رقباي منطقه‌اي چگونه با قيمت دلار بازي مي‌كنند؟
مديريت بازار تهران از كشورهاي همسايه
گروه اقتصادي
محمود واعظي ريشه افزايش اخير نرخ ارز را برنامه‌هاي از قبل طراحي شده كشورهاي امريكا و عربستان مي‌داند. رييس دفتر رياست‌جمهوري معتقد است اين كشورها بازارهايي را در سليمانيه، هرات و دوبي براي مبادله ارزهاي كشورهايي درست كرده‌اند كه ارز را در اين بازارها بالا مي‌برند و بازار ايران هم از آنها تبعيت مي‌كند. پيش از واعظي، در 22 شهريور‌ماه حراست وزارت اقتصاد و دارايي طي گزارشي اعلام كرد كه بر اساس طرح همكاري مشترك وزارت خارجه، خزانه‌داري و دستگاه‌هاي اطلاعاتي امريكا برنامه عملياتي اغتشاش در بازار ارزي ايران از طريق القاي شوك‌هاي زمان‌بندي شده در راستاي افزايش نا اطميناني به پايداري ارزش ريال در برابر ارزش‌هاي خارجي با بهره‌گيري از پايگاه‌هاي امريكا در برخي كشورهاي همجوار در جريان است.مكانيسم اين عمليات، با بهره‌گيري از نقدينگي بالاي كشور و يكسان‌سازي نرخ ارز است.
نقدينگي در كشور به‌شدت بالا است به‌طوري كه با توليد ناخالص داخلي برابري مي‌كند و كشور برنامه‌ريزي و سياست‌هاي ارزي را در راستاي يكسان‌سازي نرخ ارز، پيش مي‌برد. كشورهاي خارجي كه از اين سياست‌گذاري‌ها آگاه هستند، از طريق بازارهاي خود اقدام به خريد دلار با حجم بالا از طريق صرافي‌هاي طرف معامله كشور در خارج مي‌كنند. زماني كه تقاضاي ارز از طريق صرافي‌هايي به غير از صرافي‌هاي داخل كشور بالا رود، صرافي‌هاي داخلي براي تامين ارز مورد نياز اقدام به جمع‌آوري دلارهاي «كف خيابان» مي‌كنند. ادامه اين روند، دلار را از دست فروشندگان به اصطلاح كنار خيابان درمي‌آورد. ادامه اين روند، افزايش تقاضاي ارز از سوي صرافان، قيمت دلار را افزايش مي‌دهد و التهابي را در بازار ايجاد مي‌كند. افزايش قيمت دلار باعث فروش دلار توسط بانك مركزي شده و صرافي‌هاي خارج، تقاضاي دلار بيشتري از داخل دارند. صرافي‌هايي كه دلار از بانك مركزي گرفته‌اند، براي كنترل قيمت و عدم هجوم خريداران، آنها را به مردم مي‌فروشند و در قبالش ريال مي‌گيرند. با تزريق دلار به صرافي‌هاي داخلي، صرافي‌هاي خارجي نيز از داخلي‌ها دلار تقاضا مي‌كنند، صرافي‌هاي داخلي با دادن دلار به صرافي‌هاي خارجي، ريال نمي‌گيرند و يك ارز مبادله‌اي ديگري (مانند درهم) مي‌گيرند. در اين حالت صرافي‌هاي داخلي ريال ندارند (درهم دارند) و مردم هم دلار، پس تقاضا زياد شده و قيمت دلار باز هم بالاتر مي‌رود.
اين روند باعث افزايش قيمت دلار مي‌شود.البته نبايد فراموش كرد كه افزايش قيمت دلار، علاوه بر نوسان‌هاي قيمتي، صاحبان سرمايه را با نا‌اطميناني روبه‌رو مي‌كند. هر چه افزايش قيمتي بيشتر شود، ارزش پول ملي كمتر شده و صاحبان سرمايه به دنبال راهي براي خروج سرمايه‌هاي خود هستند. همزماني خروج سرمايه از كشور و موج خريد دلار توسط مردم، سبب كمياب شدن منابع ارزي در كشور مي‌شود. در اين زمان، دلار در صرافي‌هاي خارجي زير قيمت معامله مي‌شود كه به تحت فشار قرار دادن بانك مركزي مي‌انجامد. الان وقت سركوب نرخ ارزي است كه بي‌دليل بالا رفته است، بانك مركزي دلار وارد و درهم خارج مي‌كند.