هزار گونه گياهي
در معرض خطر انقراض قرار دارد
پروين صالحي رييس بانك ژن منابع طبيعي ايران با انتقاد از چراي بيش از حد دام در مراتع گفت: در حال حاضر فشار دام 2.5 برابر ظرفيت مراتع است كه اين امر باعث آسيب به گونه‌هاي در حال انقراض مي‌شود. اين مشكل ناشي از عدم نظارت، نبود قانون و افزايش جمعيت است. در حال حاضر برخي پروانه‌هاي چرا به 50 سال قبل بازمي‌گردد و هيچ نظارتي بر آن نمي‌شود.صالحي با اشاره به افزايش علايق مردم به مصرف گياهان دارويي گفت: طي چند سال گذشته با افزايش مصرف گياهان دارويي و برداشت غيراصولي و غيرعلمي، شاهد انقراض اين گياهان هستيم كه در اين بين مي‌توان به كنگره طبيعي اشاره كرد.وي افزود: با گرم‌تر شدن هوا، گياهان نيازمند مهاجرت به مناطق خنك‌تر هستند كه اين امر توسط گرده‌افشاني يا حيوانات صورت مي‌گيرد، متاسفانه برداشت بي‌رويه سودجويان يا ويلاسازي باعث شده رويشگاه‌هاي طبيعي مانند هامون از بين برود؛ اين امر آسيب بسياري به طبيعت وارد كرده است. قانونگذاران بايد تفاوتي بين گونه‌هاي جانوري و گياهي قائل شوند، همان‌قدر كه يوزپلنگ ايراني براي طبيعت مهم است، گونه‌هاي گياهي نيز داراي اهميت هستند.به گفته صالحي در راستاي حفظ گونه‌هاي ارزشمند گياهي، بانك ژن منابع طبيعي در سال ۷۳ در موسسه تحقيقات جنگل‌ها و مراتع كشور تاسيس شد. اين بانك فضاي مناسبي براي ذخيره هزاران نمونه بذري در مجموعه سردخانه‌هاي خود ايجاد كرده و داراي امكانات مناسبي براي تحقيق و پژوهش روي بذور و ژرم پلاسم گياهي است. طي 24 سال گذشته، هزاران نفر از كارشناسان از مكان‌هاي مختلف كشور مانند نقطه صفر مرزي، ميدان‌هاي مين، صخره‌ها و... عبور كرده و 4 هزار گونه زنده كه شامل 47 هزار جمعيت بذري مي‌شود را جمع‌آوري كرده‌اند كه در نوع خود نسبت به كشورهاي منطقه بي‌نظير است. وي شرايط نگهداري از بذرهاي گياهان را بسيار سخت و حساس عنوان كرد و افزود: هنگامي كه بذر گياهان به بانك ژن منتقل مي‌شوند، مانند نوزاداني هستند كه به تازگي متولد شده‌اند؛ بنابراين شرايط نگهداري آنها بايد استاندارد و خاص باشد، زيرا با وجود خشك كردن يا فريز كردن بذرها، باز هم آنها آرام‌آرام به متابوليسم خود ادامه داده و پير خواهند شد، در نتيجه بايد مجدد احيا شوند. چنين مكانيسمي، پرهزينه بوده و نيازمند گلخانه‌هاي ويژه است.
صالحي با ابراز تاسف از عدم وجود فاكتورهاي اوليه در نگهداري بذرها در بانك ژن تصريح كرد: متاسفانه ما در تامين وسايل و ايجاد شرايط در جهت نگهداري بانك ژن دچار مشكل هستيم؛ به‌طور مثال در اين موسسه برق اضطراري وجود ندارد و در شرايطي مانند تابستان سال جاري همزمان با ساعات خاموشي، دماي سردخانه‌ها از منفي 18 درجه سانتيگراد به 5 درجه افزايش پيدا مي‌كرد. اين امر تاثير بسزايي در كيفيت بذرها خواهد گذاشت. همچنين اين مكان فاقد سيستم اطفاي حريق است. در صورت آتش‌سوزي اين گنجينه با ارزش از بين خواهد رفت. ايلنا