پنجمين جشن سالانه موسيقي ما با شعار «همدلي اهالي موسيقي ايران» با شكوه هرچه بيشتر نسبت به دورههاي گذشته، عصر شنبه در برج ميلاد تهران برگزار شد تا چنانكه از راه و رسم برميآيد اهالي موسيقي ايران زمين را (از كلاسيك و سنتي گرفته تا پاپ و تلفيقي) در كنار يكديگر، همدلانه بنشاند و اتفاقي سترگ را رقم زند. اما چرا سترگ؟ چون برخلاف اصحاب سينما و تئاتر كه به قول خودمانيتر هواي يكديگر را دارند، كمتر پيش ميآيد اصحاب موسيقي (در همه رشتهها) به راحتي زير يك سقف جمع شوند و ساعتي را با هم سپري كنند. تنوع و تعدد آرا بين اين دسته آنقدر زياد است كه بحق ميتوان براي اين كار به دستاندركاران سايت «موسيقي ما» دست مريزاد گفت؛ آن هم در زمانه بحرانزده اقتصاد ايران كه كمتر كسي براي هنر تره خرد ميكند. اما مثل هر رويداد هنري كه نقاط ضعف و قوت خود را دارد، پنجمين جشن موسيقي ما نيز بيايراد نبود. از دستهبندي آثار هنري در رايگيري كارشناسان و مردم گرفته تا تكرار برخي اسمها كه به نظر ميآيد ديگر پاي ثابت جوايز اين جشن شدهاند و انگار اساسا وجود آنهاست كه عيار و اعتبار مراسم را بالا ميبرد.مهمترين نكتهاي كه امسال بيش از هر چيز توجه ذهن موشكاف و تيزبين را به خود جلب ميكرد، شكاف فاحش و غيرقابل انكاري بود كه بين نگاه مردمي و كارشناسانه به وجود آمده است. چنانكه پس از گذشت 5 سال از برگزاري اين جشن حالا به سادگي ميتوان دريافت كه سليقه هنري مخاطب عام به زوالي انكارناپذير دچار شده است؛ زوالي كه صد البته با خوراك هنري كه صدا و سيما به عنوان رسانه ملي براي او توليد ميكند، بيم آن ميرود كه در سالهاي آتي به نيستي تقليل يابد. شايد اين نكته يكي از مهمترين دستاوردهاي جشن موسيقي ما باشد كه بد نيست توسط انديشمندان و جامعهشناسان مورد تحليل و بررسي قرار گيرد.
به هر روي پنجمين جشن موسيقي ما با پخش كليپ تازهاي براي معرفي برج ميلاد آغاز شد كه رضا يزداني آن را اجرا كرده بود. اين كليپ نه تنها از ضعف شديد كلام رنج ميبرد بلكه آنقدر صداي خواننده گوشخراش و اسپيكرهاي سالن زياد بود كه گوش هر شنوندهاي را آزار ميداد. در مجموع با وجود تمام تلاشهايي كه براي برگزاري هرچه بهتر اين جشن صورت گرفته بود مشكل صدابرداري تا انتهاي برنامه حل نشد و در بسياري بخشها بيش از حد توي ذوق ميزد. علاوه بر اين فرزاد حسني (مجري) نيز كه برنامههاي زيادي به اين سبك و سياق اجرا كرده مثل نقل و نبات در اين مراسم از كلمه «استاد» استفاده ميكرد تا جايي كه حتي علي زند وكيلي را هم استاد خطاب كرد و تو ميماندي با مفهومي كه يك عمر از اين كلمه در ذهنت باقي مانده!
جشن موسيقي ما با پخش قسمت كوتاهي از موسيقي دلشدگان به آهنگسازي حسين عليزاده آغاز شد كه انتظار ميرفت صداي استاد محمدرضا شجريان نيز شنيده شود كه متاسفانه ميسر نشد و پس از آن به سرعت مراسم اهداي جوايز آغاز شد.
آلبومهاي برگزيده سنتي و دستگاهي
فرزاد حسني (مجري برنامه) با دعوت از محمدرضا درويشي، كيخسرو پورناظري، نادر مشايخي، هنگامه اخوان و قطبالدين صادقي روي صحنه، برگزيدگان بخش موسيقي سنتي و دستگاهي را اعلام كرد. در اين بخش ارشد طهماسبي (نوازنده تار و سهتار) براي آلبوم «آثار درويشخان» از منظر كارشناسي برنده تنديس و لوح تقدير جشن موسيقي ما شد. قطعات آلبوم «آثار درويش خان» قبلا در كتابي با همين عنوان بهوسيله اين نوازنده نتنويسي و توسط موسسه ماهور به چاپ رسيده بود.
در بخش موسيقي سنتي دستگاهي (با كلام) نيز آلبوم «حالا چرا؟» به آهنگسازي مجيد درخشاني و خوانندگي ناصر مسعودي از نگاه كارشناسان برگزيده شد كه به دليل عدم حضور خواننده اين آلبوم در مراسم، فرزند او علي مسعودينيا به همراه مجيد درخشاني تنديس اين بخش را دريافت كرد. «حالا چرا؟» برخلاف ساير آثار ناصر مسعودي به طور كامل به زبان فارسي ضبط و اجرا شده است و اغلب قطعاتي را شامل ميشود كه ناصر مسعودي از آنها خاطره داشته و در طول دوران هنرياش شور و شعفي ماندني در ذهن او باقي گذاشتهاند. در اين بخش فردين خلعتبري (آهنگساز پركار موسيقي ايران) نيز به عنوان آهنگساز برگزيده موسيقي سنتي در پنجمين جشن موسيقي ما با راي كارشناسان انتخاب شد.
آلبوم برگزيده موسيقي دراماتيك تقديم به كارگران هفتتپه
در بخش كارشناسي آلبوم برگزيده موسيقي دراماتيك نيز اثر «غمنومه فريدون» به آهنگسازي حسين عليزاده تنديس طلايي جشنواره را دريافت كرد. از آنجا كه حسين عليزاده در سالن حضور نداشت، پيمان قديمي (تهيهكننده، نويسنده و كارگردان) كه به نظر ميرسيد در مسند آهنگساز اثر ظاهر شده، روي صحنه آمد و پس از دريافت تنديس گفت: «سپاسگزار مهر استاد عليزاده هستم كه موجب شد اين كار اثري گوشنواز باشد.» او تنديس خود را به كارگران تلخ نيشكر هفتتپه تقديم كرد. «غمنومه فريدون» يك اثر موزيكال اجتماعي است كه داستان يك آبادي را روايت ميكند كه در آن خنديدن قدغن ميشود. فريدون پسر خندهروي اين آبادي براي بازگرداندن لبخند روي لبهاي معشوقهاش «هيچا» در برابر اين قانون ميايستد، اعتراض ميكند، به بند كشيده و درنهايت اعدام ميشود.
آلبوم برگزيده موسيقي پاپ-راك
در بخش كارشناسي آلبوم برگزيده موسيقي پاپ – راك نيز چنانكه انتظار ميرفت آلبوم «مرگ خاموش» به هنرمندي فرشيد اعرابي انتخاب شد. «مرگ خاموش» روي اشعاري از مولانا، عباس روشنزاده و محمد مفتاحي ساخته شده كه فرشيد اعرابي علاوه بر خوانندگي، آهنگسازي و تنظيم و نوازندگي گيتار الكتريك آن را برعهده داشته است.
تنديس بهترين آلبوم پاپ–راك نيز از نگاه مردمي به آلبوم «درهم» به خوانندگي رضا يزداني تعلق گرفت كه باز هم نشانگر شكاف عميق بين نگاه كارشناسي و مردمي بود. چنانكه انتظار ميرفت در اين بخش نيز همان آلبوم فرشيد اعرابي يا دستكم «تا هزار و نميدونم چند» رام انتخاب شود.
ابراهيم قنبريمهر: احساس زندگي ميكنم
يكي از شاخصترين بخشهاي اين دوره از جشن موسيقي ما، تقدير از استاد پيشكسوت سازسازي، ابراهيم قنبريمهر بود كه با سخناني از فرهاد فخرالديني، علياكبر شكارچي و هوشنگ كامكار همراه شد. ابراهيم قنبريمهر، هنرمند 90 ساله و يكي از مطرحترين شاگردان ابوالحسن صبا است كه در طول ساليان فعاليت خود سازهاي متعددي ساخته كه از مهمترين آنها ميتوان به ويولنهاي او اشاره كرد. ويولن ساخت قنبريمهر به تاييد ديويد اويستراخ (ويولونيست مطرح روس) نيز درآمده است. اين سازنده ساز به سختي روي صحنه آمد و در سخنان كوتاهي گفت: «واقعا احساس زندگي ميكنم و خيلي خوشحالم كه خدمات من در طول عمرم اينچنين مورد تجليل قرار گرفته و اميدوارم اين تقدير و تشكرها همواره براي هنرمندان پيشكسوت ادامه داشته باشد.»
قدرداني از پري زنگنه (موسيقيدان و پژوهشگر) بخش بعدي اين مراسم بود. پري زنگنه پس از دريافت تنديس خود آن را به همه كودكان موسيقي در كوچه بازارهاي كشور و بهخصوص نابينايان تقديم كرد. فريبرز لاچيني هم با قدرداني از مقام هنري پري زنگنه گفت: «براي من افتخاري بود كه در جمعآوري لالاييها با بانو پري زنگنه همراه بودم.»
آلبوم برگزيده موسيقي معاصر و اركسترال ايراني
پس از آيين قدرداني از دو هنرمند پيشكسوت موسيقي ايران، محمدجواد ضرابيان، حميدرضا نوربخش، ارشد تهماسبي، افليا پرتو و پروين بهمني روي صحنه حاضر شدند تا برگزيده موسيقي معاصر و اركسترال ايراني را در بخش كارشناسي معرفي كنند. در اين بخش با وجود آنچه انتظار ميرفت آلبوم «امشب كنار غزلهاي من بخوان» به آهنگسازي فردين خلعتبري و خوانندگي همايون شجريان روي اشعار مرحوم افشين يداللهي منتخب شد. اين آلبوم كه بيشتر به نظر ميآمد اداي ديني به افشين يداللهي باشد به گواه بعضي منتقدين جزو يكي از ضعيفترين آثار همايون شجريان در اين سالهاست و معلوم نيست چطور در اين دوره از جشن موسيقي ما هم جايزه نگاه كارشناسانه و هم مردمي را به خود اختصاص داده است. گويا تنها درباره همين يك آلبوم نگاه كارشناسي و مردمي همسو بوده است!
بهترين آهنگساز تلفيقي و تجربي و تكآهنگ موسيقي سنتي
در بخش بهترين آهنگساز تلفيقي و تجربي در بخش كارشناسي نيز ميلاد درخشاني براي آلبومهاي «حرف بزن» و «نقطه پرگار» تنديس طلايي را دريافت كرد كه تقريبا دور از انتظار بود. در بخش مردمي تك آهنگ برگزيده موسيقي سنتي، معاصر و اركسترال ايراني نيز تنديس طلايي جشن به قطعه «چهارراه استانبول» با هنرمندي عليرضا قرباني، سامان صميمي، مسعود كلانتري و غلامرضا صادقي تعلق گرفت. عليرضا قرباني پس از دريافت تنديس گفت: «دلم ميخواست بگويم آنچه در اين جشن براي من مهم است همت و غيرت دوستاني است كه اين جشن را با همه سختيها و مشكلات برگزار ميكنند. اين نشانه همدلي است كه با شرايط سخت جامعه امروز واقعا كار ارزشمندي را انجام ميدهند.»
برگزيدگان موسيقي پاپ، نواحي، مقامي و آييني
گواه ديگري بر شكاف عميق بين سليقه عامه مردم و كارشناسان موسيقي، بخش آلبومهاي پاپ اين دوره از جشن موسيقي ما بود چنان كه در بخش كارشناسي آلبوم «جز عشق نميخواهم» به خوانندگي عليرضا عصار و در بخش مردمي آلبوم «شانزليزه» به خوانندگي فرزاد فزرين انتخاب شدند.در بخش برگزيدگان موسيقي نواحي، مقامي و آييني نيز آلبوم «نوايي- آندگر ۲» با هنرمندي مرتضي يگانه، مجيد يگانه و زندهياد غلامعلي پورعطايي تنديس طلايي را دريافت كرد. محمدرضا درويشي پس از اعلام جوايز اين بخش به مجري برنامه گفت كه در اهداي جوايز اين بخش اشتباهي صورت گرفته زيرا موسيقي اقوام ايران داراي آنچنان تنوع فراواني است كه نميتواند در يك قالب مورد قضاوت قرار گيرد. اين حرف محمدرضا درويشي گواه ديگري بر ضعف دستاندركاران موسيقي ما در دستهبندي آثار بهشمار ميرفت.
حسين خواجهاميري: ميدانم مردم ايران من را خيلي دوست دارند
قدرداني از حسين خواجهاميري (ايرج) بخش بعدي مراسم بود كه با ويديوي گفتوگويي با اين هنرمند آغاز شد. پس از آن محمد اصفهاني، عليرضا قرباني، محمدعلي شيرازي، تهمينه ميلاني و اصغر همت با اهداي تنديس و لوح تقدير از اين خواننده پيشكسوت قدرداني كردند. ايرج در سخنراني خود گفت: «ميدانم مردم ايران من را خيلي دوست دارند. واقعا از خوشحالي نميدانم چه بگويم اما به هر ترتيب از همه شما عزيزان به جهت برگزاري اين برنامه تشكر ميكنم.» حسين خواجهاميري روي صحنه ماند تا به دعوت مجري برنامه فرزند او هم روي صحنه بيايد و به همراه گروهش كه به طعنه نام آن را «احسان خواجهاميري باند»! معرفي كرد، دو قطعه براي پدر اجرا كند. اجراي احسان خواجهاميري در اين بخش حتي نسبت به ساير اجراهاي زنده او ضعيفتر و به دليل صدابرداري بد سالن در بين اجرا مدام صداي نويز شنيده ميشد كه بسيار آزاردهنده بود.
ايرج خواجهاميري پيش از اجراي فرزندش با لحني طنزآميز به او گفت: «تو پسر خوبي هستي. آوازخوان خوبي هم هستي اما نميدانم چرا رفتي سراغ موسيقي پاپ؟»
ترانهسرا و ترانه برگزيده
اين بخش با تجليل از محمد صالحعلا آغاز شد و در ادامه در بخش ترانهسراي برگزيده از منظر كارشناسان، تنديس طلايي جشن به زندهياد افشين يداللهي اهدا شد كه برادرش آن را دريافت كرد. او در سخناني از تاسيس بنياد افشين يداللهي خبر داد كه انگاري بعد از تشكيل بنياد مرتضي پاشايي، اين نيز در فضاي هنري امروز ايران باب شده است. در بخش كارشناسي ترانه برگزيده نيز تنديس طلايي به «كجا بايد برم» با ترانه و خوانندگي روزبه بماني اهدا شد.
آلبوم برگزيده موسيقي تلفيقي
در بخش كارشناسي آلبوم برگزيده موسيقي تلفيقي آلبوم «بشنو از نو» اثر بهرام دهقانيار برگزيده شد. «بشنو از نو» برمبناي برخي ملوديهاي محلي و شناخته شده موسيقي ايران است كه توسط بهرام دهقانيار (آهنگساز خوشسابقه موسيقي ايران) تنظيم و باز اجرا شده است. در اين بخش از نگاه مردمي نيز آلبوم «مدّ و ناي» اثر گروه دنگ شو و «كلاغ سفيد» از گروه دال تنديس طلايي جشنواره را دريافت كردند.
آلبوم برگزيده موسيقي مدرن، كلاسيك و ملل
در بخش كارشناسي آلبوم برگزيده موسيقي مدرن، كلاسيك و ملل نيز آلبوم «كوارتت شهرزاد» با هنرمندي شهرداد روحاني و همراهي كوارتت شهرزاد و آلبوم «براي تار و پيانو» با هنرمندي ميلاد محمدي و هوشيار خيام به عنوان آثار برگزيده معرفي شدند. هوشيار خيام بعد از دريافت جايزهاش ضمن قدرداني از حسين عليزاده و ميلاد محمدي از اينكه جايزهاش را از اولين استادش محمدسعيد شريفيان دريافت ميكند، ابراز خرسندي كرد. تينا جامهگرمي هم بعد از دريافت جايزه آلبوم كوارتت شهرزاد از محمدسعيد شريفيان، شهرداد روحاني، تهمورس پورناظري، همايون شجريان و سهراب پورناظري به دليل مشاورههاي هنري قدرداني كرد.
بهترين تنظيمكننده موسيقي پاپ
راك و تلفيقي
در بخش كارشناسي بهترين تنظيمكننده برگزيده موسيقي پاپ، راك و تلفيقي، سعيد زماني تنديس طلايي جشن را دريافت كرد و پس از آن آريا عظيمينژاد به همراه نيما رمضان و آرش سعيدي تنظيم تازهاي از قطعه «مرواي دوست را» به صورت زنده اجرا كردند تا يادي كنند از درگذشتگان موسيقي در سال 96. پس از اجراي اين قطعه نيز، قطعه «واروجان» با تنظيم تازه به صورت تلفيقي به همراه تعدادي از نوازندگان موسيقي مازندران اجرا شد.
قطعات برگزيده موسيقي تلفيقي، تجربي و پاپ
در بخش موسيقي تلفيقي و تجربي قطعه «باورم كن» به خوانندگي علي زندوكيلي و آهنگسازي عليرضا افكاري از نگاه مردمي برگزيده شد و در حوزه پاپ نيز قطعات «ماه پيشوني» از هوروش بند و «يك لحظه نگاه كن» از
ماكانبند تنديس طلايي جشن را دريافت كردند. با نگاهي اجمالي به شعر «ماه پيشوني» از هوروش بند به خوبي ميتوان عياري از سليقه عامه مردم كه رو به زوال ميرود، به دست داد: «پاك اين دل شده مست و خراب/ تو ببين اين دل نابُ تو گول زدي بردي/ وقتشه ديوونه بشم/ به سيم آخر بزنم/ وقتشه كه شمارتو بگيرمو زنگ بزنم/ نميتونه سد كنه راهُ/ كسي جلودارم نيست/ مثل تو يكي يدونه آخه/ تو اين عالم نيست/ حاليم نيست» موسسه «پرده هنر موسيقي» به مديريت اميرعباس ستايشگر در انتهاي برنامه به عنوان ناشر برگزيده و محسن رجبپور به عنوان كنسرتگزار برگزيده انتخاب شدند. جشن سالانه موسيقي ما بعد از 5 دوره برگزاري، با وجود همه كاستيهايش نشان داده در بين اهالي موسيقي صاحب اهميت و اعتناي والايي است، چنانكه حتي ميتواند بر جشنواره موسيقي فجر سايه بيندازد اما بد نيست دستاندركاران آن به جاي پيروي از فضاي سلبريتيزده حاكم بر جامعه، نگاه خود را متوجه نقايص اندكي كنند كه ميتواند عيار و كيفيت اين جشن را به مراتب افزايش دهد اما به هر روي نميتوان نسبت به تلاش وافر آنها بياعتنا بود. وقتي عليرضا قرباني جايزه خود را دريافت كرد با اشاره به تلاشهاي فراوان برگزاركنندگان مراسم، تكبيتي از حافظ خواند كه اشاره آن در پايان اين گزارش خالي از لطف نيست: «حسنت به اتفاق ملاحت جهان گرفت/ آري به اتفاق جهان ميتوان گرفت.»