خوان گسترده سحابي و ميراث ما
كاوه ميرعباسي
اولين برخوردم با مهدي سحابي در دفتر نشر مركز بود. از دوران نوجواني هميشه درباره رمان «در جست‌وجوي زمان از دست رفته» نوشته مارسل پروست كه سحابي ترجمه كرده بود، شنيده بودم. اما تا آن روز فرصتي براي ديدارش پيدا نكرده بودم. قرار بود با نشر مركز كارم را شروع كنم و زنده‌ياد سحابي هم به خواهش مدير انتشارات به دفتر آمد تا در مورد انتخاب كتاب با او مشورت كنيم. بعد از آن ديدار شخصيت ايشان به دل من نشست. يكي از نكات برجسته سحابي كه در همان ديدار اول توجهم را جلب كرد، تسلط گسترده ايشان بر ادبيات بود؛ مثلا تسلط بسيار خوبي بر تاريخ و ادبيات اسپانيا داشت. با توجه به اينكه تحصيلات ايشان در رشته ديگري بود و زبان اسپانيايي از زبان‌هايي نبود كه به آن مسلط باشد، چنين تسلطي براي من شگفت‌انگير بود. مهدي سحابي مترجم برجسته و جزو معدود مترجماني بود كه به چندين زبان تسلط داشت. او ترجمه‌هاي مختلفي از زبان‌هاي انگليسي، فرانسوي و ايتاليايي داشت.
آثاري كه مرحوم سحابي از خود به جاي گذاشته، چه آثار پروست و چه نوشته‌هايي از سلين، از بهترين ترجمه‌هاي موجود در بازار كتاب است و در نوع خود ترجمه‌هاي ناب و دسته اول. او در اواخر عمر شروع به باز ترجمه آثار كلاسيك‌هاي فرانسوي كرد. آثاري مانند «تربيت احساسات»، «مادام بوواري» فلوبر يا «بابا گوريو» بالزاك و... عمده آثاري كه مرحوم سحابي ترجمه كرد، از زبان دسته اول آن آثار بود. از وجه‌هاي ممتاز ترجمه‌هاي سحابي امانتداري و رعايت سبك است. ترجمه موفق جمله‌هاي تودرتوي رماني مانند «در جست‌وجوي زمان از دست رفته» بسيار چشمگير است. او در اين رمان جز امانتداري، در بازآفريني سبك نويسنده نيز بسيار موفق بود. سحابي مي‌گفت كه اين رمان را در ده سال ترجمه كرده و در اين ده سال كه مشغول ترجمه اين رمان بوده، نوشته‌هاي ديگر را هم ترجمه كرده. نويسندگاني مانند پروست يا ويرجينيا ولف، نثر پيچيده‌اي دارند و شهامت مترجم در اين است كه براي خوش‌خوان و روان كردن متن، سبك نوشته را فدا نكرده است. اهميت اين مساله زماني مشخص مي‌شود كه شما خود در كار ترجمه دستي داشته باشيد و صحبت از ارايه آثار درجه يك ادبيات جهان باشد. با وجود اين ترجمه‌ها خوانندگان و حتي مترجمان ايراني سال‌هاي سال مي‌توانند از خوان گسترده‌اي كه مرحوم سحابي از خود باقي گذاشت به بهترين نحو بهره‌مند شوند.
مهدي سحابي در كنار ترجمه، نقاش و گرافيست هم بود. طرح جلد بسياري از كتاب‌ها از جمله كتاب‌هاي خودش هم از كارهاي خود مرحوم سحابي بود. يادگارهاي ارزشمندي كه از ايشان براي ما به ميراث مانده و بايد ارزش آن را بدانيم. ياد و نامش گرامي.