پس از تشكيل دفاتر استاني، شبكه تلويزيوني و تلاش براي تاسيس بانك، يگان حفاظت آستان قدس تاسيس شد
مدافعان حرم رضوي
عليرضا كيانپور
عقربه‌هاي ساعت حرم مطهر امام رضا(ع) هنوز به 8 صبح به افق مشهد مقدس نرسيده بود كه دفاتر استاني چند خبرگزاري به نقل از آستان‌نيوز، پايگاه اطلاع‌رساني آستان قدس رضوي، از تاسيس و آغاز به‌كار يگان حفاظت آستان قدس رضوي خبر داده و نوشتند: «باحضور حجت‌الاسلام سيد ابراهيم رييسي، توليت آستان قدس رضوي و سردار سرتيپ حسين اشتري، فرمانده نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران، سردار علي‌اكبر افراسيابي با حكم فرمانده ناجا به عنوان فرمانده يگان حفاظت آستان قدس رضوي منصوب و معارفه شد.» خبري كه با نزديك شدن به ساعات اوليه نيمروز پنجشنبه، يخ بي‌خبري تعطيلات آخر هفته را آب كرد و به‌ويژه عكس اين مراسم معارفه كه در آن ابراهيم رييسي، ايستاده كنار سردار اشتري، حكم فرمانده ناجا را تحويل سردار افراسيابي مي‌دهد، بارها و بارها در فضاي مجازي بازنشر شد. البته اين تنها عكس از اين مراسم معارفه نبود. آن‌چنان كه بعدازظهر همان روز پنجشنبه، خبرگزاري‌ها با انتشار گزارش تصويري مفصل از اعضاي اين يگان حفاظت تازه‌تاسيس، از ديدار آنها با حجت‌الاسلام سيد احمد علم‌الهدي، امام جمعه مشهد خبر دادند.
بحث از حدود اختيارات توليت آستان قدس رضوي، ميزان و نحوه نظارت حاكميتي بر اين آستان، ورود آستان قدس به شؤوني كه بعضا تشخيص ارتباط ميان آن با ماهيت و فلسفه وجودي اين نهاد دشوار و گاه، ناممكن است، اتخاذ تصميمات اجرايي در برخي امور فرهنگي و اجتماعي برخلاف مشي و خواست مديريتي كلان كشور ازسوي دولت و مستثني بودن برخي مناسبات اجرايي در مشهد نسبت به رويه معمول در سراسر كشور و مواردي از اين دست ازجمله مباحثي بوده كه در سال‌هاي گذشته، به‌ويژه پس از 17 اسفندماه 94 كه ابراهيم رييسي، توليت آستان قدس رضوي را برعهده گرفت، انگيزه بحث‌هاي عمدتا انتقادي نسبت به رويه مديريتي جديد در آستان قدس رضوي و در سطحي كلان‌تر، نحوه حكومت‌داري بعضا متفاوت در خراسان رضوي و مشهد مقدس بوده است. موضوعي كه گاه حتي با تعابيري همچون «خودمختاري مشهد» مورد نقد برخي چهره‌هاي سياسي و نمايندگان مجلس نيز قرار گرفت.
در اين سال‌ها، بحث در اين خصوص، به بهانه‌هاي مختلف و درپي اقدامات گوناگون برخي چهره‌هاي متنفذ سياسي و مذهبي در مشهد مقدس همچون رييسي و علم‌الهدي مطرح شده است؛ دو سيد روحاني مشهدي كه فارغ از قرابت سياسي چشمگير به عنوان 2 چهره سياسي- مذهبي اصولگرا و نزديك به جرياني كه تحت‌عنوان جبهه پايداري شناخته مي‌شود، با يكديگر رابطه خويشاوندي نيز دارند و حال، يكي در مقام توليت آستان قدس رضوي و ديگري در جايگاه امام جمعه مشهد در بسياري از امور در اداره منطقه تاثيرگذارند. با اين همه وقتي علم‌الهدي در مردادماه 95 به‌شدت با برگزاري هرگونه كنسرت موسيقي در مشهد مخالفت كرد و در سخناني برگزاري كنسرت موسيقي داراي مجوز رسمي از وزارت ارشاد را مصداق «عياشي» خوانده و خطاب به شهروندان مشهد گفته بود كه «اگر كنسرت مي‌خواهند، به شهري ديگر بروند»، با واكنش علي مطهري نايب‌رييس مجلس روبه‌رو شد. اين نماينده مجلس كه به‌ويژه نسبت به بخشي از سخنان امام جمعه مشهد مبني بر ناصواب بودن برگزاري كنسرت در مشهد گلايه داشت، همان زمان به خبرآنلاين گفت: «كشور كه حكومت فدرالي نيست. اينگونه نيست كه بگوييم خراسان رضوي داراي خودمختاري است و قوانين خاصي بر آنجا حكومت مي‌كند. معني ندارد بگوييم كه يك استان از قانون مستثني است.»
هرچند واقعيت آن است در 3 سالي كه از آغاز به‌كار رييسي به عنوان توليت آستان قدس رضوي مي‌گذرد، به جز ماجراي ممانعت از برگزاري كنسرت‌هاي داراي مجوز رسمي، اتفاقاتي به‌مراتب مهم‌تر نيز به اين شائبه‌ها در نحوه اداره مشهد دامن زده است. اتفاقاتي از تاسيس ده‌ها دفتر استاني و منطقه‌اي آستان قدس رضوي در اقصي نقاط كشور تا تلاش براي تاسيس بانك آستان قدس رضوي و راه‌اندازي شبكه تلويزيون حرم رضوي و مواردي از اين دست، همگي منجر به بالاگرفتن نگراني برخي ناظران در اين خصوص شده است.
در اين ميان البته هنوز دولت و مشخصا بانك مركزي واكنش نسبت به درخواست تاسيس بانك آستان قدس رضوي نداشته و با وجود تلاش‌ها براي اخذ مجوز تاسيس اين بانك كه پيشنهاد تشكيلش، نخستين‌بار در برنامه گفت‌وگوي ويژه خبري روز يك مردادماه امسال ازسوي رييسي مطرح شد، هنوز مجوزي ازسوي بانك مركزي صادر نشده اما به جز اين فقره، باقي موارد، ازجمله تاسيس و گسترش دفاتر استاني و منطقه‌اي آستان با جديت دنبال شده و حال، با خبري كه درمورد فعاليت يگان حفاظت آستان براي نخستين‌بار آمده، بار ديگر اين سوال اساسي مطرح شده كه آيا ايده خودمختاري منطقه‌اي در شهر مشهد و استان خراسان رضوي، از اين پس با جديتي بيش از پيش دنبال خواهد شد؟! پرسشي كه احتمالا ابراهيم رييسي و احمد علم‌الهدي بهترين منبع براي پاسخگويي به آن هستند. هرچند كه آنها هنوز پاسخي به اين پرسش و پرسش‌هاي پيشين نداده‌اند.