تلقي دولت و مجلس از افكار عمومي متفاوت است
محمدجواد حق‌شناس
دكتر روحاني چندي پيش به اهميت افكار عمومي و قضاوت مردم درخصوص اتفاقات جاري در سياست داخلي اشاره كرد و گفت كه داور اصلي پس از خداوند افكار عمومي است. اما كار رييس‌جمهور در اين حوزه بسيار سخت اس ت. زماني كه روحاني از افكار عمومي صحبت مي‌كند و مردم را به داوري دعوت مي‌كند بايد در نظر داشته باشد كه تلقي او از افكار عمومي با تلقي ديگر افرد تفاوت‌هايي دارد. به ويژه در داستان انتخاب وزير علوم و راي اعتماد مجلس به گزينه‌هاي دولت تفاوت تلقي نمايندگان مجلس و همچنين دولت از افكار عمومي را بايد حتما در نظر گرفت. آقاي روحاني هنوز تعريف دقيقي از افكار عمومي كه مد نظر دارد ارايه نداده و نگفته است كه مخاطب اصلي او در اين دعوت به داوري چه كسي است؟ روحاني بايد به اين نكته توجه كند كه مخاطب او از مفهوم افكار عمومي چقدر با مخاطبان نمايندگان مجلس همخواني دارد. ممكن است منظور روحاني جامعه راي‌دهنده به او باشد. اين جامعه راي‌دهنده جمعيتي 18 ميليوني دارد و بيش از 50 درصد كل راي‌دهندگان در انتخابات سال 92 را شامل مي‌شود. اما بسياري از نمايندگان مجلس اين تلقي از افكار عمومي را نمي‌پذيرند و حتي عده زيادي از آنها معتقدند اين جمعيت هجده ميليوني اشتباه كرده و انتخاب نادرستي داشته است. اين گروه از نمايندگان مجلس مخاطب خود و همچنين افكار عمومي مد نظرشان را همان جامعه ده درصدي راي‌دهنده مي‌دانند و در واقع جهت‌گيري و رضايت همان جامعه را براي تصميم‌گيري‌ها مدنظر قرار مي‌دهند. اين نمايندگان با همه تلاش‌شان تنها 10 تا 20 درصد آراي حوزه‌هاي انتخابيه را به دست آوردند و بارها نشان داده‌اند فقط پاسخگوي همان 10 درصد راي‌دهنده هستند. بنابراين افكار عمومي مورد نظر آنان با افكار عمومي مورد توجه روحاني كاملا متفاوت است و در بهترين حالت فقط چند درصد اشتراك دارد. اين انتظار از آقاي روحاني وجود دارد كه وقتي از افكار عمومي صحبت مي‌كند منظور خود را دقيق بيان كند كه مخاطب خود را چه مي‌بيند و چه انتظاري از افكار عمومي دارد؟ رييس‌جمهور صريح و روشن بگويد كه از افكار عمومي چه مي‌خواهد و توقع دارد كه جامعه چه ديدگاه يا عملكردي در حوزه‌هاي مدنظرش داشته باشد. عملكرد مجلس در زمينه انتخاب وزير علوم نشان داده كه متاسفانه شماري از نمايندگان هنوز نپذيرفته‌اند در انتخابات سال گذشته چه كسي و چه تفكري پيروز شده است. اكثريت جامعه به آقاي روحاني راي داده‌اند و علي‌القاعده وزير علوم هم بايد در همين مسير انتخاب شود. نمايندگان بايد قبول كنند كه رييس‌جمهور فعلي شخصي متفاوت با رييس پيشين دولت است و تفكر و روش ديگري هم دارد. رييس‌جمهور كنوني انتخاب مردم است و با وجود همه مخالفت‌ها از سوي مجلس جامعه انتظار دارد كه گزينه منتخبش در همان راهي قدم بردارد كه به آن راي داده‌اند. علاوه برآن، وقتي روحاني مردم را به قضاوت دعوت مي‌كند لازم است شرايط و اتفاقاتي كه پيرامون وزارت علوم رخ داده تشريح كند. داوري نيازمند اطلاعات كامل و درست است و به همين خاطر لازم است روحاني رسما توضيح دهد كه چرا چنين گزينه‌هايي را براي تصدي وزارت علوم معرفي كرده و چطور اين گزينه‌هاي پيشنهادي رد شده‌اند. او بايد صراحتا بگويد چه تلاش‌هايي براي اين وزارتخانه صورت داده و خطاب به ملت بگويد تعهدش را به دست‌كم جامعه راي‌دهنده‌اش انجام داده است. جامعه ايران غريبه نيست و بهتر است دولت حداقل در دفاع از عملكردش موانع پيش روي خود را بهتر براي مردم تبيين كند.
اتفاق بدي در حال رخ دادن است؛ به نظر مي‌رسد مجلس چندان متوجه خطرات رويكردش در مواجهه با دولت نيست. عملكرد نمايندگان به نحوي است كه گويي برداشت روشني از خواسته جوانان و جامعه درخصوص مديريت حاكم بر فضاي دانشگاه‌ها ندارد و كاملا در تضاد با آن حركت مي‌كند. مجلس با اين رويكرد توجه خود را به ارزش‌هاي جامعه كم كرده و در واقع اين ارزش‌ها و خواسته‌ها از اولويت خارج كرده است. جامعه دانشگاهي تنها خواستار احترام از سوي مديريت وزارت علوم و همچنين دانشگاه‌ها است و مي‌خواهد قانون را بر اين فضا حاكم كند. دانشجويان و اساتيد مي‌خواهند كه از تخلفات جلوگيري شود و در وزارت علوم دولت حاضر، توانايي‌هاي علمي حرف اول را بزند. افكار عمومي نمي‌خواهد پيشرفت‌هاي افراد بر اساس برخي برچسب‌ها باشد و درمقابل بعضي موضع‌گيري‌ها منجر به تخريب جايگاه افراد شود. با اين حال شاهد هستيم كه نمايندگان مجلس براي حذف گزينه‌هاي پيشنهادي دولت زخم كهنه پنج سال قبل را تازه مي‌كنند. به تعبير برخي از مسوولان، عده‌يي از واگويه كردن اين مسائل قصد كاسبي و پيشرفت دارند. افكار عمومي اين روزها آزرده‌خاطر و دلخور است و از بسياري مسائل دلزده شده است. خواسته عمومي اين نيست كه گزينه‌هاي كاملا مناسب تصدي وزارتخانه‌يي مثل علوم، تحقيقات و فناوري با چنين روش‌هايي حذف شوند. آن هم در شرايطي كه مي‌بينيم گزينه‌هاي پيشنهادي دولت از لحاظ سابقه كار و همچنين توانمندي‌هاي علمي و مديريتي ميانگيني بسيار بالاتر نسبت به متصديان همين وزارتخانه در دولت قبل دارند.
اما در شرايط فعلي نمي‌توان از افكار عمومي انتظار داشت تا اقدامي براي ايجاد تغييرات انجام دهند. افكار عمومي ديدگاه و خواسته‌اش را از مجرايي دموكراتيك در انتخابات سال گذشته بيان كرد و رسانه‌ها هم به مثابه تريبون ملت رسالت‌شان را تاكنون انجام داده‌اند. افكار عمومي همچنين نشان داده از تغييرات وزارت علوم در يك سال گذشته راضي بوده و خواهان ادامه همان روند است. جامعه وظيفه خود را در سال گذشته انجام داد و حالا نوبت دولت است كه نحوه انتقال خواسته‌هاي افكار عمومي و عملياتي شدن اين خواسته‌ها را مديريت كند.