ترامپ؛ ايران‌هراسي و اعتماد عمومي
سعيد كمالي دهقان
توييت روز جمعه دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده امريكا، كه به وقت ظهر در واشنگتن منتشر شد، تنها شامل يك عكس بود؛ تصويري بيشتر شبيه پوستر يك فيلم تازه هاليوودي، به همراه چند كلمه: «تحريم‌ها فرا مي‌رسند- پنج نوامبر». اين عكس به خاطر شباهت فراوانش به پوستر سريال خانگي «بازي تاج‌وتخت» توجه‌هاي زيادي را به خود جلب كرد. اچ‌بي‌او، از معروف‌ترين شبكه‌هاي تلويزيوني امريكا كمتر از دو ساعت و نيم بعد در توييتي به استفاده ابزاري آقاي ترامپ از فونت پوستر «بازي تاج‌وتخت» و همين‌طور اشاره به عبارت معروف آن فيلم يعني «زمستان فرا مي‌رسد» انتقاد كرد و در نهايت سخنگوي اين شبكه در گفت‌وگو با رسانه‌هاي امريكا اعتراض خود را اعلام كرد. اچ‌بي‌او گفت: «از ارسال اين پيام پيش از انتشار آگاهي نداشتيم و ترجيح مي‌دهيم از نمادهاي ما براي اهداف سياسي استفاده نشود.» اين عكس البته در سطح گسترده‌اي در شبكه‌هاي اجتماعي مورد ريشخند قرار گرفت و خيلي‌ها با كمك ابزارهاي رايانه‌اي پوسترهاي مشابهي را ساختند كه گويي جوابي به آقاي ترامپ بود. يكي از اين پوسترها كه توجه‌هاي زيادي را جلب كرد، عكسي بود كه پايگاه اطلاع‌رساني حفظ و نشر آثار سرلشكر سليماني در اينستاگرام منتشر كرد: عكسي از او به همراه اين كلمات: «من در مقابل تو مي‌ايستم». فراي شوخي‌ها و واكنش‌هاي اين شكلي اما نكته ظريفي پنهان است. اين عكس نشان از عمق زيركي و فرصت‌طلبي آقاي ترامپ بود؛ خودكامه‌اي كه با تحريم‌هاي اخير عموم ايرانيان را هدف قرار داده. او به خوبي مي‌داند كه مخاطب اول اين عكس نه ايران و جامعه بين‌المللي بلكه همان مخاطب داخل امريكاست، مردمي كه به خاطر ابعاد اقبال عمومي به سريال خانگي «بازي تاج‌وتخت» پيام او را سريعا درك مي‌كنند. او حالا دو سال پس از شروع دوران رياست‌جمهوري‌اش با بحران‌هاي جدي‌اي در داخل كشور روبه‌روست. انتخابات ميان‌دوره‌اي نزديك و محبوبيت داخلي آقاي ترامپ زير سوال است و البته تهديد جدي‌تر روند تحقيق و تفحصي است كه رابرت مولر، بازرس ويژه پرونده رسوايي ستاد انتخاباتي او، در حال پيگيري جدي آن است. آقاي ترامپ مي‌داند كه تمركز بر ايران و پروژه ايران‌هراسي شايد راه‌حلي براي نجات او براي خروج از اين باتلاق باشد. ترامپ براي پيشبرد اين پروژه بيش از هر چيزي به كمك متحدين خود در رياض و تل‌آويو نيازمند است. متحدين او در اين دو جا هم اتفاقا بيشتر از او به راه‌حلي براي نجات از بحران‌هاي داخلي نيازمند هستند. عربستان سعودي با رسوايي قتل جمال خاشقجي روبه‌رو است؛ مساله‌اي كه در عرض يك ماه به بزرگ‌ترين بحراني تبديل شده كه اين كشور پس از ماجراي حمله به برج‌هاي دوقولوي نيويورك با آن مواجه بوده‌اند. از طرف ديگر، محمد بن‌سلمان، وليعهد ۳۳ ساله اين كشور، براي دستيابي به تاج‌وتخت پدر خود بيش از هرچيزي نيازمند راه‌حلي است كه او را از رسوايي قتل خاشقجي نجات دهد. تحريم اما تنها يك بعد از استراتژي پيشبرد پروژه ايران‌هراسي است. براي درك عمق اين ماجرا بايد به تاريخ مراجعه كرد، دشمنان ما پيش از اين چطور توانستند اقدام‌هاي مشابهي انجام بدهند؟ نگاهي دوباره به كودتاي ۲۸ مرداد و شباهت‌هاي آن زمان و فشارهاي تحميلي بر ايران در اين روزها شايد رهگشايي براي پاسخ به اين سوال باشد. سال گذشته ميلادي، در بين اسناد سازمان جاسوسي امريكا كه از حالت طبقه‌بندي خارج شد نكته تازه‌اي قرار داشت. امريكايي‌ها براي انجام كودتاي ۲۸ مرداد حدود پنج ميليون دلار خرج كردند. اين پول با احتساب تورم به قيمت امروز حدود 50 ميليون دلار مي‌شود. در اصل امريكا با كمك بريتانيا با توسل به اين پول توانست گروهي را در داخل ايران اجير كند؛ بدون اينكه خود بدانند وارد چه دسيسه‌اي شده‌اند. در عمق اين عمليات امنيتي دو محور اساسي قرار داشت: انتشار پروپاگاندا و خبر جعلي و هدف قرار دادن اعتماد عمومي. در نهايت هم، موفقيت اين كودتا مديون مخدوش شدن اعتماد عمومي و گسترش پروپاگاندا بود؛ چيزي كه اصحاب رسانه و افراد كليدي همچون مظفر بقايي و برادران رشيديان در ايجاد آن نقش بسزايي داشتند. در دنياي امروز ما هم پيروزي دشمنان ما بر ما وابسته به همين مخدوش كردن اعتماد عمومي است. اين موضوع تا حدي صورت گرفته. با وجودي كه وضع اقتصاد كشور از دوران محمود احمدي‌نژاد بهتر است، ميزان اعتماد عمومي كاهش پيدا كرده و همين ماجرا براي مثال بحران ارزي را رقم زده. كشور با وجود ذخيره مازاد ارزي با بحراني روبه‌رو است كه پيش از اين و حتي در شرايط سخت‌تر با آن مواجه نبوده. مخدوش شدن اعتماد عمومي باعث شده عمومي كه به خريد دلار نيازي ندارند، جلوي صرافي‌ها صف بكشند. دشمنان كشور دوباره با استفاده از ابزار پول و پروپاگاندا يا به اصلاح آقاي ترامپ- فيك‌نيوز- دنبال هدفي مشابه با هدف آن روزهاي شصت‌وپنج سال پيش هستند. براي پيروزي بر اين بازي تاج‌وتخت بايد اتحاد عمومي را دوباره برگرداند. تنها با اين راه‌حل است كه مي‌شود جلوي تهديدي كه كل كشور را هدف قرار داده ايستاد.
خبرنگار گاردين – لندن