محرم، تنها ماه عزاداري نيست

ماه محرم در فرهنگي كه براساس آن انقلاب شكل گرفت، ماه عزاداري نبود. بيشتر از عزاداري ماه روشنگري، تبيين مفاهيم حسيني و نگاه تاريخي و حماسي به آن بود.

به همين دليل كسي نمي‌تواند تاثير مستقيم امام‌حسين(ع) و عاشورا و كربلا را بر انقلاب اسلامي ناديده بگيرد.در شعارهاي دوران انقلاب بيشترين مشابهت انقلاب با كربلا ترسيم مي‌شد. ‌محوري‌ترين جمله‌اي كه همه جا در سال‌هاي اوليه انقلاب ديده مي‌شد كل يوم عاشورا و كل ارض كربلا بود. كربلايي كردن جنبش مردمي به دليل زمينه داشتن مذهب در عمق و جان بسياري از مردم بود.سال‌هايي كه ايران براي انقلاب اسلامي آماده مي‌شد، نزديك ماه محرم در كنار به تكاپو افتادن براي سياه‌پوش كردن و آمادگي موردنياز هيات‌ها، بخش عمده‌اي از جامعه به سخنراناني مي‌انديشيد كه در اين ماه با نگاه به حادثه كربلا، قرار بود كلاس‌هاي درس ديني مبتني بر شرايط روز و نيازهاي جامعه مطرح شود.

مساجد فراوان و حسينيه‌هاي زيادي پاتوق انديشه‌ورزان مي‌شد كه براي فهم مسائل فكري خود به آن مجامع هجوم مي‌بردند. حسينيه ارشاد و دكتر شريعتي، مسجد كرامت و سيدعلي خامنه‌اي، مسجد الجواد و مطهري و ده‌ها مركز و فرد ديگر سخنرانان دهه‌هاي محرم و صفر بودند كه بسياري از آن سخنراني‌ها تبديل به كتاب‌هاي قابل استفاده مي‌شد.اين عاشورا و محرم‌ها براي نسل ما تبديل به نوستالژي شده است كه در افسوس آن روزگار محرم را سپري مي‌كنيم.نگراني و تاسف بعد از ۴ دهه از انقلاب اسلامي در اين است كه تقريبا در همه محافل عاشورايي پوسته آن باقي مانده است و اثري از مغز و محتوا و شورآفريني و نقد و نظر در محافل عاشورايي ديده نمي‌شود. امام حسين(ع) البته آن‌قدر در درون فرهنگ جامعه شيعي نفوذ عميق دارد كه هيچ‌وقت يادش كمرنگ نشود و حتما يكي از سمبل‌هاي وحدت ملي خواهد ماند.مراسم عزاداري‌هاي حسيني از معدود جاهايي است كه همه در آن به نوعي حضور دارند. اما بعد از ۴ دهه از پيروزي انقلاب اسلامي محرم پيوندي با مسائل فكري و انديشه و تفكر ندارد. بيشتر يك عنوان آييني دارد. صداوسيما در رواج اين فرهنگ خيلي نقش داشته است. مداحي‌ها و سخنرانان تكراري، بي‌توجه به نيازهاي جامعه و بدون استفاده از چهره‌هاي مورد علاقه يا با سواد نسل جوان را وا مي‌دارد كه عاشورايي به سبك خود درست كنند. عاشورا را از عزاداري صرف بايد به ايام انديشه‌ورزي ديني تبديل كرد.