هيچ‌وقت براي پس‌انداز دير نيست
بهروز خدارحمي
بر اساس قاعده‌اي كلي در نيمه اول كاري پتانسيل پيشي‌گيري دخل از خرج وجود دارد. به عنوان مثال اگر خانواده‌اي 10 واحد نياز داشته باشد، اين ظرفيت را دارد كه 12 واحد پول به دست بياورد. اما در نيمه دوم كاري احتمال كسري بودجه بالاتر مي‌رود. در نتيجه نيمه اول كاري بايد سپرده‌گذاري، سرمايه‌گذاري و ايجاد ارزش خلق شود. مساله سرمايه‌گذاري براي بسياري از خانوار يك دغدغه محسوب مي‌شود و برخي افراد مي‌گويند با وجود بالا بودن خرج فرصتي براي پس‌انداز ايجاد نخواهد شد. در پاسخ بايد گفت در علوم مالي خانوار پس‌انداز در رقم‌هاي منفي نيز وجود دارد. به عنوان مثال ممكن است، خانواري در يك ماه 100 واحد هزينه داشته باشد و دريافتي آن 80 واحد باشد. در اين شرايط اين خانواده 20 واحد كسري خواهد داشت، با رعايت الگوهاي پس‌انداز مي‌توان اين بدهي‌ها را به 15، 10 كاهش داد و در نهايت به صفر رساند. با محاسبه‌اي ذهني مي‌توان حذف 20 واحد كسري را نوعي از پس‌انداز تلقي كرد و با رفع شدن كسري‌ها مي‌توان به فكر سرمايه‌گذاري و پس‌انداز بود.
نكته ديگر و قابل توجه ورود افراد و خانواده‌ها به حوزه سرمايه‌گذاري و پس‌انداز است. برخي خانوار دير به جرگه سرمايه‌گذاري‌ها اضافه مي‌شوند و در مقايسه با ديگران در پي سرعت دادن به سرمايه‌گذاري خود هستند تا به اصطلاح عقب‌ماندگي خود را جبران كنند؛ در نتيجه ريسك‌هايي را متحمل مي‌شوند كه احتمال ضرر ديدن در آنها بالاست. اين در شرايطي است كه يك خانواده در طول چند سال سرمايه‌گذاري دريافت از مباني ريسك، بازار، بازدهي‌ها دارد و در مقابل كسي كه تازه شروع به سرمايه‌گذاري كرده است اين دانش را ندارد و حتي امكان ضرر ديدن در آن بسيار است. بايد توجه داشت كه فرآيند پس‌انداز و سرمايه‌گذاري خانوار پلكاني و گام به گام صورت گيرد و خانواده‌ها با توجه به ميزان ريسكي كه مي‌توانند، بپذيرند بسترهاي سرمايه‌گذاري مناسب را انتخاب كنند.