوادور، پاناما، امريكا، پرو، كاستاريكا و مكزيك به عنوان اعضاي اين گروه كاري معرفي شدند. دبيركل اين سازمان صريحا اعلام داشته است برگزاري انتخابات و توقف خشونت براي احياي دموكراسي در نيكاراگوئه ضروري است و نيكاراگوئه نياز به انتخابات، تقويت نهادها و احياي دموكراسي دارد و مردم اين كشور قرباني خشونت و سركوب هستند.
دولت نيكاراگوئه، تشكيل اين گروه را محكوم و تلاش‌هاي گروهي از كشورهاي شوراي دائمي سازمان كشورهاي امريكايي را نقض حاكميت ملي و هجمه ديپلماتيك عليه دولت نيكاراگوئه مي‌داند و معتقد است اعضاي اين كميسيون با هدف ادامه دخالت در امور داخلي نيكاراگوئه از طريق سازمان كشورهاي امريكايي تشكيل شده و توسط دولت نيكاراگوئه پذيرفته نخواهد شد و اجازه حضور در كشور نخواهد داشت.
رهبران اين كشور همچنين بعضي از كشورهاي همسايه از جمله كلمبيا را به مداخله در امور كشورشان متهم مي‌كنند. كلمبيا معتقد است اقدامات خود را در خصوص نيكاراگوئه و ساير كشورها در چارچوب تعهداتش به عنوان يك عضو سازمان كشورهاي امريكايي و منشور بين امريكايي و به‌صورت دموكراتيك انجام مي‌دهد. بنابراين، به تلاش خود براي دفاع از دموكراسي، احترام كامل به تصميمات اتخاذ‌شده در سازمان كشورهاي امريكايي و با هدف ارتقا، دفاع و محافظت از حقوق بشر ادامه خواهد داد.